Servikal Displazi

Servikal displazi, serviksi kaplayan hücrelerde anormal değişikliklere neden olan ve tedavi edilmediği takdirde serviks kanserine yol açabilen yaygın bir jinekolojik rahatsızlıktır. Bu kanser öncesi durum, dünya çapında milyonlarca kadını etkilemektedir. Servikal displaziyi, semptomlarını ve mevcut tedavi yöntemlerini anlamak, kadın sağlığı ve refahı için çok önemlidir.

Bu yazıda, servikal displazinin inceliklerini inceleyeceğiz. Servikal displazinin belirti ve semptomlarını ele alacak, nedenlerine ışık tutacak ve doktorların bu durumu nasıl teşhis ettiğini açıklayacağız. 

Servikal Displazi Nedir?

Servikal displazi, rahim ağzının (rahim ağzı) yüzeyinde anormal hücre çoğalmasıyla karakterize prekanseröz bir durumdur. Servikal intraepitelyal neoplazi (CIN) veya skuamöz intraepitelyal lezyon (SIL) olarak da bilinir. Bu durum genellikle, en yaygın cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (CYBE) olan belirli insan papilloma virüsü (HPV) tipleriyle enfeksiyondan kaynaklanır. 

Servikal displazi, serviksi olan cinsel olarak aktif bireyleri (cisgender kadınlar, transseksüel erkekler ve ikili cinsiyet sistemi dışındaki bireyler dahil) etkileyebilir. Servikal displazinin şiddeti, anormal hücre büyümesinin yaygınlığına bağlı olarak hafiften şiddetliye kadar değişir. Servikal displazinin kendisi kanser olmasa da, tedavi edilmezse kansere dönüşme potansiyeli vardır. Ancak, çoğu vakanın kansere dönüşmediğini ve uygun takip ve tedavi ile doktorların durumu etkili bir şekilde yönetebileceğini unutmamak önemlidir.

Servikal Displazi Belirtileri

Servikal displazi genellikle belirgin bir belirti göstermez, bu nedenle erken teşhis için düzenli tarama çok önemlidir. Ancak bazı kişilerde aşağıdaki servikal displazi belirtileri görülebilir:

• Anormal vajinal kanama, adet dönemleri arasında, cinsel ilişkiden sonra veya menopoz sonrası kanama gibi 
• Olağandışı vajinal akıntı (sulu, kanlı veya kötü kokulu) 
• Pelvik ağrısı veya cinsel ilişki sırasında rahatsızlık 

Servikal displazi belirtilerinin başka rahatsızlıklara da işaret edebileceğini unutmamak önemlidir, bu nedenle doğru tanı için uygun bir tıbbi değerlendirme şarttır. Düzenli Pap smear testleri ve HPV testleri, servikal displaziyi daha ileri evrelere ilerlemeden veya potansiyel olarak servikal kansere dönüşmeden önce tespit etmede hayati bir rol oynar.

Servikal Displazinin Nedenleri

Servikal displazinin başlıca nedeni, belirli insan papilloma virüsü (HPV) tipleriyle enfeksiyondur. HPV'nin birçok türü olmasına rağmen, yalnızca birkaç yüksek riskli türü servikal displaziye ve potansiyel olarak servikal kansere yol açabilir. 

Servikal displazinin gelişimine katkıda bulunabilecek diğer faktörler şunlardır:

• Ailede rahim ağzı kanseri öyküsü
• Sigara içmek
• Zayıflamış bağışıklık sistemi
• Oral kontraseptiflerin uzun süreli kullanımı
• Birden çok cinsel partner
• Birden fazla cinsel partneri olan bir cinsel partnere sahip olmak

HPV'ye sahip olmanın servikal displazi gelişimini garanti etmediğini unutmamak önemlidir. HPV'li birçok kişi hiçbir belirti veya sağlık sorunu yaşamaz. 

Servikal Displazi Risk Faktörleri

Servikal displazi gelişme olasılığını artıran birkaç faktör vardır. 

• İnsan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu, özellikle HPV-16 ve HPV-18 gibi yüksek riskli suşlar önde gelen risk faktörüdür. 
• Genç yaşta cinsel ilişkiye girmek veya çok sayıda cinsel partnere sahip olmak da riski artırıyor. 
• Tütün ürünleri içmek servikal displazi riskini iki katına çıkarabilir.
• Zayıflamış bağışıklık sistemi, ister HIV/AIDS veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar, bireyleri daha duyarlı hale getiriyor. 
• Diğer faktörler arasında cinsel yolla bulaşan enfeksiyon öyküsü ve yetersiz beslenme (özellikle meyve ve sebze açısından fakir) yer alır. 

