Kesihatan jantung menjadi perhatian pada masa kini, walaupun untuk golongan muda. Kes yang semakin meningkat serangan jantung menjadikannya sangat penting bagi setiap orang untuk menilai mereka kesihatan jantung dan mendiagnosis masalah jantung yang berpotensi. Ujian CPK ialah ujian makmal penting yang membantu pakar perubatan menilai sama ada terdapat sebarang kerosakan pada otot jantung atau otot rangka dalam pesakit yang bergejala.

Artikel ini meringkaskan maklumat penting yang perlu anda ketahui tentang ujian Creatine Phosphokinase.

Apakah Ujian CPK?

Ujian darah CPK merujuk kepada ujian darah mudah yang mengukur tahap enzim creatine phosphokinase. Apabila jantung atau tisu otot anda rosak, CPK keluar dari sel ke dalam darah. Ini boleh berlaku atas pelbagai sebab, termasuk:

• tekanan
• Kecederaan
• Kekurangan Oksigen 
• Penyakit Dasar

Menggunakan Ujian CPK, doktor boleh menentukan tahap kerosakan yang berlaku pada organ dan otot badan.

Tujuan Ujian CPK

Ujian darah CPK mempunyai beberapa tujuan diagnostik penting:

• Ia membolehkan pengesanan awal serangan jantung dengan memberi isyarat kerosakan pada tisu jantung melalui tahap CPK yang tinggi. Ia membantu membezakan serangan jantung daripada punca lain sakit dada.
• Ia membantu mendiagnosis penyakit otot seperti distrofi otot, dermatomyositis dan polymyositis, yang menyebabkan otot meradang dan rosak.
• Ia membenarkan penilaian punca simptom yang tidak dapat dijelaskan seperti sakit otot kronik dan kelemahan berdasarkan sama ada kecederaan otot dikesan.
• Ia membolehkan pemantauan kemajuan penyembuhan dan keberkesanan rawatan selepas pembedahan, kecederaan atau keadaan yang menjejaskan otot jantung dan rangka dengan menjejaki perubahan dalam tahap CPK.

Bilakah Ujian CPK Diperlukan?

Beberapa tanda biasa untuk menjalankan ujian darah isoenzim CPK termasuk

• Jika pesakit mempunyai simptom serangan jantung seperti sakit dada yang teruk dan berpeluh, loya, dsb. Ia membolehkan diagnosis cepat infarksi miokardium.
• Untuk menyiasat punca di sebalik gejala tidak spesifik seperti sakit otot dan kelemahan yang tidak dapat dijelaskan.
• Jika seseorang individu mempunyai sejarah keluarga gangguan otot yang boleh diwarisi seperti distrofi otot, ujian tahap CPK asas membolehkan pengesanan awal pada masa hadapan.
• Untuk mengetahui tahap asas CPK jika pesakit diberi rawatan dengan ubat seperti statin dan steroid yang diketahui menyebabkan kerosakan otot pada sesetengah orang.
• Untuk memantau tindak balas penyembuhan dan rawatan untuk keadaan jantung yang didiagnosis atau penyakit otot dengan membandingkan tahap CPK sebelum dan selepas ubat.

Kegunaan Ujian CPK

Beberapa kegunaan ujian darah CPK termasuk:

• Ia membolehkan diagnosis segera infarksi miokardium dengan mengesan kerosakan otot jantung melalui enzim CPK jantung yang tinggi.
• Ia membantu membezakan angina dan punca lain sakit dada akut daripada serangan jantung sebenar.
• Membolehkan diagnosis gangguan otot yang diwarisi dan diperoleh seperti distrofi otot dan dermatomyositis, menyebabkan keradangan otot dengan menunjukkan kecederaan otot rangka.
• Tetapkan tahap CPK garis dasar sebelum memulakan rawatan dengan ubat kolesterol dan steroid anabolik yang berpotensi merosakkan otot.
• Pantau keberkesanan rawatan untuk penyakit yang melemahkan otot.
• Nilaikan pemulihan selepas operasi pintasan jantung, luka tikaman dan trauma remuk yang menyebabkan kecederaan otot.

Cara Persediaan untuk Ujian CPK

Untuk menyediakan ujian darah CPK, pesakit harus:

• Dedahkan ubat semasa kerana ubat tertentu menjejaskan keputusan.
• Elakkan bersenam secara meluas sehari sebelum ujian kerana ia boleh menyebabkan kenaikan CPK sementara.
• Elakkan daripada meminum alkohol selama 24 jam sebelum ujian kerana ia memberi kesan kepada tahap CPK buat sementara waktu.
• Laporkan sebarang insiden baru-baru ini yang boleh menyebabkan kecederaan otot, seperti trauma akibat kemalangan atau suntikan IM yang boleh meningkatkan tahap CPK.
• Tiada janji temu awal, berpuasa atau perubahan dalam diet diperlukan untuk analisis darah CPK rutin.

Apa yang Berlaku Semasa Ujian CPK?

