Su Kaynaklı Hastalıkları Önleme İpuçları

Su kaynaklı hastalıklar, hijyenik olmayan veya kirli su yoluyla bulaşan mikroorganizmaların neden olduğu rahatsızlıklar veya enfeksiyonlardır. Bu rahatsızlıklar, yiyecek hazırlama, yıkanma, banyo yapma ve içme amacıyla kullanılan kirli su yoluyla yayılabilir. 

Siklon, sel ve deprem gibi doğal afetler, bu hastalıkları tetikleyen patojenik yapılarda değişikliklere neden olur. Su kaynaklı hastalıklar, su boru hatlarının yetersiz bakımı nedeniyle de yayılır. İçme ve kanalizasyon sularının birbirine karışması da başlıca nedendir.

Su yoluyla taşınan patojenler ve bunların yaydığı hastalıklar şunlardır:

• virüs - Bebeklerde rotavirüs ishali, çocuk felci, Hepatit E ve viral hepatit A.
• Leptospiral - Weil hastalığı
• Protozoanlar - Giardiasis ve amipliyazis
• Bakteriler - Kolera, paratifo, tifo, E. Coli ishali ve basilli dizanteri
• helmintik - Hidatik hastalık, iplik kurdu ve yuvarlak kurt

Suyla Bulaşan Hastalıklar Nelerdir?

Su kaynaklı hastalıklar, kirli su tüketimi veya bakteri, virüs, protozoa veya parazit gibi bulaşıcı ajanlar içeren suyla temas sonucu oluşan hastalıklardır. Bu hastalıklar genellikle kirli suyu içmek, yüzmek veya yemek pişirme ya da yıkanma gibi çeşitli amaçlarla kullanmak yoluyla bulaşır.

Su Kaynaklı Hastalıkların Bazı Türleri Nelerdir?

Su kaynaklı hastalıkların çeşitli türleri vardır, bunlar arasında şunlar yer alır:

1. Kolera: Vibrio cholerae bakterisinin neden olduğu kolera, ciddi ishal ve susuzluğa yol açar ve zamanında tedavi edilmediği takdirde ölüm riski taşır.
2. Tifo: Salmonella typhi'nin neden olduğu, kirli su veya yiyecekler yoluyla bulaşan bir bakteriyel enfeksiyondur. Belirtileri arasında ateş, karın ağrısı ve mide-bağırsak sorunları bulunur.
3. Hepatit A: Hepatit A virüsü (HAV) bulaşmış su veya yiyeceklerle bulaşan, karaciğeri etkileyen viral bir enfeksiyon. Sarılık, yorgunluk ve karın ağrısı gibi semptomlara yol açar.
4. Giardiyaz:Giardia lamblia adlı protozoan parazitin neden olduğu bu hastalık bağırsakları etkileyerek ishal, karın krampları ve şişkinlik gibi belirtilere yol açar.
5. Kriptosporidiyosis: Cryptosporidium parazitinin neden olduğu bu hastalık, sulu ishal, mide krampları, mide bulantısı ve kusmaya neden olur.
6. Dizanteri: Bağırsaklarda oluşan, genellikle bakteriyel kaynaklı bir enfeksiyondur ve dışkıda kan veya mukusla birlikte şiddetli ishale yol açar. Genellikle Shigella bakterileri veya amiplerden kaynaklanır.

Su kaynaklı hastalıkların önlenmesi, temiz ve güvenli içme suyuna erişimin sağlanması, uygun sanitasyon, hijyenin sağlanması, su kaynaklarının arıtılması ve kontaminasyon risklerini azaltmak için halk sağlığı önlemlerine uyulmasını içerir. Suyu kaynatmak, su arıtma yöntemlerini kullanmak ve uygun hijyen uygulamalarını sürdürmek, su kaynaklı hastalıkların önlenmesinde önemli adımlardır.

Su Kaynaklı Hastalıkların Nedenleri

Su kaynaklı hastalıkların nedenleri, esas olarak insan veya hayvan atıklarının neden olduğu kirlenme, yetersiz sanitasyon sistemleri veya endüstriyel ve tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan kirlilik nedeniyle su kaynaklarında patojenlerin bulunmasından kaynaklanmaktadır. Kötü su kalitesi, uygunsuz sanitasyon ve yetersiz hijyen uygulamaları gibi faktörler, su kaynaklı hastalıkların yayılmasına katkıda bulunmaktadır.

Su Kaynaklı Hastalıkların Belirtileri

Su kaynaklı hastalıkların belirtileri şu şekilde olabilir;

• İshal
• Bulantı
• Kusma
• Ateş
• Karın krampları
• Nefes darlığı
• Öksürük

Su Kaynaklı Hastalıkların Önlenmesi

Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre, su kaynaklı hastalıklar dünya çapında her yıl 1.8 milyondan fazla insanı etkiliyor ve bunların bir kısmı ölümcül olabiliyor. Bu sayının büyük bir kısmını Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerdeki çocuklar oluşturuyor.