Servikal Displazi Tanısı

Doktorlar genellikle rutin Pap smear testleri sırasında servikal displaziyi tespit ederler. Anormal hücreler bulunursa, aşağıdakiler de dahil olmak üzere daha ileri testler gerekebilir: 

• Kolposkopi: A kolposkopi Doktorların kolposkop adı verilen ışıklı bir cihaz kullanarak serviksi incelemesine olanak tanır. Bu işlem sırasında, laboratuvar analizi için doku örnekleri toplamak üzere biyopsi yapılabilir. 
• DNA Testleri: Yüksek riskli HPV tiplerini tespit edebilir.

Daha ciddi vakalarda doktorlar ek testler önerebilir:

• Elektrik Teli Döngüsü: Bu prosedürde doktor, küçük bir doku örneği almak için ince, düşük voltajlı bir tel kullanır.
• Konik Biyopsi (Kolonizasyon): Serviks hücrelerinin daha derin katmanlarının test için toplanmasına olanak sağlar.
• Biyopsi: Bazen doktorlar tanıyı doğrulamak için biyopsi yapabilirler. Biyopsi sonuçları, servikal displaziyi servikal intraepitelyal neoplazi (CIN) olarak sınıflandırır ve şiddetine göre üç kategoriye ayrılır:
  • CIN 1: Düşük dereceli displazi 
  • CIN 2: Orta derecede intraepitelyal displazi
  • CIN 3: Şiddetli displazi

Servikal Displazi Tedavisi

Servikal displazi tedavisi, hastalığın şiddeti, yaşı, sağlık durumu ve kişisel tercihler gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. 

Düşük dereceli displazi (CIN 1) vakalarında, çoğu vaka kendiliğinden iyileştiğinden, doktorlar genellikle konservatif bir yaklaşım benimser. Düzenli Pap smear testleri, anormal hücrelerdeki değişiklikleri izler.

Daha şiddetli vakalarda (CIN 2 veya CIN 3), doktorlar aşağıdaki gibi prosedürleri kullanarak anormal hücreleri çıkarabilir veya yok edebilir:

• Döngülü Elektrocerrahi Eksizyon Prosedürü (LEEP): Bu prosedür, displazik dokuları çıkarmak için elektrik yüklü bir tel döngüsü kullanır.
• Soğuk Bıçak Koni Biyopsisi (Kolonizasyon): Anormal hücreler içeren koni şeklindeki doku parçasının çıkarılması işlemidir.
• Kriyocerrahi: Anormal hücreleri dondurur.
• Lazer Cerrahisi: Bu yöntemde anormal dokuyu çıkarmak için lazer kullanılır.
• Ameliyat: Kalıcı vakalarda doktorlar histerektomi önerebilir. 

Servikal displazi tedavisi sonrasında tekrarlayan Pap testleri veya HPV DNA testleri gibi takip testleri gereklidir.

Servikal Displazinin Komplikasyonları

Servikal displazi tedavi edilmezse aşağıdaki gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir: 

• En önemli komplikasyon, rahim ağzı kanserinin olası gelişimidir. Bu ilerleme birkaç yıl sürebilir ve bu da düzenli taramaların önemini azaltır.
• Başka bir komplikasyon da şunları içerir: doğurganlık ve gebelikKonik biyopsi veya LEEP gibi servikal displazi için bazı tedaviler, gelecekteki gebeliklerde düşük doğum ağırlığı veya erken doğum olasılığını hafifçe artırabilir. Ancak bu riskler genellikle düşüktür ve çoğu kadın tedaviden sonra başarılı bir gebelik geçirebilir.
• Servikal displazi psikolojik sıkıntıya neden olabilir. Teşhis, kişinin gelecekteki sağlığı ve doğurganlığı konusunda endişeye yol açarak genel refahını etkileyebilir.

Doktor Ne Zaman Görülür?

Kadınlar, rahim ağzı displazisi genellikle herhangi bir belirtiye neden olmadığından, düzenli rahim ağzı kanseri taramaları için doktora başvurmalıdır. Doktorlar genellikle bu durumu rutin Pap testleri sırasında tespit eder. Rahim ağzı displazisi teşhisi konulduktan sonra, doktorlar anormal hücrelerin tekrar büyümediğinden veya kansere dönüşmediğinden emin olmak için hastaları yakından takip eder. Daha sık Pap smear ve HPV testleri önerebilirler. Tedavinin ardından hastalar genellikle bir ila iki yıl boyunca her üç ila altı ayda bir Pap smear testi yaptırırlar.

Daha sonra yıllık Pap testlerine devam edebilirler. Teşhis edilmemiş veya tedavi edilmemiş servikal displazi, aşağıdaki riskleri artırdığından, tüm takip randevularına katılmak çok önemlidir: serviks kanseri.

