Asites

Ascites ialah keadaan perubatan yang berlaku apabila cecair berlebihan terkumpul di dalam perut, menyebabkan komplikasi kesihatan yang berpotensi. Memahami asites, puncanya, dan rawatan yang tersedia adalah penting bagi mereka yang terjejas oleh keadaan ini.

Ascites boleh berpunca daripada pelbagai masalah kesihatan yang mendasari, dengan penyakit hati menjadi punca biasa. Gejala asites boleh berbeza-beza daripada ketidakselesaan ringan kepada sakit teruk dan kesukaran bernafas. Artikel ini akan meneroka punca asites, simptomnya dan cara doktor mendiagnosis & merawat keadaan ini. 

Apa itu Ascites?

Ascites adalah keadaan yang dicirikan oleh pengumpulan cecair yang berlebihan di dalam perut. Pengumpulan ini berlaku di antara dua lapisan peritoneum, lembaran tisu yang menutupi organ perut. Keadaan ini sering berkembang pada individu dengan sirosis, iaitu parut pada hati. Apabila cecair terkumpul, ia boleh menyebabkan perut membengkak, membawa kepada ketidakselesaan dan pelbagai gejala. Ini mungkin termasuk sakit perut, kembung, sembelit, dan sesak nafas. Asites boleh disebabkan oleh peningkatan tekanan dalam vena portal (Urat ini mengalir dari organ pencernaan ke hati). Peningkatan tekanan ini boleh menjejaskan fungsi buah pinggang dan hati, menyebabkan cecair terkumpul. Walaupun asites itu sendiri biasanya tidak mengancam nyawa, ia mungkin menunjukkan keadaan asas yang lebih serius.

Peringkat Ascites

Asites mempunyai kesan yang ketara ke atas pesakit sirosis hati, dengan kira-kira 60% mengalami keadaan ini dalam tempoh satu dekad. Klasifikasi asites adalah berdasarkan jumlah cecair dalam rongga perut. 

• Gred 1: Asites ringan, yang hanya boleh dikesan melalui pemeriksaan ultrasound. 
• Gred 2: Asites sederhana, menyebabkan distensi abdomen simetri yang ringan. 
• Gred 3: Asites besar, yang mengakibatkan kembung perut yang ketara. 

Kemunculan asites menandakan prognosis yang buruk, dengan kadar kematian kira-kira 40% selepas satu tahun. Pesakit dengan asites yang tidak rumit mempunyai 85% kebarangkalian hidup satu tahun. Walau bagaimanapun, ini menurun dengan ketara bagi mereka yang mengalami komplikasi seperti hiponatremia, asites refraktori atau sindrom hepatorenal. 

Punca Ascites

Ascites mempunyai pelbagai punca, seperti:

• Sirosis hati adalah yang paling biasa. 
• Batuk kering perut yang lain. 
• Kanser di perut, seperti kanser ovari, pankreas, atau hati, juga boleh menyebabkan asites. 
• Keadaan jantung, terutamanya kegagalan jantung kongestif, boleh menyebabkan pengumpulan cecair di dalam perut. 
• Penyakit buah pinggang, jangkitan, dialisis buah pinggang, dan tahap protein yang rendah boleh menyumbang kepada perkembangan asites. 
• Trombosis vena portal, yang melibatkan pembekuan darah dalam urat hati, dan pankreatitis adalah punca lain yang berpotensi. 

Memahami punca ini adalah penting untuk rawatan asites yang berkesan dan menguruskan keadaan asas.

Gejala Ascites

Gejala asites boleh berkembang secara beransur-ansur atau tiba-tiba, bergantung kepada punca yang mendasari. Tanda-tanda utama termasuk kembung perut dan penambahan berat badan yang cepat. Individu mungkin mengalami sakit perut, kembung perut, dan ketidakselesaan apabila cecair terkumpul. Kuantiti terkumpul cecair yang banyak boleh menyebabkan sesak nafas apabila diafragma ditolak ke atas, memampatkan bahagian bawah paru-paru. Gejala lain termasuk: 

• Bengkak di buku lali
• Isu penghadaman seperti hilang selera makan dan sembelit
• Sakit belakang
• Keletihan. 
• Kadangkala, peritonitis bakteria spontan mungkin berlaku, menyebabkan demam, loya, dan kelembutan perut. 

Keterukan gejala sering dikaitkan dengan jumlah cecair dalam rongga perut.

Diagnosis Ascites

Doktor menggunakan pelbagai kaedah untuk mendiagnosis asites. 

