Emfisema

Setiap nafas menjadi perjuangan untuk berjuta-juta orang yang hidup dengan penyakit emfisema, keadaan paru-paru yang serius yang secara beransur-ansur merosakkan kantung udara kecil di dalam paru-paru. Walaupun tiada ubat untuk keadaan progresif ini, pemahaman dan pengurusan yang betul boleh membantu penghidap emfisema mengekalkan kualiti hidup yang lebih baik. Artikel ini meneroka aspek penting penyakit emfisema, daripada mengenali tanda amaran awal kepada memahami pilihan rawatan yang boleh membantu memperlahankan perkembangannya.

Apakah Emfisema?

Emfisema adalah penyakit paru-paru progresif yang secara asasnya mengubah cara paru-paru berfungsi. Ia berkembang apabila kantung udara kecil di dalam paru-paru (alveoli) rosak, membawa kepada kesukaran bernafas yang ketara. Kantung udara ialah struktur kecil berdinding nipis di dalam paru-paru - apabila sihat, ia akan berasingan dan anjal, tetapi penyakit emfisema menyebabkannya pecah dan bergabung menjadi ruang yang lebih besar dan kurang cekap.

Penyakit ini menjejaskan paru-paru dalam beberapa cara penting:

• Memusnahkan dinding di antara kantung udara, mewujudkan ruang yang lebih besar dan tidak cekap
• Mengurangkan keupayaan paru-paru untuk memindahkan oksigen ke aliran darah
• Memerangkap udara lama di dalam paru-paru, meninggalkan sedikit ruang untuk udara segar
• Mengurangkan luas permukaan keseluruhan paru-paru
• Menjadikan pernafasan semakin sukar dari semasa ke semasa

Emfisema atau penyakit paru-paru emfisematous adalah salah satu jenis utama Penyakit Pulmonari Obstruktif Kronik (COPD), yang kerap berlaku bersama bronkitis kronik. Walaupun bronkitis kronik menjejaskan saluran pernafasan dengan keradangan dan pengeluaran lendir yang berlebihan, emfisema secara khusus menyasarkan kantung udara. Gabungan ini mewujudkan cabaran penting untuk pernafasan, kerana paru-paru kehilangan keanjalan semula jadi dan kecekapan dalam memproses udara.

Kerosakan yang disebabkan oleh penyakit paru-paru emfisema adalah kekal, walaupun rawatan boleh membantu mengawal gejala penyakit emfisema dan memperlahankan perkembangannya. 

Peringkat Emfisema

Doktor menggunakan sistem piawai yang dipanggil Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) untuk mengklasifikasikan perkembangan emfisema kepada empat peringkat yang berbeza:

• Peringkat 1 (Ringan): Fungsi paru-paru kekal pada 80% atau lebih tinggi berbanding individu yang sihat pada umur dan badan yang sama. 
• Peringkat 2 (Sederhana): Fungsi paru-paru menurun antara 50% dan 79%. Kebanyakan orang mendapatkan rawatan perubatan pada peringkat ini kerana mereka melihat sesak nafas semasa aktiviti fizikal.
• Peringkat 3 (Teruk): Fungsi paru-paru berkurangan antara 30% dan 49%. Kesukaran bernafas menjadi lebih ketara, menjejaskan aktiviti harian.
• Peringkat 4 (Sangat Parah): Fungsi paru-paru jatuh di bawah 30%. Pesakit mengalami kesukaran bernafas yang ketara dan mungkin memerlukan terapi oksigen.

Gejala Emfisema

Gejala utama termasuk:

• Sesak nafas yang berterusan, terutamanya semasa aktiviti fizikal
• Kerap batuk atau semput
• Peningkatan pengeluaran lendir dengan warna kuning atau hijau
• Sesak dada atau sakit
• Bunyi siulan semasa bernafas
• Keletihan dan sukar tidur

Apabila keadaan berlanjutan, pesakit mungkin mengalami manifestasi yang lebih teruk. Ini termasuk: 

• Jangkitan pernafasan yang kerap, seperti selesema dan selesema, yang boleh menjejaskan kualiti hidup mereka dengan ketara 
• Kehilangan berat badan yang tidak dapat dijelaskan
• Kelemahan pada otot bawah
• Bengkak pada buku lali dan kaki

Faktor Risiko Punca Penyakit Emfisema

Perkembangan emfisema berpunca daripada pelbagai faktor yang merosakkan tisu paru-paru dari semasa ke semasa. Memahami punca-punca ini membantu dalam strategi pencegahan dan intervensi awal.