Önleme

• Servikal displaziyi önlemek, HPV enfeksiyonundan kaçınmayı gerektirir. En etkili yöntem HPV aşısıdır. Bu aşılar, rahim ağzı kanseriyle en çok ilişkili olan HPV tiplerini hedef alır ve 9 ila 45 yaş arasındaki herkes aşı olabilir. 
• Pap smear ve HPV testleri de dahil olmak üzere düzenli serviks kanseri taramaları hayati önem taşır. Kadınlar 21 yaşında ilk Pap smear testini yaptırmalı ve önerilen tarama aralıklarını takip etmelidir. 
• Prezervatif kullanımı ve partner sınırlaması gibi güvenli seks uygulamaları HPV bulaşma riskini azaltabilir. 
• Tütün kullanımından kaçınmak da önemlidir, çünkü sigara içmek servikal displazinin daha şiddetli formlara ilerlemesi riskini artırır.

Sonuç

Servikal displazi, kadın sağlığı üzerinde önemli bir etkiye sahip olup, dikkat ve proaktif önlemler gerektirmektedir. Bu durumun HPV enfeksiyonu ile bağlantısı, riski azaltmak için aşılama ve güvenli cinsel uygulamaların önemini vurgulamaktadır. Düzenli kontroller, doktorlarla açık iletişim ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, servikal displaziye ve olası komplikasyonlarına karşı korunmak için temel adımlardır. Bu proaktif yaklaşım, yalnızca bireysel sağlığı korumakla kalmaz, aynı zamanda servikal kanser insidansını azaltmaya yönelik daha geniş kapsamlı çabalara da katkıda bulunur. Servikal displazi hakkında bilgi edinmek, optimum servikal sağlığı korumak için çok önemlidir. 

SSS

1. HPV rahim ağzı displazisine neden olur mu?

Evet, serviks displazisi öncelikle belirli insan papilloma virüsü (HPV) tipleriyle enfeksiyondan kaynaklanır. HPV 16, serviks kanseri vakalarının %50'sinden sorumludur; diğer yüksek riskli tipler arasında ise HPV 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 ve 68 bulunur.

2. Kimleri etkiler?

Servikal displazi, serviksi olan cinsel olarak aktif bireyleri etkiler; bunlar arasında cisgender kadınlar, transseksüel erkekler ve ikili cinsiyet sistemi dışındaki bireyler de bulunur. En sık 30 yaşın altındaki kadınlarda görülmekle birlikte her yaşta gelişebilir.

3. Servikal displazi ile HPV arasındaki fark nedir?

İnsan papilloma virüsü (HPV), serviks displazisine neden olan virüstür. HPV enfeksiyonu yaygın olmakla birlikte, tüm vakalar serviks displazisine yol açmaz. Bağışıklık sistemi genellikle HPV enfeksiyonlarını temizler, ancak kalıcı enfeksiyonlar anormal hücre büyümesine neden olabilir.

4. Servikal displazi ciddi bir hastalık mıdır?

Servikal displazi, tedavi edilmediği takdirde serviks kanserine dönüşebilen prekanseröz bir durumdur. Ancak çoğu vaka, özellikle uygun takip ve tedaviyle kansere dönüşmez.

5. Servikal displazi bir kanser öncüsü müdür?

Evet, servikal displazi kanser öncesi bir durum olarak kabul edilir. Rahim ağzı yüzeyinde anormal hücre büyümesi içerir, ancak henüz kanser değildir. Tedavi edilmezse, zamanla rahim ağzı kanserine dönüşme olasılığı vardır.

6. Rahim ağzı kanserinin prekanseri tedavi edilebilir mi?

Evet, serviks kanserinin öncülleri genellikle tedavi edilebilir. Anormal hücrelerin çıkarılması veya yok edilmesi, serviks displazisini vakaların yaklaşık %90'ında tedavi eder. Tedavi seçenekleri arasında LEEP, kriyocerrahi, lazer cerrahisi ve bazı durumlarda histerektomi.

7. Servikal displazi ameliyatı sonrası iyileşme süresi nedir?

İyileşme süresi işleme göre değişir. Yaygın bir tedavi yöntemi olan LEEP, hastaların genellikle birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönmelerini sağlar. Ancak, tekrarlamayı izlemek için takip bakımı ve düzenli taramalar şarttır.

Dr. Muthineni Rajini

MBBS, DGO, DNB, FICOG, ICOG, Jinekolojik Endoskopi Sertifikalı Kursu
CARE Hastaneleri Ayakta Tedavi Merkezi, Banjara Hills, Haydarabad

Randevu almak için arayın:

+ 91 40-68106529