• Pemeriksaan Fizikal: Seorang doktor akan memeriksa kekusaman yang beralih atau rusuk yang membonjol, yang boleh membantu mengenal pasti asites. 
• Ujian Darah: Doktor boleh menjalankan pelbagai penyiasatan darah (ujian fungsi hati (LFT), ujian fungsi buah pinggang (RFT)) dan jangkitan & penanda kanser untuk mendiagnosis asites.
• Ultrasonografi Perut: Ia boleh mengesan walaupun sedikit cecair. 
• Ujian Pengimejan: Dalam sesetengah kes, doktor melakukan tomografi yang dikira, laparoskopi atau MRI untuk diagnosis muktamad, terutamanya jika keganasan disyaki.
• Paracentesis Diagnostik: Prosedur ini dianggap sebagai ujian diagnostik standard emas, di mana doktor akan mengekstrak sampel cecair ascitic. Cecair ini dianalisis untuk kiraan sel, tahap albumin, dan budaya untuk menentukan punca. Kecerunan albumin serum-ascites (SAAG) adalah ujian penting, dengan tahap 1.1 g/dL atau lebih tinggi menunjukkan hipertensi portal. 

Rawatan Ascites

Rawatan asites biasanya melibatkan gabungan pendekatan: 

• Ubat-ubatan: Diuretik adalah terapi utama. Doktor kadangkala menetapkan antibiotik jika punca asites adalah jangkitan.
• Diet rendah natrium: Sekatan diet garam kepada kira-kira 90 mmol/hari disyorkan. 
• Paracentesis: Doktor sering menggunakan paracentesis terapeutik untuk pesakit dengan asites besar atau refraktori. Prosedur ini melibatkan penyaliran cecair ascitic dengan pengembangan isipadu menggunakan albumin jika lebih daripada 5 liter dikeluarkan. 
• Penempatan Shunt: Kadangkala, doktor mencadangkan penempatan transjugular intrahepatic portosystemic shunt (TIPS) untuk pesakit yang memerlukan paracentesis yang kerap.

Komplikasi

Asites boleh membawa kepada komplikasi serius jika tidak dirawat, termasuk: 

• Jangkitan: Salah satu yang paling biasa ialah peritonitis bakteria spontan, jangkitan cecair ascitic. Keadaan ini menyebabkan demam dan sakit perut, memerlukan rawatan perubatan segera dan rawatan antibiotik. 
• Hepatic Hydrothorax: Dalam keadaan ini, cecair terkumpul di dalam paru-paru, menyebabkan kesukaran bernafas dan ketidakselesaan dada. 
• Hernia: Peningkatan tekanan perut daripada asites boleh mengakibatkan hernia, terutamanya jenis umbilical dan inguinal. 
• Kerosakan Buah Pinggang: Kegagalan buah pinggang, yang dikenali sebagai sindrom hepatorenal, mungkin berlaku jika sirosis bertambah teruk. 

Bila Berjumpa Doktor

Jika anda mempunyai asites, mendapatkan rawatan perubatan adalah penting jika gejala tertentu timbul. Hubungi doktor anda dengan segera jika anda mengalami: 

• Demam melebihi 38.05°C 
• Sakit perut
• Darah dalam najis atau muntah anda
• Mudah lebam atau pendarahan 
• Kaki atau buku lali bengkak
• Masalah pernafasan
• Gejala mental, seperti kekeliruan 
• Perubahan warna kekuningan pada kulit dan mata anda (jaundis)
• Pertambahan berat badan secara mendadak, dengan ketara lebih daripada 10 paun atau dua paun setiap hari selama tiga hari berturut-turut.

pencegahan

Untuk mengelakkan asites atau menguruskan perkembangannya, individu boleh membuat beberapa perubahan gaya hidup: 

• Menahan diri daripada alkohol adalah yang paling penting, kerana ia boleh merosakkan hati dan meningkatkan risiko sirosis. 
• Mengehadkan pengambilan garam kepada 2,000-4,000 mg setiap hari membantu mengurangkan pengekalan cecair. 
• Berat badan yang sihat adalah penting, kerana obesiti adalah faktor risiko untuk asites. 
• Pemeriksaan berat badan yang kerap adalah penting; maklumkan kepada doktor anda jika anda menambah berat badan lebih daripada 5 kg atau 0.9 kg setiap hari selama tiga hari berturut-turut. 
• A makanan seimbang, senaman yang kerap & mengelakkan tembakau menyumbang kepada kesihatan keseluruhan. 
• Mengamalkan seks selamat mengurangkan risiko hepatitis, yang boleh menyebabkan kerosakan hati dan asites.
• Penggunaan terhad ubat anti-radang bukan steroid (NSAIDs) juga dinasihatkan, kerana ia boleh menjejaskan fungsi buah pinggang dan pengekalan cecair.

