Jangkitan kulat

Adakah anda tahu bahawa jangkitan kulat menjejaskan berjuta-juta orang di seluruh dunia setiap tahun? Patogen ini boleh mendatangkan malapetaka pada kulit, kuku dan organ dalaman kita, menyebabkan ketidakselesaan dan kadangkala masalah kesihatan yang serius. Jangkitan kulat datang dalam pelbagai bentuk, daripada kaki atlet biasa kepada keadaan yang lebih teruk seperti kandidiasis. Mengenal pasti dan merawat jangkitan ini dengan berkesan adalah penting untuk mengekalkan kesihatan yang baik dan mencegah komplikasi.

Mari kita memahami dunia jangkitan kulat, menjelaskan jenis, gejala dan puncanya. Kami juga akan meneroka pelbagai kaedah diagnosis, pilihan rawatan dan strategi pencegahan untuk membantu anda kekal selangkah di hadapan organisma yang menyusahkan ini.

Apakah Jangkitan Kulat?

Jangkitan kulat, juga dipanggil mycoses, adalah penyakit yang disebabkan oleh kulat. Kulat membiak dengan mengeluarkan spora. Spora ini boleh diambil melalui sentuhan langsung atau penyedutan. Itulah sebabnya jangkitan kulat biasanya menjejaskan kulit, kuku atau paru-paru, walaupun ia juga boleh menembusi lebih dalam dan menyebabkan jangkitan sistemik.

Adalah penting untuk diingat bahawa walaupun kebanyakan kulat tidak berbahaya kepada manusia, sesetengah kulat boleh menyebabkan penyakit dalam keadaan tertentu. Jangkitan kulat boleh berjangkit, merebak dari orang ke orang dan dari haiwan yang dijangkiti, tanah atau permukaan yang tercemar.

Jenis Jangkitan Kulat

Berikut adalah tiga jenis utama jangkitan kulat:

• Jangkitan Kulat Superficial: Ini menjejaskan lapisan luar kulit, kuku dan rambut. Contoh biasa termasuk kaki atlet, gatal-gatal, kurap, dan jangkitan kuku kulat (onikomikosis).
• Jangkitan Kulat Subkutan: Ini melibatkan lapisan kulit yang lebih dalam, termasuk dermis, tisu subkutan, dan juga tulang. Ia sering disebabkan oleh kulat dalam tanah atau tumbuh-tumbuhan yang reput memasuki kulit melalui kecederaan. Ini termasuk sporotrichosis, chromoblastomycosis, dan eumycetoma.
• Jangkitan Kulat Sistemik: Ini boleh menjejaskan organ dalaman dan lebih serius, terutamanya pada orang dengan sistem imun yang lemah. Ia mungkin terhasil daripada terhidu spora kulat atau sebagai jangkitan oportunistik pada individu yang lemah imun. Ini termasuk histoplasmosis, coccidioidomycosis (demam lembah), aspergillosis, kandidiasis invasif, dan kriptokokus.

Gejala Jangkitan Kulat

Jangkitan kulat boleh menjejaskan pelbagai bahagian badan, dan gejalanya berbeza-beza berdasarkan jenis dan lokasi jangkitan. 

