COPD: Punca, Gejala, Diagnosis, Rawatan dan Pencegahan

Penyakit Pulmonari Obstruktif Kronik (atau COPD) adalah keadaan paru-paru yang menjejaskan pernafasan seseorang. Penghidap COPD mendapati sukar untuk bernafas secara normal, dan apabila penyakit itu berlanjutan, melakukan tugas harian yang mudah juga boleh menjadi sukar.

COPD adalah kemuncak kepada beberapa masalah paru-paru yang berbeza. Di samping itu, orang yang mempunyai COPD boleh mengalami Emfisema, Bronkitis Kronik, atau kedua-duanya. 

• Emfisema merujuk kepada kerosakan pada alveoli atau kantung udara di dalam paru-paru. Ini mengakibatkan kerosakan pada dinding di dalamnya dan menyebabkan mereka bergabung menjadi satu kantung udara gergasi. Disebabkan ini, alveoli tidak dapat menyerap oksigen dengan betul. Ia juga menyebabkan udara terperangkap di dalam paru-paru, menjadikannya sukar untuk bernafas.
• Bronkitis kronik, sebaliknya, adalah keadaan di mana lendir terbentuk di dalam paru-paru, dan paru-paru tidak dapat mengeluarkannya.

Apakah Punca COPD?

Penyebab COPD termasuk:

• Menghisap rokok adalah punca utama COPD. COPD pada asasnya adalah apabila paru-paru terdedah kepada gas yang merengsa atau bahan zarahan untuk tempoh yang lama. 
• Ia juga boleh disebabkan oleh pelbagai jenis bahaya pekerjaan. 
• Orang yang menyedut asap rokok terpakai juga berisiko mendapat COPD dari semasa ke semasa.
• Pencemaran udara juga boleh menjadi faktor penyumbang kepada COPD. 
• Satu lagi punca untuk membangunkan COPD ialah gangguan genetik yang dipanggil kekurangan Alpha-1 antitrypsin (AAT).

Apakah Gejala COPD?

Gejala COPD yang paling biasa adalah berkaitan dengan masalah pernafasan.

• Sesak nafas. Ini boleh disebabkan oleh senaman ringan atau semasa aktiviti harian. 
• Dengung
• Ketegangan di dada
• Jangkitan pernafasan yang kerap
• Batuk kronik dengan lendir jernih, putih atau kehijauan. 

Gejala lain COPD mungkin:

• Kuku Jari Biru
• Kurang tenaga
• Penurunan Berat Badan Yang Tidak Diingini 
• Pergelangan Kaki, Kaki atau Kaki Bengkak

Komplikasi COPD

COPD boleh membawa kepada beberapa komplikasi, termasuk:

• Peningkatan kerentanan kepada jangkitan pernafasan: Orang yang mempunyai COPD mempunyai risiko yang lebih tinggi untuk dijangkiti jangkitan pernafasan seperti selesema, selesema dan radang paru-paru. Jangkitan ini boleh memburukkan lagi kesukaran bernafas dan berpotensi menyebabkan kerosakan selanjutnya pada paru-paru.
• Masalah jantung: COPD dikaitkan dengan peningkatan risiko penyakit jantung, termasuk serangan jantung. Walaupun sebab sebenar pautan ini tidak difahami sepenuhnya, tekanan pada sistem kardiovaskular akibat fungsi paru-paru terjejas mungkin menyumbang kepada komplikasi berkaitan jantung.
• Kanser paru-paru: Individu yang mempunyai COPD menghadapi risiko yang lebih tinggi untuk mendapat kanser paru-paru. Keradangan kronik dan kerosakan pada tisu paru-paru yang disebabkan oleh COPD boleh meningkatkan kemungkinan perubahan kanser dalam paru-paru.
• Hipertensi pulmonari: COPD boleh menyebabkan tekanan darah tinggi dalam arteri yang membekalkan darah ke paru-paru, keadaan yang dikenali sebagai hipertensi pulmonari. Ini memberi tekanan tambahan pada jantung dan paru-paru, menjadikan pernafasan lebih mencabar.
• Kemurungan: Kesukaran bernafas yang berkaitan dengan COPD boleh mengehadkan keupayaan seseorang untuk terlibat dalam aktiviti yang pernah mereka nikmati, yang membawa kepada penurunan kualiti hidup. Berurusan dengan penyakit kronik dan serius seperti COPD juga boleh menyumbang kepada perkembangan kemurungan.