Ujian CPK ialah ujian darah rutin yang memerlukan sedikit persediaan dan diselesaikan dengan cepat:

• Penyedia penjagaan kesihatan terlebih dahulu akan membersihkan kawasan tersebut dengan larutan antiseptik, biasanya celah siku atau belakang tapak tangan, di mana urat mudah diakses. Ini mengurangkan risiko jangkitan.
• Pita yang ketat mungkin dililit di lengan atas sebagai tourniquet, yang menyebabkan urat membonjol dengan darah dan menjadi lebih menonjol. Ini membantu dalam akses vena yang lebih cepat.
• Menggunakan jarum steril, sekitar 2-5 mL darah diambil dan dikumpulkan ke dalam botol sampel. Sedikit rasa pedih mungkin dirasai semasa memasukkan jarum.
• Selepas darah yang mencukupi dikumpulkan, jarum dikeluarkan serta-merta, dan tapak tusukan ditekan untuk menghentikan pendarahan dan ditutup dengan pembalut.
• Sampel darah dihantar ke makmal untuk penilaian tahap CPK.
• Di makmal diagnostik, varian CPK CPK1, CPK2 dan CPK3 diasingkan dan diukur menggunakan teknik yang dipanggil elektroforesis untuk menjana laporan ujian.

Apakah Maksud Keputusan Ujian CPK?

• Julat Normal CPK:
  • Nilai Normal CPK adalah antara 10 hingga 120 unit seliter darah.
• Tahap Rendah CPK:
  • Tahap yang lebih rendah daripada 10 U/L menunjukkan jumlah tahap CPK yang luar biasa rendah.
  • Dilihat pada kekurangan nutrisi dan gangguan hati.
  • Ia mungkin mencadangkan otot jantung atau otot rangka yang lemah akibat kecederaan lanjutan.
• Tahap Tinggi CPK:
  • Tahap melebihi 200 U/L dianggap sebagai ujian darah CPK tahap tinggi.
  • Isyarat kerosakan pada otak, jantung, paru-paru atau tisu otot rangka.
  • Bantu menentukan organ yang terjejas berdasarkan subjenis CPK (CPK1, CPK2 atau CPK3) yang dinaikkan secara khusus.

Apakah Maksud Keputusan Tidak Normal

• Tahap CPK1 yang tinggi mungkin menunjukkan - strok, kecederaan otak, pendarahan, infark paru-paru
• Tahap CPK2 yang tinggi mungkin menandakan - infarksi miokardium, miokarditis atau serangan jantung
• Peningkatan tahap CPK3 boleh bermakna - distrofi otot, trauma akibat kemalangan, patung, melecur, dll.

Kesimpulan

Ujian CPK berfungsi sebagai alat diagnostik penting dalam amalan perubatan moden untuk mengesan kerosakan tisu awal secara objektif, yang membantu membimbing rawatan segera untuk meminimumkan kecederaan kekal dalam kes sensitif masa seperti infarksi miokardium. Ia menyediakan bukti pengesahan penyakit otot dan merupakan pemeriksaan yang murah dan bebas risiko yang membantu membuat keputusan klinikal untuk isu muskuloskeletal.

Soalan Lazim

1. Apakah tahap normal ujian CPK atau CK?

Julat rujukan CPK biasa adalah antara 10-120 U/L dalam darah. Nilai dalam julat ini dianggap normal.

2. Apakah yang berlaku sekiranya ujian CPK positif?

Ujian positif bermakna tahap CPK dalam darah adalah lebih tinggi daripada had atas normal yang ditetapkan iaitu 120 U/L. Keputusan tinggi yang tidak normal menandakan kerosakan atau kecederaan pada otak, jantung, paru-paru atau tisu otot rangka.

3. Apakah yang berlaku sekiranya ujian CPK negatif?

Keputusan ujian CPK negatif atau normal menunjukkan tahap dalam julat 10-120 U/L yang dijangkakan. Ia menolak kecederaan akut, meluas pada jantung atau otot rangka apabila gejala mungkin samar-samar, seperti sakit badan yang tidak dapat dijelaskan. 

4. Apakah parameter yang diukur dalam ujian CPK?

Analisis darah CPK secara khusus mengukur tahap varian CPK CPK1, CPK2 dan CPK3 menggunakan teknik makmal yang dipanggil elektroforesis. Subjenis CPK1 banyak terdapat dalam tisu otak dan paru-paru dan CPK2 dalam otot jantung, manakala CPK3 mendominasi dalam otot rangka dan plasma darah.

5. Berapa lama ujian CPK mengambil masa untuk dilaksanakan?

Prosedur pengumpulan sampel darah sebenar hanya mengambil masa beberapa minit. Pengangkutan sampel, analisis makmal menggunakan elektroforesis dan penjanaan laporan dengan tafsiran keputusan mungkin mengambil masa antara beberapa jam hingga 1 hingga 2 hari, bergantung pada kemudahan diagnostik.

6. Adakah terdapat sebarang risiko terhadap ujian?

Ujian CPK menimbulkan risiko yang boleh diabaikan kerana ia hanya melibatkan pengambilan darah rutin. Namun, sedikit ketidakselesaan, lebam atau jarang jangkitan yang disetempatkan pada tapak tusukan atau pening akibat jarum mungkin berlaku. Ia tidak invasif dan dianggap sangat selamat, tanpa penyediaan atau sekatan diperlukan.