• Gejala biasa:
  • Kulit yang terjejas mungkin menjadi merah, mengelupas atau bersisik. Pada kulit yang lebih gelap, ruam mungkin kelihatan kelabu atau coklat.
  • Gatal-gatal yang sengit dan berterusan
  • Kawasan yang dijangkiti mungkin berasa sakit atau jengkel
  • Mengelupas atau merekah pada kulit
• Gejala Khusus mengikut Jenis: Jenis jangkitan kulat yang berbeza menunjukkan gejala unik:
  • Kurap: Jangkitan kulat ini menjelma sebagai ruam bulat dengan tepi terangkat, selalunya jelas di tengah. Ruam mungkin merebak ke luar dari semasa ke semasa.
  • Kaki Atlet: Ini menjejaskan kaki, menyebabkan gatal-gatal, terbakar, dan retak di antara jari kaki.
  • Gatal Jock: Berlaku di kawasan pangkal paha, ia menyebabkan kemerahan, gatal-gatal, dan ruam yang boleh meluas ke punggung atau paha.
  • Jangkitan Yis Faraj: Gejala termasuk gatal-gatal, bengkak di sekitar faraj, terbakar semasa buang air kecil atau persetubuhan, dan pelepasan luar biasa (sering digambarkan sebagai menyerupai keju kotej).
  • Seriawan Mulut: Ini menyebabkan tompokan putih di mulut atau tekak, sakit semasa makan dan hilang rasa.
• Dalam sesetengah kes, kulat boleh menjejaskan organ dalaman (jangkitan kulat sistemik), yang membawa kepada gejala yang lebih teruk:
  • Jangkitan Paru-paru: Batuk (kadang-kadang dengan darah), keletihan, demam, sesak nafas, dan berpeluh malam
  • Jangkitan Otak: Sakit kepala, demam, sakit leher, loya, kekeliruan, dan sensitiviti kepada cahaya
  • Jangkitan Mata: Sakit, kemerahan, lelehan, penglihatan kabur dan sensitiviti cahaya
  • Jangkitan Sinus: Demam, hidung tersumbat, sakit kepala, dan muka bengkak atau sakit

Punca Jangkitan Kulat

Jangkitan kulat berlaku apabila pelbagai kulat tumbuh dan membiak di dalam atau di dalam badan. Walau bagaimanapun, keadaan tertentu boleh menyebabkan pertumbuhan berlebihan kulat dan menyebabkan gejala, termasuk:

• Sistem Imun yang Lemah: Apabila pertahanan semula jadi badan terjejas, kulat boleh mengambil kesempatan dan menyebabkan jangkitan dengan lebih mudah.
• Faktor Persekitaran: Faktor persekitaran boleh menyebabkan wabak kulat. Ini termasuk kerja pembinaan, berjalan tanpa alas kaki di kawasan awam, dan menghidu kulat daripada udara pencemar.
• Perjalanan: Mengunjungi kawasan dengan kepekatan kulat yang tinggi boleh meningkatkan peluang pendedahan dan jangkitan.
• Pengenalan Kulat Baharu: Apabila jenis kulat baharu diperkenalkan kepada persekitaran, ia boleh menyebabkan jangkitan pada orang yang belum mempunyai imuniti terhadapnya.

Diagnosa

Mengenal pasti jangkitan kulat adalah penting untuk rawatan yang berkesan. Doktor menggunakan pelbagai kaedah untuk mendiagnosis jangkitan ini, bergantung pada kawasan badan yang terjejas, seperti:

• Pemeriksaan dan Perbincangan Fizikal: The proses diagnostik bermula dengan penilaian fizikal yang menyeluruh dan perbincangan simptom. Langkah awal ini membantu doktor menentukan ujian diagnostik yang paling sesuai untuk dilakukan.
• Pengumpulan Sampel: Untuk mengesahkan kehadiran jangkitan kulat, doktor sering mengumpul sampel dari kawasan yang terjejas. Sampel ini mungkin termasuk kikisan kulit atau sampel rambut, keratan kuku, darah, kahak (lendir daripada sistem pernafasan), air kencing atau keputihan.
• Ujian Serologi: Ujian serologi boleh menjadi berharga untuk jangkitan kulat tertentu, terutamanya mycoses endemik. 
• Pengesanan Antigen: Sesetengah kulat melepaskan polisakarida atau protein tertentu ke dalam cecair badan semasa jangkitan. Mengesan antigen ini dalam darah atau air kencing boleh membantu mendiagnosis jangkitan tanpa pengumpulan sampel invasif.
• Kajian Pengimejan: Doktor boleh memerintahkan kajian pengimejan, seperti X-ray, MRI, atau imbasan CT, untuk disyaki jangkitan kulat pada organ dalaman. Teknik pengimejan ini membantu menggambarkan sebarang jisim kulat atau kerosakan tisu, terutamanya dalam sistem pernafasan.