Asap tembakau kekal sebagai punca utama emfisema, dengan rokok menyumbang lebih separuh daripada semua kes. Bahan kimia dalam asap tembakau melemahkan pertahanan semula jadi paru-paru dan memusnahkan kantung udara, yang membawa kepada kerosakan kekal. 

Beberapa faktor risiko penting menyumbang kepada perkembangan emfisema:

• Pendedahan Alam Sekitar: Sentuhan jangka panjang dengan bahan pencemar udara, termasuk asap industri dan ekzos kenderaan
• Bahaya Pekerjaan: Pendedahan kepada habuk dan bahan kimia dalam perlombongan, pembinaan dan pembuatan tekstil
• Pencemaran Dalaman: Asap daripada bahan api pemanasan dan pengudaraan yang lemah, terutamanya di kawasan yang menggunakan dapur kayu dalaman
• Faktor Umur: Kebanyakan kes berkaitan tembakau berkembang antara umur 40 dan 60 tahun
• Kecenderungan Genetik: Kekurangan antitrypsin Alpha-1, keadaan yang jarang diwarisi, boleh menyebabkan emfisema walaupun tanpa pendedahan kepada faktor risiko lain.

Komplikasi Emfisema

Komplikasi yang paling ketara termasuk:

• Risiko Pneumonia: Orang yang mengalami emfisema telah meningkatkan kerentanan terhadap jangkitan paru-paru, terutamanya radang paru-paru, disebabkan oleh mekanisme pertahanan paru-paru yang terjejas
• Paru-paru Kolaps: Poket udara besar yang dipanggil bullae boleh berkembang di dalam paru-paru, berpotensi pecah dan menyebabkan paru-paru runtuh (pneumothorax)
• Komplikasi Jantung: Keadaan ini boleh menyebabkan kor pulmonale, di mana bahagian kanan jantung membesar dan melemah akibat peningkatan tekanan dalam arteri paru-paru
• Kesan Sistemik: Pesakit sering mengalami penurunan berat badan, kelemahan otot, dan bengkak pada pergelangan kaki dan kaki mereka

Diagnosa

Sejarah Perubatan dan Pemeriksaan Klinikal: Doktor menjalankan pemeriksaan fizikal yang menyeluruh, mendengar bunyi pernafasan dan mencari tanda-tanda yang boleh dilihat seperti dada tong atau bibir kebiruan. Mereka juga mengkaji sejarah perubatan pesakit dan tabiat merokok.

Beberapa ujian diagnostik utama membantu mengesahkan emfisema:

• Ujian Fungsi Pulmonari (PFTs): Ini mengukur kapasiti paru-paru, aliran udara, dan kecekapan pemindahan oksigen
• Imbasan CT resolusi tinggi: Sediakan imej terperinci tisu paru-paru dan kerosakan kantung udara
• X-ray dada: Bantu kenal pasti emfisema lanjutan dan tolak keadaan lain
• Ujian Gas Darah Arteri: Mengira paras oksigen dan karbon dioksida dalam darah
• Kiraan Darah Lengkap: Memeriksa jangkitan dan memantau tahap sel darah merah
• Imbasan CT: Mereka terbukti sangat berharga kerana mereka boleh mengesan emfisema pada peringkat awal, walaupun sebelum gejala menjadi ketara. 

Rawatan

Pendekatan rawatan emfisema utama untuk emfisema termasuk:

• Program Berhenti Merokok: Langkah pertama yang paling penting yang boleh melambatkan perkembangan penyakit
• Pengurusan Ubat: Bronkodilator dan kortikosteroid (oral atau tersedut) untuk memperbaiki pernafasan
• Pemulihan Pulmonari: Program latihan dan pendidikan berstruktur
• Terapi Oksigen: Oksigen tambahan untuk kes lanjut
• Intervensi Pembedahan: Pilihan seperti pembedahan pengurangan volum paru-paru untuk kes yang teruk

Bila Berjumpa Doktor

Pesakit harus menghubungi doktor mereka jika mereka mengalami:

• Peningkatan kesukaran bernafas berbanding biasa
• Perubahan warna lendir kepada kuning atau hijau
• Lebih kerap menggunakan ubat-ubatan yang ditetapkan
• Mengurangkan keberkesanan ubat-ubatan semasa
• Peningkatan episod batuk
• Gangguan tidur akibat masalah pernafasan
• Penurunan tahap tenaga yang tidak dapat dijelaskan

