Omuz İnstabilitesi: Nedenleri, Belirtileri, Tanısı, Riskleri ve Tedavisi

Omuz, kolların geniş bir hareket yelpazesine sahip olmasını sağlayan bir top ve yuva eklemidir. Üst kol kemiğinin (humerus) üst kısmı, omuz ekleminin içi boş boşluğunda bulunur ve bağlar ve kıkırdak tarafından desteklenir. Bazen, birçok nedenden kaynaklanabilen ve tekrarlayan instabiliteye yol açabilen omuz instabilitesi nedeniyle hareket aralığı kısıtlanabilir. Cerrahi ve cerrahi olmayan tedavi yöntemleri, omuz instabilitesinin tedavisine ve yönetilmesine yardımcı olabilir.

Omuz instabilitesi nedir?

Omuz instabilitesi, humerus başının omuz yuvası boşluğundan çıkarak rahatsızlığa ve hareket kabiliyetinin kaybına neden olduğu bir durumu tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu, birkaç saniye veya dakika süren bir çıkık olabileceği gibi, daha büyük bir etkiye sahip olabilir ve çıkığın düzeltilmesi için yardım gerekebilir. 

Omuz instabilitesi durumunda, omuzda yan hasarlar meydana gelebilir. Omuz instabilitesine ek olarak labral yırtıklar (glenoid çevresindeki yumuşak kıkırdak hasarı), rotator manşet yırtıkları, kıkırdak yaralanması ve kırıklar da görülebilir. Omuz instabilitesi, düşme veya şiddetli çarpışma gibi ciddi travmalar sonucu da ortaya çıkabilir. Ancak, vücuttaki bağ dokularını etkileyen genetik bir bozukluk olan Ehlers-Danlos gibi travmatik bir olaya maruz kalmadan da meydana gelebilir.

Omuz instabilitesinin belirtileri nelerdir?

Omuz instabilitesinin en yaygın belirtisi, etkilenen omuz bölgesinde ağrıdır. Bazı kişiler, etkilenen omuzda, sanki kol yuva ekleminden çıkıyormuş gibi bir ağırlık hissedebilir. Bu, kişi belirli kol hareketleri yaptığında daha belirgin hale gelebilir. Ayrıca, omuzun etkilenen bölgesinde şişlik veya gözle görülür morarma da olabilir.

Etkilenen bireylerde omuz instabilitesinin çeşitli belirtileri görülebilir. Omuz instabilitesi semptomları aşağıdaki şekillerden bir veya daha fazlasıyla ortaya çıkabilir:

• Omuz ekleminde çıtlama hissi veya sesi duyma
• Özellikle kaldırma veya kas gücü gerektiren hareketler sırasında kolda güçsüzlük
• Kolun/omzun sıkışmış gibi hissetmesi
• Top ve yuva ekleminde artan hareket hissi

Omuz instabilitesinin nedenleri

Omuz instabilitesinin en yaygın nedeni, çarpışma veya düşme gibi fiziksel travma veya yaralanmalardır. Kriket veya tenis gibi tekrarlayan kol veya omuz hareketleri yapması gereken sporcularda en sık görülür. Ancak, omuz instabilitesine yol açabilecek bazı durumlar veya durumlar olabilir. Omuz instabilitesinin bu nedenleri arasında şunlar yer alabilir:

• Kayma veya dalış 
• Nöbet bozuklukları 
• Ehlers-Danlos gibi genetik durumlar
• Omuz ekleminin aşırı kullanımı kas yorgunluğuna neden olur

Omuz instabilitesi nasıl teşhis edilir?

Bir kişi omuz instabilitesi belirtileri yaşadığında, doktor tanı koymak için hastanın tam bir fizik muayenesini gerçekleştirir. Tanı için önceki yaralanma öyküsü de gerekebilir. Fizik muayene sırasında doktor, hassasiyet noktalarını ve kolun hareket açıklığını kontrol edebilir. Omuz eklemindeki gevşeklik de fizik muayene sırasında tespit edilip değerlendirilebilir.

Omuz instabilitesinin olası nedenlerini araştırmak için görüntüleme testleri gerekebilir. Röntgen, kırık olasılığını teşhis etmek veya dışlamak için gerekli bilgileri sağlayabilir. Omuz eklemlerini ve dokularını daha ayrıntılı incelemeye yardımcı olabilecek Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) taraması ve/veya boya testi (artrogram) gibi ek testler gerekebilir.