Rawatan untuk Jangkitan Kulat

Rawatan jangkitan kulat yang berkesan melibatkan gabungan campur tangan perubatan dan remedi rumah.

• Ubat-ubatan:
  • Ubat antikulat oral atau IV 
  • Pencuci mulut atau lozenges
  • Titis mata
  • Syampu
• Untuk jangkitan kulat cetek seperti kurap, kaki atlet, dan sariawan faraj, krim antikulat atau ubat oral yang dijual bebas selalunya mencukupi. 
• Walau bagaimanapun, jangkitan yang lebih teruk, terutamanya yang menjejaskan organ dalaman, mungkin memerlukan antikulat berkekuatan preskripsi dan kadangkala dimasukkan ke hospital.
• Rawatan Jangkitan Kulat di Rumah:
  • Cuka Apple Cider: Campurkan dua sudu besar dalam air suam dan minum atau sapukan secara topikal.
  • Minyak pokok teh: Sapukan campuran minyak pokok teh & minyak pembawa ke kawasan yang terjejas.
  • Aloe vera: Gunakan untuk menenangkan dan membaiki kerosakan kulit semasa melawan jangkitan.
  • Bawang putih: Sapukan sebagai pes atau makan dengan kerap untuk meningkatkan imuniti.

Risiko Jangkitan Kulat

Walaupun sesiapa sahaja boleh mengalami jangkitan kulat, faktor tertentu meningkatkan kemungkinan dijangkiti penyakit yang menyusahkan ini, seperti:

• Sistem Imun yang Lemah: Individu yang mempunyai imuniti yang lemah lebih terdedah kepada penyakit kulat yang biasa dan teruk. Keadaan yang boleh melemahkan sistem imun ialah kanser, HIV / AIDS, penyakit kronik, atau penerima pemindahan organ.
• Rawatan dan Ubat Perubatan: Campur tangan dan ubat perubatan tertentu boleh meningkatkan kerentanan kepada jangkitan kulat:
  • Penginapan hospital jangka panjang
  • Pemindahan organ
  • Penggunaan kortikosteroid
  • Dos antibiotik yang tinggi

Pesakit dalam persekitaran penjagaan kesihatan boleh dijangkiti jangkitan kulat melalui luka, tapak pembedahan atau peranti perubatan seperti ventilator dan kateter. 

• Faktor Risiko Lain:
  • Peredaran yang lemah
  • Diabetes
  • Pendedahan berpanjangan kepada persekitaran lembap
  • Kawasan geseran tinggi pada badan

Bila Berjumpa Doktor

Penyakit kulat pada manusia boleh menjadi ringan hingga teruk; berjumpa doktor jika:

• Seseorang mengalami simptom jangkitan kulat yang berterusan, terutamanya di dalam paru-paru atau organ dalaman yang lain.
• Jika rawatan di rumah tidak berkesan dalam merawat penyakit kulat pada manusia.

pencegahan

Dengan mengamalkan langkah-langkah yang mudah tetapi berkesan, individu boleh mengurangkan risiko mereka untuk menghidapi penyakit yang menyusahkan ini, termasuk:

• Kekalkan kebersihan diri yang baik  
• Orang ramai harus mandi selepas kotor atau berpeluh, memastikan tiada bahagian kulit mereka kekal lembap. 
• Adalah penting untuk memakai seluar dalam kapas yang bersih dan kering dan pastikan kuku anda pendek dan bersih.
• Individu harus mengelak berjalan tanpa alas kaki di bilik mandi awam, pancuran mandian atau bilik persalinan. 
• Mengekalkan kebersihan mulut adalah satu lagi aspek penting dalam pencegahan jangkitan kulat.
• Bagi mereka yang memakai kanta sentuh, mengikut arahan penjagaan yang betul adalah penting.
• Adalah penting untuk mengambil kira penggunaan antibiotik. Mengambil antibiotik hanya seperti yang ditetapkan adalah penting.
• Langkah perlindungan adalah perlu apabila terlibat dalam aktiviti yang melibatkan sentuhan tanah. 
• Jangan berkongsi peralatan sukan, tuala atau barangan peribadi lain dengan orang lain.
• Pemakanan juga memainkan peranan yang tidak terukur dalam mencegah jangkitan kulat. Pengambilan yogurt dan makanan kaya probiotik lain membantu mewujudkan keseimbangan optimum bakteria dalam badan, yang boleh membantu mengelakkan jangkitan kulat.