Ancak iyi haber şu ki, uygun bakım sağlanırsa bu hastalıklar önlenebilir. Etkili koruyucu önlemler alarak bireyler kendilerini ve ailelerini bu hastalıkların zararlı sonuçlarından koruyabilirler. 

Su kaynaklı hastalıkların önlenmesine yönelik bazı ipuçları:

Su Dezenfeksiyonu

Birçok yapay ve doğal kaynak, toksik maddeler ve atıklarla kirlenmektedir. Hindistan'da boru hatlarının yarısı arıtılmamış su taşımaktadır. Temiz suya erişim, hastalık salgınlarını önlemenin en önemli adımıdır. Bu nedenle, evlere su arıtma cihazı takılması önerilir. Bu mümkün değilse, suya iyot ekleyip 10 dakika kaynatarak tüketime uygun hale getirin. Bu, su kaynaklı hastalıklardan korunmanın en güvenli ve en basit yöntemlerinden biridir. 

Temizlenmiş Ortam 

Su kaynaklı hastalıkların yayılması, dezenfekte edilmemiş kaynaklardan kaynaklanmaktadır. Hindistan nüfusunun büyük bir kısmı sıtmanın yaygın olduğu bölgelerde yaşamaktadır. Hastalığın yayılması, sivrisineklerin açık su kaynaklarında üremesi nedeniyle meydana gelir ve muson mevsiminde artış gösterir. Su durgunluğunun önlenmesi, açık su kaynaklarının sterilize edilmesi ve giderlerin temizlenmesi, yaşam için temiz bir ortam oluşturulmasına ve hastalığa neden olan organizmaların üremesinin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.

Kişisel temizlik

Beslenme ve kişisel hijyene dikkat etmemek, kişiyi birçok hastalığa yatkın hale getirebilir. Temiz tuvaletler kullanmak, sifonu çekmek, dezenfektan kullanmak ve ofisten veya evden döndükten sonra el ve ayakları yıkamak gibi bazı yaygın hijyen uygulamalarını uygulamak, hastalık geliştirme riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, dizanteri, ishal, kolera veya tifo salgınları olduğunda insanlar abur cubur ve sokak yemekleri yemekten kaçınmalıdır. 

Güvenli Gıdalar Yiyin

Su kaynaklı hastalık yapıcı organizmalar, üzeri açık ve bayat yiyeceklerde çoğalır. Bu nedenle, sıcak ve üzeri kapalı yiyecekler tüketilmelidir. Ayrıca, bunlar dışarıda saklanmamalıdır. Meyve ve sebzeleri sulandırılmış sirke ile yıkayıp buzdolabında saklayarak muhafaza edin. 

Aşılama

Aşılama, su kaynaklı hastalıklardan kaynaklanan milyonlarca ölümü önler. Hastalıkların yayılmasını kontrol altına almanın etkili bir yoludur. Aşılar Acil durumlarda çok sayıda kişiye uygulanabilirler. Geleneksel koruyucu önlemlerin yerini alamasalar da, bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalık belirtilerini azaltmaya ve hızlı iyileşmeye yardımcı olabilirler. 

Bu nedenle, düzenli aralıklarla aşı yaptırmak önemlidir. Ayrıca, yeni anne olmuş kadınlar, bebeklerinin ishal gibi hastalıklara karşı antikor geliştirmelerine yardımcı olmak için bebeklerini altı ay boyunca emzirmelidir. Çocukların bakıcıları ve ebeveynleri, çocuklarının kıyafetlerini ve bezlerini değiştirdikten sonra ellerini sabunla dezenfekte etmelidir. 

Farkındalığı Yaymak

Su kaynaklı hastalıkların yayılımı ve belirtileri konusunda farkındalık eksikliği, bunların tespit edilememesinin ve tedavi edilememesinin nedenlerinden biridir. Tüm önleyici tedbirler başarısız olduğunda, tıbbi tedavi seçenekleri yine de olası komplikasyonları kontrol altına alabilir. Hastalıkların tehlikeleri hakkında bilgi yaymak ve aile ve arkadaşları eğitmek, enfeksiyona yakalanma olasılığını veya enfeksiyondan sonra alınacak önlemleri azaltmaya yardımcı olabilir. 

Kitlesel farkındalık kampanyaları, bireysel sahiplenme ve yerel girişimler, su yoluyla bulaşan hastalıkların zamanında teşhis, müdahale ve tedavisini sağlayarak ölüm sayısını azaltabilir.

Sonuç

Her yıl su kaynaklı hastalıklar, özellikle güvenli içme suyuna erişimi olmayan milyonlarca insanı etkiliyor. Bu hastalıklar birçok ölüme yol açıyor. Herkes hijyen kurallarına uyduğunda, güvenli sanitasyon uygulamaları ve güvenli içme suyuna erişimi varsa, o zaman bu su kaynaklı hastalıklar var olmayacaktır.