herpangina

Herpangina, jangkitan virus yang sangat berjangkit, terutamanya memberi kesan kepada kanak-kanak di bawah umur 10 tahun dan boleh menyebabkan demam yang membimbangkan yang mencecah sehingga 106°F (41.1°C). Mari kita terokai aspek-aspek penting herpangina, daripada punca dan simptomnya kepada rawatan dan langkah pencegahan herpangina. Pembaca akan belajar bagaimana untuk mengenal pasti keadaan, memahami perkembangannya dan mengetahui bila untuk mendapatkan rawatan perubatan untuk anak-anak mereka.

Apakah Herpangina?

Jangkitan virus terutamanya menyasarkan oropharynx, herpangina hadir sebagai ulser kecil seperti lepuh di bahagian belakang tekak dan bumbung mulut. Keadaan ini merupakan kebimbangan kesihatan yang ketara, terutamanya menjejaskan kanak-kanak kecil dan kanak-kanak di bawah 10 tahun. Herpangina biasanya sembuh dalam masa seminggu tanpa komplikasi, tetapi rawatan perubatan mungkin diperlukan dalam kes yang teruk.

Gejala Herpangina

Permulaan gejala herpangina biasanya berlaku 3-5 hari selepas terdedah kepada virus.

Gejala awal selalunya mencerminkan jangkitan virus biasa, bermula dengan:

• Serangan demam secara tiba-tiba, kadangkala mencecah sehingga 106°F (41°C)
• Sakit kepala yang berterusan
• Kelenjar limfa bengkak
• Sakit leher
• Sakit tekak dengan sakit semasa menelan

Ciri herpangina yang paling tersendiri muncul sebagai benjolan kecil seperti lepuh di kawasan tertentu mulut. Kudis ini biasanya muncul:

• Di atas bumbung mulut
• Di bahagian belakang tekak
• Pada tonsil
• Pada uvula
• Pada lidah

Lepuh ini pada mulanya hadir sebagai bintik merah muda, berukuran kurang daripada setengah sentimeter. Apabila keadaan itu berlanjutan, mereka berkembang menjadi ulser yang dicirikan oleh warna kelabu muda yang dikelilingi oleh sempadan merah.

Kehadiran kudis yang menyakitkan ini membawa kepada beberapa gejala sekunder:

• Kesukaran menelan
• selera makan menurun
• Bertambah air liur
• Kekecohan, terutamanya pada kanak-kanak kecil

Sesetengah kanak-kanak mungkin mengalami gejala tambahan berdasarkan virus tertentu yang menyebabkan jangkitan. Ini boleh termasuk:

• Kelemahan otot
• Kesukaran bernafas
• Sakit belakang (lebih biasa pada kanak-kanak yang lebih tua)
• Muntah

Satu kebimbangan penting yang berkaitan dengan herpangina ialah risiko dehidrasi. Ini berlaku terutamanya kerana sakit mulut dan tekak sering membawa kepada pengurangan pengambilan cecair. Tanda-tanda dehidrasi termasuk:

• Peningkatan keletihan
• Kekerapan buang air kecil berkurangan
• Mulut kering yang berterusan

Faktor Risiko dan Punca Herpangina

Beberapa virus yang sangat berjangkit mencetuskan herpangina, dengan Coxsackievirus A dan B menjadi punca utama. Echovirus dan Enterovirus 71 juga menyumbang dengan ketara untuk menyebabkan keadaan ini.

Penularan herpangina berlaku melalui pelbagai laluan:

• Hubungan fizikal yang rapat dengan individu yang dijangkiti
• Penyedutan titisan pernafasan
• Pendedahan langsung kepada cecair badan, termasuk air liur dan lendir
• Sentuhan dengan najis yang tercemar

Virus ini menunjukkan tempoh inkubasi tiga hingga lima hari antara pendedahan dan permulaan simptom. Individu yang dijangkiti kekal menular selama tiga hingga lapan minggu selepas tempoh inkubasi, dengan keterjangkitan puncak berlaku semasa dua minggu awal.

