Ujian kiraan platelet, juga dikenali sebagai ujian darah PLT (platelet), ialah ujian diagnostik yang mengukur bilangan platelet yang terdapat dalam sampel darah. Platelet adalah serpihan sel bulat kecil yang memainkan peranan penting dalam pembekuan darah. Tahap platelet yang tidak normal, sama ada terlalu tinggi atau terlalu rendah, seperti yang ditunjukkan oleh keputusan ujian kiraan platelet, boleh mencadangkan keadaan kesihatan asas yang menjejaskan pembekuan darah. Ini, seterusnya, secara tidak langsung boleh memberi kesan kepada fungsi dan organ badan yang lain. Rawatan yang sesuai mungkin diperlukan untuk menguruskan kiraan platelet.

Apakah ujian darah PLT? 

Ujian kiraan platelet melibatkan penilaian sampel darah di makmal untuk menilai bilangan platelet yang ada. Maklumat ini membolehkan doktor mentafsir kiraan platelet sebenar dalam badan. Platelet juga dirujuk sebagai trombosit, bertanggungjawab untuk menggalakkan pembekuan darah dan menghentikan pendarahan sebagai tindak balas kepada luka, lebam, atau kecederaan dalaman. 

Kiraan platelet yang rendah menunjukkan platelet tidak mencukupi dalam badan, menjadikannya mencabar untuk badan mengawal pendarahan yang berlebihan. Sebaliknya, kiraan platelet yang tinggi yang dikesan melalui ujian darah boleh menyebabkan pembentukan bekuan darah dalam saluran darah. Gumpalan ini boleh tertanggal dan pergi ke pelbagai lokasi seperti paru-paru, usus, otak atau jantung, yang berpotensi menyebabkan keadaan perubatan yang teruk.

Jenis Ujian Platelet

Ujian platelet adalah penilaian makmal yang membantu menilai bilangan dan fungsi platelet dalam darah. Ujian platelet biasa termasuk:

• Kiraan Platelet: Ujian ini mengukur bilangan platelet dalam isipadu darah tertentu. Ia adalah komponen penting dalam kiraan darah lengkap (CBC) dan membantu menilai risiko pendarahan atau gangguan pembekuan.
• Purata Isipadu Platelet (MPV): MPV mengukur saiz purata platelet. Perubahan dalam MPV boleh menunjukkan pelbagai keadaan, seperti gangguan pengeluaran platelet atau peningkatan kemusnahan platelet.
• Lebar Pengagihan Platelet (PDW): PDW mengukur julat saiz platelet dalam sampel darah. Ia memberikan maklumat tambahan tentang variasi saiz platelet, yang mungkin dikaitkan dengan keadaan perubatan tertentu.
• Ujian Pengagregatan Platelet: Ujian berfungsi ini menilai sejauh mana platelet melekat bersama untuk membentuk bekuan darah. Ia membantu menilai fungsi platelet dan sering digunakan dalam menyiasat gangguan pendarahan atau memantau terapi antiplatelet.
• Ujian Masa Pendarahan: Walaupun kurang biasa digunakan hari ini, ujian ini mengukur berapa lama masa yang diambil untuk pendarahan berhenti selepas hirisan kecil dibuat. Ia memberikan maklumat tentang fungsi platelet dan boleh membantu mendiagnosis gangguan pendarahan tertentu.
• Ujian Fungsi Platelet: Pelbagai ujian wujud untuk menilai aspek khusus fungsi platelet, termasuk agregometri, sitometri aliran, dan PFA-100 (Penganalisis Fungsi Platelet-100). Ujian ini membantu menilai lekatan, pengaktifan dan pengagregatan platelet.
• Ujian Antibodi Platelet: Ujian ini mengesan antibodi terhadap platelet dan berguna dalam mendiagnosis gangguan pengantara imun yang menjejaskan platelet, seperti idiopatik thrombocytopenic purpura (ITP).

Tujuan ujian darah PLT

Tujuan utama ujian darah PLT adalah untuk menilai keupayaan pembekuan darah menggunakan sampel darah. Biasanya, ujian kiraan platelet dijalankan sebagai sebahagian daripada panel ujian komprehensif seperti ujian kiraan darah lengkap (CBC). Namun begitu, kaedah PLT dalam ujian darah juga boleh dilakukan secara bebas sebagai prosedur pemeriksaan rutin. Doktor mungkin mengesyorkan ujian kiraan platelet atas sebab-sebab berikut:

• Diagnosis gangguan pembekuan darah
• Menilai fungsi pembekuan darah sebelum prosedur pembedahan
• Memantau individu yang menjalani rawatan perubatan tertentu, seperti penipisan darah atau kemoterapi

Bagaimanakah Ujian Kiraan Platelet Dilakukan?