Kesimpulan

Jangkitan kulat menimbulkan cabaran kesihatan yang ketara, menjejaskan berjuta-juta orang di seluruh dunia dan menyebabkan ketidakselesaan dari ringan hingga teruk. Memahami strategi pencegahan adalah penting untuk mengurangkan risiko jangkitan kulat. Dengan mengekalkan kebersihan diri yang baik, mengambil langkah berjaga-jaga di ruang awam, dan mengamalkan gaya hidup sihat, individu boleh mencipta pertahanan yang kuat terhadap keadaan biasa tetapi menyusahkan ini. 

Soalan Lazim

1. Apakah punca utama jangkitan kulat dalam badan?

Jangkitan kulat berlaku apabila kulat berbahaya bersentuhan dengan badan dan berkembang maju dalam persekitaran yang hangat dan lembap. Penyebab utama termasuk:

• Pendedahan kepada kulat di persekitaran (udara, tanah, tumbuhan, air)
• Sistem imun yang lemah
• Kebersihan yang buruk
• Keadaan lembap
• Kecederaan atau patah kulit
• Dalam sesetengah kes, pertumbuhan berlebihan kulat secara semula jadi pada kulit boleh menyebabkan jangkitan.

2. Bagaimanakah orang ramai mendapat jangkitan kulat?

Orang ramai boleh mendapat jangkitan kulat melalui pelbagai cara:

• Hubungan langsung dengan individu atau haiwan yang dijangkiti
• Pendedahan kepada permukaan atau tanah yang tercemar
• Berjalan tanpa alas kaki di kawasan awam yang lembap
• Memakai pakaian basah atau berpeluh
• Berkongsi barangan peribadi seperti tuala atau peralatan sukan
• Penggunaan antibiotik yang berpanjangan, yang boleh mengganggu keseimbangan semula jadi mikroorganisma badan

3. Berapa lama jangkitan kulat mengambil masa untuk sembuh?

Masa penyembuhan untuk jangkitan kulat berbeza-beza dan bergantung kepada jenis dan keterukan jangkitan. Secara amnya, gejala seperti kegatalan mungkin bertambah baik dalam masa beberapa hari selepas memulakan rawatan jangkitan kulat. Walau bagaimanapun, sesetengah jangkitan, terutamanya yang menjejaskan kuku atau organ dalaman, mungkin memerlukan tempoh rawatan yang lebih lama. 

4. Adakah jangkitan kulat akan hilang dengan sendirinya?

Jangkitan ini biasanya tidak sembuh sendiri tanpa rawatan. Membiarkan mereka tidak dirawat boleh merebakkan jangkitan ke bahagian badan yang lain dan memburukkan gejala.

5. Bagaimana untuk mengelakkan jangkitan kulat?

Mencegah jangkitan kulat melibatkan mengekalkan kebersihan yang baik dan mengambil langkah perlindungan. Berikut adalah beberapa petua untuk mengurangkan risiko jangkitan kulat:

• Pastikan kulit bersih dan kering, terutamanya di kaki, pangkal paha, ketiak
• Pakai pakaian yang bersih dan kering setiap hari, terutamanya pakaian dalam dan sarung kaki
• Mandi selepas berpeluh lebat atau kotor
• Pakai pakaian kaki di tempat mandi awam, bilik persalinan dan kawasan kolam
• Elakkan berkongsi barangan peribadi seperti tuala atau peralatan sukan
• Pastikan kuku pendek dan bersih
• Amalkan kebersihan mulut yang baik
• Tambahkan probiotik pada diet anda untuk menyokong bakteria berfaedah
• Hanya mengambil antibiotik seperti yang ditetapkan oleh doktor

Dr Manoj Soni

Perubatan Am

Pasukan Perubatan CARE

27