Servikal Serklaj: Türleri, Prosedürleri, Önlemleri ve Riskleri

Erken doğum riskiyle karşı karşıya kalan anne adayları için, gebeliğin tam süreye kadar devam etmesine yardımcı olabilecek her türlü tıbbi gelişme hayati önem taşımaktadır. Servikal serklaj, servikal yetmezliği (serviks zayıflığı) olan kadınlarda erken doğumları önlemede en etkili tıbbi müdahalelerden biridir.

Bu kapsamlı rehber, servikal serklaj operasyonları hakkında her şeyi, prosedürü ve servikal serklaj endikasyonlarını anlamaktan iyileşme yönergelerine ve olası risklere kadar ele almaktadır. Bu müdahalenin ne zaman gerekli olabileceğini, işlem sırasında neler beklemeniz gerektiğini ve ameliyat sonrası bakım için gerekli talimatları anlayacaksınız.

Servikal Serklaj Nedir?

Servikal serklaj, rahim ağzını güçlendirmek için dikiş veya sentetik bant yerleştirmeyi içeren yaygın bir cerrahi işlemdir. gebelikBu tıbbi müdahalenin amacı, gebeliği uzatmak ve erken doğumu önlemek için serviksin yapısal bütünlüğünü korumaktır.

Aşağıda iki ana servikal serklaj türü bulunmaktadır:

• Transvajinal Serklaj: Dikişlerin vajinadan yerleştirildiği en yaygın yaklaşım
• Transabdominal Serklaj: Rahim ağzına ulaşmak için karında bir kesi yapılır ve bu kesi açık cerrahi veya laparoskopi yoluyla gerçekleştirilir

Ameliyat dikişleri, gebelik boyunca serviksi güvenli bir şekilde kapatarak ek destek sağlar. Bu güçlendirme, serviksin kasılmalar olmadan genişlemeye başladığı ve genellikle ikinci trimesterde doğumla sonuçlanan bir durum olan serviks yetersizliği olan kadınlar için özellikle önemlidir.

Doktorlar genellikle rahim ağzı incelmeye başlamadan önce, gebeliğin 12 ila 14. haftaları arasında servikal serklaj uygularlar. Zamanlama kritik öneme sahiptir çünkü gebeliğin kritik evrelerinde optimum servikal destek sağlar. 

Servikal Serklaj Neden Yapılır?

Servikal serklaj yerleştirilmesi için üç iyi belirlenmiş endikasyon vardır:

• Tarihçeye bağlı (Profilaktik): Doğum eylemi veya plasenta komplikasyonları olmaksızın ağrısız serviks genişlemesine bağlı bir veya daha fazla ikinci trimester gebelik kaybı yaşayan kadınlara önerilir
• Ultrasonla gösterilen: Daha önce kendiliğinden düşük veya erken doğum yapmış kadınlarda, 24. gebelik haftasından önce serviks uzunluğunun 25 mm'den az olması durumunda düşünülür.
• Fizik Muayene ile gösterilir: Acil serklaj olarak da bilinen bu işlem, 24 haftadan önce ileri serviks genişlemesi olan hastalara, kasılma veya enfeksiyon olmadığı takdirde uygulanır.

LEEP operasyonları veya diğer serviks dokusu cerrahileri gibi daha önce geçirilmiş cerrahi işlemler, serklajı gerektirecek şekilde serviks zayıflığına yol açabilir. Ayrıca, rahim anormallikleri veya serviks hasarı nedeniyle daha önce düşük yapmış kadınlar da bu müdahaleden faydalanabilir.

Prosedür Detayları 

• Prosedürden Önce: Servikal serklaj hazırlığı, kapsamlı bir tıbbi değerlendirme ile başlar. Jinekolog hastanın tıbbi geçmişini inceler, ardından detaylı bir servikal muayene ve servikal durumu değerlendirmek için transvajinal ultrason yapar.
• Prosedür Sırasında: Ameliyat ekibi, rutin bir jinekolojik muayenede olduğu gibi hastayı masaya yatıracaktır. Doktorlar, işlem boyunca konforu sağlamak için uygun anesteziyi uygular. Cerrah, güçlü dikişler kullanarak serviksi dikkatlice diker ve erken genişlemeyi önlemek için sıkıca sabitler.
• İyileşme ve Sonrası Bakım: İşlemden sonra hastalar, olası acil komplikasyonların takibi için genellikle birkaç saat gözlem altında tutulur. Çoğu kadın, işlemden sonraki üç güne kadar hafif kramp ve hafif kanama yaşar. Servikal serklaj sonrası alınması gereken temel önlemler şunlardır:
  • Hijyenik ped kullanmak ve tampon kullanmaktan kaçınmak
  • Yeterli dinlenme, tercihen sol tarafa yatma
  • Uygun sıvı alımını ve düzenli mesane boşaltımını sürdürmek
  • En az 2-3 gün boyunca yorucu aktivitelerden kaçının
  • İşlemden sonra yaklaşık iki hafta boyunca cinsel aktiviteden kaçınılması

Servikal Serklaj Riskleri

Aşağıda servikal serklajın bazı potansiyel komplikasyonları listelenmiştir:

• Enfeksiyon veya septisemi
• Servikal hasar veya yara izi
• Kanama
• Membranların erken yırtılması
• Erken doğum
• Servikal stenoz (kalıcı daralma)
• Dikiş alınmadan önce doğum gerçekleşirse potansiyel yırtılma meydana gelebilir

Servikal Serklajın Çıkarılması İçin İdeal Zaman Nedir?