Omuz instabilitesi nasıl tedavi edilir?

Tam veya kısmi omuz çıkığı olan hastalar, etkilenen kola istirahat vererek ve birkaç gün boyunca yorucu aktivitelerden kaçınarak rahatlama sağlayabilirler. Ağrı şiddetliyse, alçı ve askı veya omuz desteği ile hareketsizleştirme gerekebilir. Ağrı ve şişlik gibi fiziksel semptomlar azaldıktan sonra, hareket açıklığını geri kazandırmak için fiziksel rehabilitasyon önerilebilir. Bu tedavi serisi, hastalarda oldukça başarılı olabilir ve birkaç hafta içinde günlük yaşam aktivitelerine dönmelerine yardımcı olabilir. Fiziksel rehabilitasyon süreci, fizyoterapi uzmanlarının gözetiminde gerçekleştirilir.

Buz kompresi uygulamak şişliği azaltmaya yardımcı olabilir. Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) kullanmak da ağrı ve şişliği hafifletmeye yardımcı olabilir. Ancak, omuz instabilitesinin tekrarlama riski daha yüksek olan veya daha önce omuz hasarı geçirmiş kişilere cerrahi tedavi önerilebilir. 

Omuz instabilitesinin cerrahi tedavisi, omuz stabilitesini iyileştirmeyi ve hastaların günlük yaşam aktivitelerine mümkün olan en kısa sürede dönmelerini sağlamayı amaçlayabilir. Artroskopi, hafif gevşekliği sabitlemeye yardımcı olabilecek bir artroskop kullanılarak gerçekleştirilir. Ancak, şiddetli omuz instabilitesi durumunda invaziv açık cerrahi gerekebilir. Açık cerrahi, cerrahların eklem kapsülüne, bağlara ve labruma erişmesini sağlar ve bu da instabiliteye neden olan bölgeye bağlı olarak onarılabilir veya yeniden dikilebilir. 

Artroskopi, tanı sırasında omuz instabilitesine neden olduğu tespit edilen yapıların onarılmasına yardımcı olur. Ameliyatı gerçekleştirmek için dikişler kullanılır veya bağları yeniden bağlayıp yerinde tutmak için metal veya plastik ankrajlar kullanılır. 

Riskler    

Omuz instabilitesi, kazara oluşan travma sonucu da ortaya çıkabilse de, bazı kişilerde omuz instabilitesi yaşama riski diğerlerinden daha yüksek olabilir. Bu risk faktörleri şunları içerebilir:

• Genç olmak
• Futbol, ​​hokey, basketbol vb. gibi yoğun temas gerektiren sporlara katılım.
• Önceki omuz sakatlığı öyküsü
• Yüzücülerde ve dansçılarda yaygın olan gevşek bağlara sahip olmak veya genetik bir bozukluktan dolayı 
• Nöbet bozukluğu

Komplikasyonlar

Omuz instabilitesi yaşayan kişilerde, tekrarlayan omuz çıkığı ve omuz artriti riski daha yüksektir. İnstabilite derecesi ne kadar yüksekse, omuzdaki çevre yapılara, yani kemiklere, kıkırdaklara ve rotator manşetlere o kadar fazla hasar verilir.

Ameliyata ne zaman ihtiyacım olur?

Omuz instabilitesinin cerrahi tedavisi, fiziksel olarak aktif bir yaşam tarzına sahip olan veya kol ve omuzların aşırı zorlanması nedeniyle gelecekte omuz instabilitesine yol açabilecek sporlarla uğraşan kişiler için düşünülebilir. Ayrıca, omuzlarında doğal olarak gevşek bağlar bulunan ve uyuma ve giyinme gibi günlük rutin aktiviteler sırasında instabilite yaşayan kişiler için de cerrahi tedavi önerilebilir. 

Sonuç

Omuz instabilitesi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir ve oluşma riski belirli faktörlere bağlı olabilir. Omuz instabilitesini düzeltmek için hem cerrahi hem de cerrahi olmayan tedavi yöntemleri mevcuttur. Fiziksel rehabilitasyon desteğiyle, yaklaşık 6-8 hafta içinde tam hareket kabiliyeti kazanılabilir ve diğer aktivitelere kademeli olarak dönülebilir. Ameliyattan sonra omuz instabilitesinin tekrarlama olasılığı oldukça düşüktür (%3-5) ve hastalar kısa sürede rutin aktivitelerine dönebilirler.