Seorang phlebotomist mengumpul sampel darah daripada pesakit. Sampel darah yang diperoleh kemudian dimasukkan ke dalam vial dan menjalani ujian makmal menggunakan mesin. Dalam masa beberapa minit, mesin boleh menyediakan kiraan platelet dan kuantiti sel darah lain.

Kegunaan Ujian PLT

Ujian PLT, yang bermaksud Kiraan Platelet, adalah komponen kiraan darah lengkap (CBC) dan digunakan untuk pelbagai tujuan diagnostik. Ujian PLT mengukur bilangan platelet dalam isipadu darah tertentu. Platelet adalah serpihan sel kecil yang memainkan peranan penting dalam pembekuan darah. Berikut ialah kegunaan utama ujian PLT:

• Penilaian Kesihatan Keseluruhan: Ujian PLT adalah bahagian rutin CBC, yang memberikan gambaran keseluruhan kesihatan seseorang. Ia membantu penyedia penjagaan kesihatan mengenal pasti isu yang berpotensi seperti jangkitan, anemia dan pelbagai gangguan darah.
• Penilaian Gangguan Pendarahan atau Pembekuan: Kiraan platelet yang tidak normal boleh menunjukkan potensi pendarahan atau gangguan pembekuan. Kiraan platelet yang rendah (trombositopenia) boleh membawa kepada peningkatan kecenderungan pendarahan, manakala kiraan platelet yang tinggi (trombositosis) boleh menyumbang kepada pembekuan yang berlebihan.
• Memantau Rawatan Perubatan: Individu yang menjalani rawatan perubatan tertentu, seperti kemoterapi atau terapi radiasi, mungkin mengalami perubahan dalam kiraan platelet mereka. Ujian PLT membantu memantau perubahan ini dan membimbing pelarasan rawatan jika perlu.
• Diagnosis Gangguan Platelet: Ujian PLT adalah penting dalam mendiagnosis keadaan yang secara khusus mempengaruhi platelet, seperti trombositopenia imun (ITP) atau trombotik thrombocytopenic purpura (TTP). Keadaan ini boleh mengakibatkan kiraan platelet yang tidak normal.
• Penilaian Praoperasi: Sebelum pembedahan atau prosedur perubatan, penyedia penjagaan kesihatan boleh memesan CBC dengan PLT untuk menilai kesihatan keseluruhan dan keupayaan seseorang untuk membentuk bekuan darah.
• Memantau Ubat: Ubat-ubatan tertentu, seperti yang digunakan untuk merawat gangguan darah atau mencegah pembekuan, boleh memberi kesan kepada kiraan platelet. Ujian PLT biasa membantu penyedia penjagaan kesihatan melaraskan dos ubat mengikut keperluan.
• Pemeriksaan Penyakit: Perubahan dalam kiraan platelet boleh menunjukkan penyakit atau keadaan yang mendasari. Ujian PLT adalah berharga untuk menyaring dan mengenal pasti isu kesihatan yang berpotensi, membolehkan campur tangan dan pengurusan awal.

Apakah maksud Tahap Kiraan Platelet Tinggi?

Kiraan platelet yang tinggi boleh disebabkan oleh jangkitan, masalah sistem imun, keadaan genetik yang mempengaruhi pengeluaran platelet, dan kanser tertentu yang berpotensi. 

Bilakah doktor mengesyorkan Ujian Kiraan Platelet?

Doktor mungkin mengesyorkan ujian darah kiraan platelet semasa pemeriksaan fizikal rutin atau jika mereka mengesyaki bahawa pesakit menghidapinya trombositopenia (kiraan platelet rendah) atau trombositosis (kiraan platelet tinggi).

Apakah simptom Tahap Kiraan Platelet Rendah & Tinggi?

Gejala kiraan platelet tinggi dan rendah berbeza dari segi keupayaan pembekuan darah. Pada asasnya, kiraan platelet yang rendah dalam ujian darah dikaitkan dengan ketidakupayaan untuk membeku dengan berkesan, yang berpotensi membawa kepada gejala seperti:

• Pendarahan dari hidung atau mulut
• Pendarahan berpanjangan tidak normal selepas kecederaan
• Kemunculan bintik merah atau ungu kecil pada kulit
• Pendarahan yang banyak, terutamanya semasa haid
• Membuang darah bersama air kencing atau najis

Mempunyai kiraan platelet yang tinggi dalam ujian darah adalah berkaitan dengan keadaan pembekuan darah yang berlebihan, yang boleh menyebabkan gejala seperti:

• Kelemahan
• Pening
• Sakit dada
• Sakit kepala yang tidak dapat dijelaskan
• Sensasi kesemutan di tangan dan kaki
• Bengkak, sakit, kelembutan, dan rasa hangat di bahagian kaki
• Sesak nafas
• Kekeliruan dan perubahan ingatan
• Demam