Servikal serklajın çıkarılma zamanlaması, gebelik yönetiminin önemli bir unsurudur. Doktorlar genellikle 36-37. gebelik haftaları arasında çıkarma işlemini planlarlar. Bu zamanlama, gebeliğin güvenli bir aşamaya ulaşmasını sağlarken, doğum sırasında serklajın yerinde bırakılmasından kaynaklanabilecek olası komplikasyonları da önler.

Bazı durumlarda erken serklaj çıkarılması gerekebilir:

• Aktif emek
• Aktif vajinal kanama
• Koryoamniyonit kanıtı
• Acil doğum gerektiren diğer obstetrik endikasyonlar

Erken membran rüptürü (PPROM) geçiren hastalarda, doktorlar fetal akciğer olgunluğu için steroid tedavileri tamamlanana kadar serklajı yerinde bırakabilirler. Transabdominal serklaj uygulanan hastalarda yaklaşım önemli ölçüde farklılık gösterir; bu dikişler genellikle sezaryen doğum ve hatta gelecekteki erken doğumları önlemek için gebelikler arasında bile saklanabilir.

Doktor Ne Zaman Görülür?

İşlemden sonra aşağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşayan hastalar derhal kadın doğum uzmanlarına başvurmalıdır:

• 100.5°F (37.8°C)'nin üstünde ateş veya üşüme
• Düzenli aralıklarla ortaya çıkan kasılmalar veya alt karın ağrısı
• 3-4 saatten kısa sürede bir hijyenik pedin ıslanabileceği kadar vajinal kanama
• kötü kokulu vajinal akıntı
• Su kırılması veya sızması
• Sürekli mide bulantısı ve kusma

Sonuç

Servikal serklaj, birçok kadının gebeliğini sonuna kadar sürdürmesine yardımcı olan hayati bir cerrahi müdahaledir. Tıbbi kanıtlar, özellikle servikal yetmezlik veya önceki gebelik kayıpları olan hastalar için etkinliğini desteklemektedir. İşlem bazı riskler taşısa da, uygun tıbbi gözetim ve ameliyat sonrası bakım kurallarına uyulması sonuçları önemli ölçüde iyileştirir.

Hastalar doktorlarıyla düzenli iletişim kurduklarında ve herhangi bir uyarı işaretine derhal yanıt verdiklerinde başarı oranları en yüksek olmaya devam etmektedir. Servikal serklaj uygulanan kadınların çoğu olumlu sonuçlar almakta ve birçoğu gebeliklerini neredeyse tam vadede sürdürmektedir.

SSS

1. Servikal serklaj işlemi ağrılı mıdır? 

Uygun anestezi uygulaması sayesinde hastalar işlem sırasında minimum düzeyde rahatsızlık hissederler. Ameliyattan sonra birkaç gün boyunca hafif kramplar ve hafif kanamalar görülebilir; bu durum ilaçlarla kontrol altına alınabilir.

2. Servikal serklajın avantajları nelerdir? 

İşlem, erken doğumları önlemede %85-90 oranında başarı oranı göstermektedir. Özellikle rahim ağzı yetmezliği olan kadınlara fayda sağlayarak, gebeliğin tam vadeye kadar devam etmesine yardımcı olur.

3. Servikal serklaj işleminden sonra yapmamam gereken şeyler nelerdir? 

Servikal serklaj sonrası yapılmaması gerekenler:

• Zorlu fiziksel aktiviteler ve ağır kaldırma
• En az iki hafta boyunca cinsel ilişki
• Tıbbi konsültasyon olmaksızın uzun mesafeli seyahat
• Sigara içmek ve alkol tüketimi

4. Servikal serklaj kaç yaşında yapılır? 

İşlem genellikle gebeliğin 12-14. haftaları arasında yapılır, ancak acil durumlarda 24. haftaya kadar da yapılabilir.

5. Servikal zayıflık nasıl teşhis edilir? 

Doktorlar, gebeliğin 16-24. haftaları arasında düzenli ultrason takibi, rahim ağzı uzunluğunun ölçülmesi ve erken açılmanın kontrol edilmesiyle rahim ağzı yetmezliğini teşhis eder.

6. Servikal serklaj sonrası kaç gün yatak istirahati gerekir? 

Çoğu hastanın işlemden sonra 2-3 gün evde dinlenmesi gerekir. İşleri fiziksel olarak zorlayıcı olmadığı sürece, genellikle 1-2 hafta içinde normal aktivitelerine dönebilirler.

7. Serklaj sonrası normal doğum yapabilir miyim? 

Evet, transvajinal serklaj sonrası vajinal doğum mümkündür. Dikişler genellikle gebeliğin 37. haftasında alınır ve doğal doğuma olanak sağlar. Ancak transabdominal serklaj uygulanan hastaların sezaryen doğum yapması gerekir.