Faktor risiko COPD

Memahami faktor risiko ini adalah penting untuk pengesanan awal dan pencegahan COPD. Berikut adalah faktor risiko utama untuk COPD:

• Merokok: Merokok adalah faktor risiko paling ketara yang menyumbang kira-kira 80-90% daripada semua kes COPD. Bahan kimia berbahaya dalam asap tembakau merengsakan dan merosakkan saluran pernafasan dan tisu paru-paru, yang membawa kepada keradangan kronik dan halangan aliran udara. Perokok mempunyai risiko yang lebih tinggi untuk mendapat COPD berbanding bukan perokok, dan risiko meningkat dengan tempoh dan intensiti merokok.
• Asap terpakai: Pendedahan kepada asap rokok, juga dikenali sebagai perokok pasif atau asap tembakau persekitaran, merupakan satu lagi faktor risiko penting untuk COPD. Menghirup asap dari rokok, cerutu atau paip orang lain juga boleh menyebabkan kerosakan paru-paru dan meningkatkan risiko mendapat COPD, terutamanya pada bukan perokok.
• Pendedahan pekerjaan: Pendedahan berpanjangan kepada bahan pencemar dan habuk tempat kerja tertentu, seperti bahan kimia, asap, gas dan zarah halus, boleh meningkatkan risiko COPD. Industri seperti perlombongan, pembinaan, pertanian dan pembuatan dikaitkan terutamanya dengan risiko yang lebih tinggi untuk membangunkan COPD akibat pendedahan kepada bahaya pekerjaan.
• Pencemaran udara: Pendedahan jangka panjang kepada pencemaran udara luar, seperti bahan zarah, ozon, dan gas toksik lain, boleh menyumbang kepada perkembangan dan kemerosotan COPD. Pencemaran udara dalaman daripada pembakaran bahan api pepejal, seperti kayu dan arang, untuk memasak dan memanaskan rumah yang kurang pengudaraan juga merupakan faktor risiko.
• Faktor genetik: Sesetengah individu mempunyai kecenderungan genetik yang menjadikan mereka lebih terdedah kepada COPD. Kekurangan antitrypsin Alpha-1 adalah salah satu keadaan genetik sedemikian yang boleh meningkatkan risiko mendapat COPD, terutamanya pada bukan perokok atau mereka yang mempunyai sejarah merokok yang minimum.
• Jangkitan pernafasan: Jangkitan pernafasan berulang atau teruk, terutamanya semasa zaman kanak-kanak, boleh menyebabkan kerosakan paru-paru dan meningkatkan risiko COPD di kemudian hari. Jangkitan seperti radang paru-paru dan bronkitis boleh menyebabkan keradangan dan parut pada saluran pernafasan, menyumbang kepada perkembangan COPD.
• Asma: Individu yang mempunyai sejarah asma mungkin berisiko lebih tinggi untuk menghidapi COPD jika asma mereka tidak dikawal dengan baik atau mereka terdedah kepada faktor risiko tambahan seperti merokok atau bahaya pekerjaan.
• Umur: Walaupun COPD boleh berlaku pada mana-mana umur, ia lebih kerap didiagnosis pada individu yang berumur lebih dari 40 tahun. Apabila orang berumur, fungsi paru-paru mereka secara semula jadi menurun, menjadikan mereka lebih mudah terdedah kepada perkembangan COPD, terutamanya jika mereka mempunyai faktor risiko lain.

Bagaimanakah COPD didiagnosis?

COPD sering salah didiagnosis pada peringkat awal. Ia biasanya didiagnosis menggunakan ujian fungsi Paru-paru yang merupakan ujian pernafasan mudah yang dipanggil spirometri. Doktor juga boleh menjalankan ujian berikut jika anda mengalami kesukaran bernafas kronik:

• Analisis gas darah arteri
• X-Ray dada
• Imbasan CT
• Ujian makmal 

Bagaimana COPD dirawat?

Rawatan itu disediakan untuk membantu pernafasan, melegakan simptom, dan meningkatkan kualiti hidup secara keseluruhan. Rawatan yang paling biasa adalah dengan terlebih dahulu berhenti merokok dan terdedah kepada sebarang bahan zarahan berbahaya. Rawatan lain termasuk yang berikut:

• Ubat: Ini termasuk bronkodilator dan steroid oral & sedutan.
• Terapi Paru-paru: Ini termasuk terapi oksigen dan program pemulihan pulmonari.
• Terapi Pengudaraan Bukan Invasif: Ini termasuk penggunaan alat pernafasan seperti Bilevel-Positive Airway Pressure (BiPAP).
• Pembedahan: Dalam sesetengah kes, pembedahan adalah pilihan. Ini termasuk pembedahan pengurangan volum paru-paru, pemindahan paru-paru, dan bulektomi.

Pesakit juga mungkin mengalami tempoh kejang atau keterukan di mana gejala bertambah teruk, dan mereka perlu dimasukkan ke hospital untuk rawatan. 

Bagaimanakah kita boleh mencegah COPD?

Berhenti merokok adalah cara terbaik untuk mencegah COPD daripada berkembang. Juga, elakkan persekitaran dan pekerjaan yang membawa kepada pendedahan kepada sebarang bahan zarahan berbahaya. Mereka yang sudah mempunyai COPD harus mengambil langkah berjaga-jaga untuk mencegah perkembangan penyakit dan perkembangan jangkitan lain.

COPD adalah penyakit yang serius. Walau bagaimanapun, dengan penjagaan dan rawatan yang betul, pesakit COPD meneruskan kehidupan yang baik sambil menguruskan simptom mereka.