Keputusan Ujian Kiraan Platelet

Kiraan platelet yang diperoleh daripada ujian darah PLT ditafsirkan dengan terbaik oleh doktor, menggunakan julat rujukan yang disediakan untuk ujian platelet tertentu. Kiraan platelet boleh berbeza-beza antara populasi yang berbeza; sebagai contoh, wanita mungkin menunjukkan kiraan platelet yang berbeza daripada lelaki, dan begitu juga, individu yang lebih muda mungkin menunjukkan kiraan platelet yang berbeza daripada yang lebih tua. Mempunyai lebih daripada julat normal platelet dalam ujian kiraan platelet dikenali sebagai thrombocytosis, manakala mempunyai kurang daripada julat normal platelet dipanggil thrombocytopenia.

Apakah Julat Normal untuk Tahap Kiraan Platelet?

Julat standard untuk kuantiti platelet dalam darah adalah antara 1,50,000 dan 4,00,000 platelet setiap mikroliter. Kiraan yang melebihi had atas dan bawah ini boleh dikategorikan sebagai ujian darah PLT kiraan platelet tinggi atau rendah dalam darah.

Apakah yang boleh menyebabkan Tahap Kiraan Platelet Rendah & Tinggi?

Mempunyai tahap platelet yang lebih tinggi atau lebih rendah daripada biasa boleh disebabkan oleh pelbagai faktor. Beberapa faktor risiko yang berkaitan dengan kiraan platelet yang rendah termasuk:

• Ubat-ubatan tertentu
• Keadaan genetik tertentu
• Mengandung
• Jangkitan virus atau bakteria
• Anemia aplastik
• Kanser tertentu seperti limfoma dan leukemia
• Limpa yang diperbesar
• Pengambilan alkohol yang tinggi

Peningkatan kiraan platelet mungkin disebabkan oleh faktor-faktor termasuk:

• Kekurangan zat besi atau anemia hemolitik
• Penyakit radang tertentu
• Kanser tertentu
• Keadaan genetik yang jarang berlaku
• Kehilangan darah yang teruk
• Gangguan sumsum tulang
• Reaksi buruk terhadap ubat-ubatan
• Aktiviti fizikal

Apakah yang perlu saya lakukan jika saya mempunyai Tahap Kiraan Platelet Rendah & Tinggi?

Kiraan platelet yang tinggi dalam darah mungkin tidak selalu memerlukan rawatan, kerana paras biasanya kembali normal sebaik sahaja keadaan asas diselesaikan. Sekiranya terdapat sebarang gejala, doktor boleh menguruskannya kerana mereka merawat puncanya. Dalam kes tertentu, doktor mungkin mencadangkan ubat khusus untuk mengurangkan tahap platelet, terutamanya jika gejala dikaitkan dengan trombositemia penting. Jika paras platelet dalam darah menjadi sangat tinggi, prosedur yang dipanggil plateletpheresis boleh dilakukan untuk mengeluarkan platelet.

Bagi individu dengan ujian darah PLT tahap rendah, rawatan mungkin tidak diperlukan jika simptom sama ada tiada atau tidak teruk. Walau bagaimanapun, apabila gejala yang teruk hadir, doktor mungkin mengesyorkan rawatan menggunakan ubat-ubatan tertentu untuk menangani punca yang mendasari. Rawatan tambahan untuk kiraan platelet yang rendah boleh termasuk:

• Pertukaran plasma
• Pemindahan darah atau platelet
• Pembuangan limpa melalui pembedahan (splenektomi)

Kesimpulan

Platelet adalah penting untuk pembekuan darah, dan ketidakseimbangan-sama ada terlalu tinggi atau terlalu rendah-boleh membawa kepada pelbagai komplikasi. Doktor yang merawat mungkin mengesyorkan campur tangan yang sesuai untuk menangani punca asas dan akhirnya menyelesaikan keadaan kiraan platelet yang tinggi atau rendah dalam darah.

Soalan Lazim

1. Berapakah kos ujian kiraan platelet?

Ans. Kos ujian kiraan platelet mungkin berbeza-beza bergantung pada makmal dan bandar tempat ujian dilakukan tetapi mungkin berkisar antara Rs. 50 dan Rs. 200.

2. Apakah tahap platelet yang dianggap berbahaya?

Ans. Mempunyai kiraan platelet yang sangat rendah, kurang daripada 20,000, boleh berbahaya kerana boleh menyebabkan pendarahan dalaman.

rujukan:
https://www.testing.com/tests/platelet-count/
https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/21782-platelet-count#:~:text=A%20 platelet%20account%20is%20a,for%20blood%20 clots%20 or%20 stroke.