Kumpulan tertentu menghadapi kerentanan yang lebih tinggi kepada herpangina:

• Kanak-kanak di bawah 10 tahun, terutamanya mereka yang menghadiri jagaan harian atau sekolah
• Bayi baru lahir
• Individu yang mempunyai sistem imun yang terjejas
• Wanita hamil

Komplikasi Herpangina

Dehidrasi adalah komplikasi yang paling kerap, terutamanya disebabkan oleh menelan yang menyakitkan yang menghalang pengambilan cecair. Tanda-tanda dehidrasi pada kanak-kanak termasuk:

• Mulut kering dan pengeluaran air mata berkurangan
• Mata cekung dan kencing berkurangan
• Mengantuk atau mudah marah yang luar biasa
• Bintik lembut tenggelam pada kepala bayi

Strain spesifik virus, terutamanya enterovirus 71, mungkin membawa kepada komplikasi neurologi yang teruk yang memerlukan campur tangan perubatan segera. Komplikasi ini termasuk:

• Ensefalitis batang otak
• Lumpuh lembik akut
•  Meningitis aseptik
• Miokarditis

Pada bayi, komplikasi ini merangkumi kegagalan hati dan keradangan tisu otak. Keadaan ini jarang membawa maut, namun apabila kematian berlaku, ia kebanyakannya menjejaskan bayi di bawah umur satu tahun.

Diagnosis Herpangina

• Sejarah Klinikal: Doktor memulakan proses diagnostik dengan mengumpulkan maklumat terperinci tentang:
  • Gejala semasa
  • Sejarah perubatan
  • Pendedahan terkini kepada individu yang dijangkiti
  • Masa bermusim gejala
• Penilaian Fizikal: Pemeriksaan fizikal mendedahkan ciri ulser di lokasi tertentu:
  • Kawasan pharynx posterior
  • Kawasan lelangit lembut
  • Tiang tonsil anterior
• Analisis Makmal: Ujian makmal menjadi perlu semata-mata dalam keadaan tertentu:
  • Kes yang melibatkan komplikasi
  • Semasa wabak penyakit untuk data epidemiologi
  • Situasi yang memerlukan pembezaan daripada keadaan yang teruk
• Ujian Tambahan: Dalam kes di mana ujian terbukti penting, beberapa kaedah wujud:
  • Pengasingan enterovirus melalui kultur sel (standard emas)
  • Ujian tindak balas rantai polimerase (PCR).
  • Ujian imunosorben berkaitan enzim (ELISA)
  • Pengukuran antibodi serum
  • Ujian PCR menawarkan kelebihan unggul, memberikan hasil yang pantas dan tepat. 
  • Ujian darah biasanya menunjukkan kiraan sel darah putih yang normal, namun limfositosis mungkin berlaku sekali-sekala. Pengukuran antibodi serum memerlukan dua sampel yang diambil selang 2-3 minggu, menunjukkan peningkatan empat kali ganda dalam tahap antibodi.

Rawatan Herpangina

Memandangkan herpangina berpunca daripada jangkitan virus, doktor memberi tumpuan terutamanya pada menguruskan simptom dan memastikan keselesaan pesakit sepanjang tempoh pemulihan.

• Ubat Herpangina: Rawatan topikal menawarkan kelegaan setempat daripada luka mulut dan sakit tekak. Ini termasuk:
  • Penyelesaian anestetik berasaskan lidocaine
  • Air garam terapeutik bilas selepas makan
  • Semburan dan gel mulut yang menenangkan
  • Lozenges tekak (untuk kanak-kanak berumur enam tahun ke atas)
• Pengurusan Cecair: Penghidratan yang betul memainkan peranan penting dalam pemulihan. Cecair yang disyorkan merangkumi:
  • Produk tenusu sejuk
  • Minuman elektrolit
  • Aiskrim atau popsikel
  • Air
• Pengubahsuaian Pemakanan: Makanan lembut dan hambar menyokong pemulihan sambil meminimumkan ketidakselesaan. Pesakit harus mengelakkan:
  • Minuman panas
  • Makanan dan minuman berasid
  • Hidangan pedas
  • Makanan ringan masin
  • Barang goreng

Rehat kekal asas untuk pemulihan. Pesakit harus mengasingkan diri di dalam bilik yang mempunyai pengudaraan yang baik untuk meminimumkan penularan virus. 

Bila Berjumpa Doktor

Bantuan perubatan menjadi penting apabila melihat tanda-tanda amaran ini:

• Demam mencecah melebihi 106°F (41°C) berlarutan lebih daripada lima hari
• Ketidakupayaan untuk minum atau makan selama 24 jam
• Kudis mulut berterusan melebihi satu minggu
• Muntah atau cirit-birit melebihi 24 jam

Dehidrasi berdiri sebagai kebimbangan utama yang memerlukan campur tangan perubatan segera. 