Kesimpulan

Ascites memberi impak yang mendalam kepada mereka yang terjejas, dengan pelbagai punca dan simptomnya memberikan cabaran besar kepada pesakit dan doktor. Daripada sirosis hati kepada keadaan jantung, isu asas yang membawa kepada asites memerlukan pengurusan dan rawatan yang teliti. Diagnosis segera dan campur tangan yang sesuai adalah penting untuk mencegah komplikasi dan meningkatkan kualiti hidup. Keadaan ini mempengaruhi bukan sahaja kesihatan fizikal tetapi juga kesejahteraan emosi, menekankan keperluan untuk penjagaan menyeluruh.

Gabungan terapi perubatan, perubahan gaya hidup, dan langkah pencegahan menawarkan harapan untuk pengurusan yang lebih baik bagi keadaan ini. Pengesanan awal & rawatan perubatan yang tepat pada masanya adalah kunci untuk menangani asites dan kemungkinan komplikasinya.

Soalan Lazim

1. Bolehkah asites disembuhkan?

Ascites boleh diurus dengan berkesan, tetapi penawar lengkap bergantung pada merawat punca yang mendasari. Dalam kes yang berkaitan dengan alkohol hepatitis, asites boleh sembuh dengan peningkatan dalam fungsi hati. Bagi pesakit sirosis, rawatan seperti diuretik, paracentesis atau TIPS boleh membantu mengawal asites. Walau bagaimanapun, pemindahan hati selalunya merupakan satu-satunya pilihan kuratif untuk kes yang teruk.

2. Adakah saya perlu minum banyak air dengan asites?

Pengambilan cecair untuk pesakit asites harus diuruskan dengan teliti. Walaupun sekatan cecair yang berlebihan secara amnya tidak disyorkan, pesakit yang mengalami hiponatremia teruk mungkin perlu mengehadkan pengambilan air mereka. Mengikuti nasihat doktor anda mengenai penggunaan cecair adalah penting, kerana keperluan individu mungkin berbeza-beza berdasarkan keterukan asites dan komplikasi lain.

3. Bolehkah ascites dibuang?

Ya, prosedur paracentesis boleh mengalirkan asites. Jarum dimasukkan ke dalam perut untuk mengalirkan cecair yang berlebihan semasa proses ini. Untuk paracentesis volum besar, infusi albumin mungkin diperlukan untuk mengelakkan komplikasi. Walaupun prosedur ini memberikan kelegaan sementara, ia tidak menangani punca asas asites, dan cecair mungkin terkumpul semula tanpa rawatan lanjut.

4. Bagaimana untuk memeriksa asites?

Diagnosis asites biasanya termasuk pemeriksaan fizikal, ujian pengimejan, dan analisis cecair. Doktor anda mungkin memeriksa tanda-tanda seperti kembung perut atau kekusaman beralih. Ultrasound perut mengesahkan kehadiran cecair. Dalam sesetengah kes, doktor mungkin melakukan paracentesis diagnostik untuk menganalisis cecair ascitic dan menentukan puncanya.

5. Makanan manakah yang terbaik untuk asites?

Bagi pesakit asites, diet rendah natrium adalah berfaedah. Pengambilan natrium yang disyorkan biasanya kurang daripada 2,000 hingga 4,000 miligram sehari. Seorang pakar diet boleh membantu membuat rancangan makan yang sesuai. Makanan rendah natrium, seperti buah-buahan segar, sayur-sayuran, dan protein tanpa lemak, biasanya disyorkan.

6. Apakah masa pemulihan untuk asites?

Masa pemulihan untuk asites berbeza-beza dan bergantung kepada punca asas dan pendekatan rawatan. Dengan pengurusan yang sesuai, sesetengah pesakit mungkin melihat peningkatan dalam beberapa minggu. Namun, bagi mereka yang mempunyai penyakit hati kronik, menguruskan asites mungkin merupakan proses yang berterusan. 

7. Bolehkah asites kembali?

Ya, asites boleh berulang, terutamanya jika punca asas berterusan. Selepas rawatan yang berjaya, cecair mungkin terkumpul semula jika fungsi hati tidak bertambah baik atau pesakit tidak mematuhi sekatan diet dan ubat-ubatan. Susulan yang kerap dengan doktor adalah penting untuk memantau kekambuhan dan menyesuaikan rawatan mengikut keperluan. Dalam sesetengah kes, paracentesis berulang atau pertimbangan rawatan lain seperti TIPS mungkin diperlukan.

Dr Akash Chaudhary

MBBS, MD, DM
Hospital CARE, Banjara Hills, Hyderabad

Untuk Tempah Janji Temu, hubungi:

+ 91 40-68106529

7