Perhatian perubatan segera diperlukan jika pesakit mengalami:

• Sesak nafas yang teruk yang menghalang menaiki tangga
• Perubahan warna biru atau kelabu pada bibir atau kuku
• Kekeliruan mental atau kewaspadaan yang berkurangan
• Ketidakupayaan untuk menuturkan ayat yang lengkap kerana sesak nafas

pencegahan

Strategi pencegahan yang paling berkesan termasuk:

• Pencegahan dan Berhenti Merokok:
  • Elakkan mula merokok
  • Berhenti merokok dengan bantuan profesional
  • Sertai kumpulan sokongan untuk kadar kejayaan yang lebih baik
  • Gunakan ubat-ubatan yang ditetapkan dan terapi penggantian nikotin
• Perlindungan alam sekitar:
  • Elakkan pendedahan kepada asap rokok
  • Uji rumah untuk radon
  • Pakai peralatan pelindung apabila bekerja dengan bahan kimia
  • Kurangkan pendedahan kepada pencemaran udara dan asap industri
• Penyelenggaraan Kesihatan:
  • Dapatkan vaksinasi biasa terhadap selesema dan radang paru-paru
  • Mengekalkan aktiviti fizikal yang kerap
  • Ikuti nasihat pemakanan yang sesuai
  • Dapatkan rawatan segera untuk jangkitan pernafasan

Kesimpulan

Sains perubatan terus maju dalam memahami dan merawat emfisema. Melalui strategi pengurusan yang betul, sokongan daripada doktor, dan langkah pencegahan, penghidap emfisema boleh menjalani kehidupan yang aktif dan sihat sambil mengekalkan simptom mereka terkawal. Gabungan rawatan perubatan, perubahan gaya hidup dan pemantauan berkala menawarkan laluan terbaik ke hadapan untuk sesiapa sahaja yang terjejas oleh keadaan ini.

Soalan Lazim

1. Siapa yang menjejaskan emfisema?

Emfisema paling kerap menyerang lelaki berumur antara 50 dan 70 tahun. Walau bagaimanapun, keadaan ini boleh berlaku pada sesiapa sahaja, termasuk wanita dan dewasa muda, pada sebarang umur (seawal 40 tahun). Perokok menghadapi risiko paling tinggi, walaupun bukan perokok juga boleh mengalami keadaan ini melalui pendedahan persekitaran atau faktor genetik.

2. Seberapa biasa emfisema?

Emfisema adalah salah satu penyakit paru-paru yang paling biasa. Kadar yang lebih tinggi berlaku di kalangan:

• Individu kulit putih bukan Hispanik
• Lelaki berbanding perempuan
• Dewasa berumur 65 tahun ke atas

3. Bolehkah paru-paru pulih daripada emfisema?

Kerosakan yang disebabkan oleh emfisema adalah kekal dan tidak dapat dipulihkan. Walaupun paru-paru tidak dapat sembuh daripada emfisema, rawatan yang betul dan perubahan gaya hidup boleh membantu:

• Perkembangan penyakit yang perlahan
• Meningkatkan kapasiti pernafasan
• Meningkatkan kualiti hidup
• Kurangkan keterukan gejala

4. Apakah ubat rumah yang baik untuk emfisema?

Beberapa strategi berasaskan rumah boleh membantu menguruskan gejala emfisema dengan berkesan:

• Senaman pernafasan yang kerap
• Mengekalkan pemakanan yang betul
• Kekal aktif secara fizikal dalam batasan
• Mempraktikkan teknik pengurusan tekanan

5. Apakah perbezaan antara emfisema dan COPD?

Emfisema sebenarnya adalah sejenis COPD (Penyakit Pulmonari Obstruktif Kronik). COPD berfungsi sebagai istilah umum yang merangkumi kedua-dua emfisema dan bronkitis kronik. Walaupun semua orang yang mengalami emfisema mempunyai COPD, tidak semua orang yang menghidap COPD mempunyai emfisema. Keadaan ini berkongsi punca dan rawatan yang sama tetapi menjejaskan bahagian struktur paru-paru yang berlainan.

Dr TLN Swamy

MBBS, MD (Penyakit Pernafasan)
Pusat Pesakit Luar Hospital CARE, Banjara Hills, Hyderabad, Hospital CARE, Banjara Hills, Hyderabad

Untuk Tempah Janji Temu, hubungi:

+ 91 40-68106529

2