Pencegahan Herpangina

Basuh tangan yang kerap adalah asas pencegahan, terbukti penting dalam mengurangkan penularan virus. Kebersihan tangan yang betul menjadi penting selepas:

• Menukar lampin
• Menggunakan bilik air
• Memberi makan kepada kanak-kanak
• Mengendalikan barang tercemar

Mengekalkan persekitaran yang bersih memainkan peranan penting dalam pencegahan. Ini termasuk membersihkan permukaan dan objek yang sering disentuh di seluruh rumah. Bidang yang memerlukan perhatian khusus merangkumi:

• Pemegang pintu
• Alat kawalan jauh
• Tarik laci
• Pemegang peti sejuk

Keluarga yang menjaga individu yang dijangkiti harus melaksanakan langkah pencegahan khusus. Orang yang terjejas memerlukan pengasingan di dalam bilik yang mempunyai pengudaraan yang baik sehingga gejala bertambah baik.

Kesimpulan

Herpangina kekal sebagai keadaan yang boleh diurus walaupun mempunyai simptom yang tidak selesa dan sifatnya yang sangat menular. Walaupun jangkitan terutamanya memberi kesan kepada kanak-kanak kecil, pemahaman yang betul dan tindakan segera boleh mengurangkan kesannya terhadap kehidupan seharian dengan ketara. Ibu bapa dan penjaga harus ingat bahawa kebanyakan kes sembuh secara semula jadi dalam masa 7-10 hari tanpa komplikasi yang serius.

Perhatian yang teliti terhadap penghidratan, pengurusan kesakitan, dan rehat yang betul terbukti penting sepanjang tempoh pemulihan. Doktor menekankan bahawa walaupun antibiotik tidak memberi manfaat terhadap jangkitan virus ini, mengikuti garis panduan pemakanan yang disyorkan dan mengekalkan amalan kebersihan yang baik membantu mencegah penyebarannya.

Soalan Lazim

1. Seberapa biasa herpangina?

Herpangina kerap muncul pada bayi dan kanak-kanak di bawah umur 10 tahun, dengan kejadian puncak pada musim panas dan musim luruh. Keadaan itu menunjukkan peningkatan aktiviti dalam persekitaran pendidikan, merebak dengan pantas melalui pusat asuhan dan sekolah di mana kanak-kanak mengekalkan hubungan rapat.

2. Bagaimanakah herpangina menjejaskan tubuh kanak-kanak?

Virus ini memberi kesan kepada pelbagai sistem badan, menyebabkan benjolan kecil seperti lepuh di dalam mulut, terutamanya menjejaskan bahagian belakang tekak dan bumbung mulut. Kudis yang menyakitkan ini selalunya membawa kepada penurunan selera makan dan kesukaran menelan. Kanak-kanak mungkin mengalami kelemahan otot, kesukaran bernafas, dan, dalam beberapa keadaan, sakit belakang. Keadaan ini biasanya mencetuskan demam tinggi mencecah 106°F (41°C).

3. Berapa lama herpangina bertahan?

Kebanyakan kanak-kanak mengalami peningkatan simptom dalam masa 7-10 hari. Sepanjang tempoh ini, individu yang dijangkiti kekal menular, berpotensi menyebarkan virus selama tiga hingga lapan minggu selepas jangkitan awal. Tempoh inkubasi biasanya menjangkau 3-5 hari antara pendedahan dan permulaan simptom.

4. Apakah makanan yang baik untuk herpangina?

Makanan khusus membantu pemulihan dan memberikan keselesaan:

• Protein lembut dan hambar:
  • Daging tanah
  • Telur hancur
  • salad ayam
• Produk tenusu yang menenangkan:
  • susu sejuk
  • Yoghurt kosong
  • Ais krim
• Karbohidrat lembut:
  • Roti lembut
  • Bijirin masak
  • Kentang lecek

Pesakit harus mengelakkan makanan berasid, pedas atau panas yang mungkin merengsakan kudis mulut.

Dr Chaitanya Challa

MBBS, MD (Perubatan Dalaman), PDCC (Penjagaan Kritikal), FCCS (Penjagaan Kritikal), Diploma Endokrinologi dan Diabetes
Pusat Pesakit Luar Hospital CARE, Banjara Hills, Hyderabad

Untuk Tempah Janji Temu, hubungi:

+ 91 40-68106529