Servikal Distoni

Hiç kıpırdamayan sert bir boyunla uyandınız mı? Servikal distonisi olanlar için bu rahatsızlık günlük bir gerçektir. Servikal distoni, boyun kaslarında istemsiz kasılmalara ve anormal baş pozisyonlarına ve hareketlerine yol açan nörolojik bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir, basit görevleri bile zorlaştırabilir ve sıklıkla ağrı ve utanca neden olabilir.

Servikal distoni hastalığını anlamak, etkili yönetim ve tedavi için çok önemlidir. Servikal distoninin semptomlarını, nedenlerini ve erken belirtilerini ve ayrıca mevcut çeşitli tedavi seçeneklerini inceleyelim. 

Servikal Distoni Nedir?

Servikal distoni (spazmodik tortikolis), beyni ve sinirleri etkileyerek boyunda istemsiz kas kasılmalarına neden olan nörolojik bir rahatsızlıktır. Bu nadir görülen rahatsızlık her yaş grubundaki insanlarda görülebilir, ancak çoğunlukla orta yaşlı insanları etkiler ve kadınlar erkeklerden daha yatkındır.

Bu durum, boyun kaslarının istemsizce kasılmasına neden olarak anormal baş pozisyonlarına ve hareketlerine yol açar. Bu kasılmalar, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli baş duruşlarına neden olabilir:

• Çene yukarı doğru
• Çene omuza doğru
• Çene düz aşağı
• Kulak omuza doğru

Servikal distoni ile ilişkili en yaygın dönme hareketi türü, çenenin omuza doğru çekilmesidir. Bazı bireyler bu anormal baş duruşlarının bir kombinasyonunu yaşayabilir ve ayrıca başın ani hareketi de görülebilir.

Servikal distoni hastalığı, nedenine göre iki türe ayrılır:

• Birincil
• ikincil

Belirtiler genellikle yavaş yavaş başlar ve sonunda önemli ölçüde kötüleşmeyecekleri bir plato seviyesine ulaşır.

Servikal Distoni Belirtileri

Servikal distoni, boyun ve başı etkileyen bir dizi istemsiz harekete neden olur. Başlıca belirtiler şunlardır:

• Spazmlar: Boyun kaslarındaki spazmlar ani sarsıcı hareketlere veya seğirmelere neden olabilir.
• Titreme: Vücudun bazı bölgelerinde, özellikle kollarda kontrol edilemeyen titremeler meydana gelebilir.
• Duruş değişiklikleri: Bu durum kişinin duruşunu etkileyerek çeşitli baş pozisyonlarına yol açar:
  • Rotasyon: Baş bir tarafa doğru döner.
  • Eğilme: Başın hafif bir açıyla öne, arkaya veya bir yandan diğer yana hareket etmesi.
  • Eğilme: Boyun ve başın öne, arkaya veya yanlara doğru eğilmesi.
• Ağrı: Birçok kişi omuzlarında ve boynunda ağrı veya yanma hissi yaşar. Bu ağrı yayılarak, yakın çevrenin ötesine yayılabilir.
• Baş ağrısı: Bunlara sıklıkla kas kasılmaları ve duruş değişiklikleri eşlik eder.

Servikal Distoninin Nedenleri

Servikal distoninin kesin nedeni çoğu insan için bilinmemektedir. Doktorlar henüz tüm vakalar için belirli bir tetikleyici belirleyememiştir. Ancak araştırmalar, beynin kas hareketlerini düzenlemekten sorumlu kısmı olan bazal ganglionların bu rahatsızlığa sahip kişilerde düzgün çalışmayabileceğini göstermektedir.

Bazı durumlarda servikal distoninin genetik bir bileşeni vardır (GNAL, THAP1, CIZ1 ve ANO3 genlerindeki gen mutasyonları).

Servikal distoni geliştirme riskini artırabilecek bazı faktörler şunlardır:

• Bu duruma sahip biyolojik aile üyelerine sahip olmak
• Beyin hasarı yaşamak
• Parkinson hastalığı
• Bazı durumlarda baş, boyun veya omuz yaralanmaları. 

Servikal Distoni Tanısı

Doktorlar servikal distoniyi klinik bulguların kapsamlı bir değerlendirmesiyle teşhis ederler. 

• Tıbbi Geçmiş ve Fiziksel Değerlendirme: Doktorlar, semptomları gözden geçirmek ve hastanın tıbbi geçmişini (ailede bu hastalığın öyküsü de dahil) sorgulamak için fiziksel muayene yapar. Konsültasyon sırasında doktorlar semptomlarınız, tetikleyicileriniz, rahatlatıcı faktörleriniz ve kullandığınız ilaçlarınız hakkında sorular sorabilir.
• Ek Testler: Doktorlar, altta yatan hastalıkları elemek için ek testler önerebilir. Bunlar şunları içerebilir:
  • Kan testleri
  • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
  • Erişkinlerde hemidistoni veya yaygın distonilerde yapısal nedenlerin ortaya çıkarılma olasılığının daha yüksek olması nedeniyle nörogörüntüleme faydalıdır.
  • Doktorlar erken başlangıçlı izole distoniler için genetik test önerebilir.

Servikal distoni diğer nörolojik veya sistemik özelliklerle birleştiğinde, ek tetkikler gereklidir. Spesifik laboratuvar testleri, ilişkili özelliklere ve başlangıç ​​yaşına bağlıdır. 

Servikal distoni tedavisi

Servikal distoni için kesin bir tedavi yöntemi bulunmamakla birlikte, çeşitli tedavi seçenekleri semptomların yönetilmesine ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olabilir. Servikal distoni tedavi yöntemleri, boyun ağrısını hafifletmeyi, boyun hizalamasını iyileştirmeyi ve anormal hareketleri azaltmayı amaçlamaktadır. 

• İlaçlar:
  • Botulinum toksin enjeksiyonları, servikal distoni tedavi seçenekleri arasında en etkili olanıdır ve genellikle her üç ila dört ayda bir tekrarlanır. 
  • Kas gevşetici etkiye sahip oral ilaçlar, botulinum toksin tedavisini tamamlayabilir. Bunlar, sonuçları iyileştirebilir veya enjeksiyon dozunu ve sıklığını azaltmaya yardımcı olabilir.
• Tıbbi Olmayan Yaklaşımlar: 
  • Duyusal Hileler: Yüzün diğer tarafı gibi belirli bölgelere dokunmak spazmları geçici olarak durdurabilir.
  • Isı Paketleri ve Masaj: Boyun ve omuz kaslarınızın gevşemesine yardımcı olabilir.
  • Egzersizler: Boyun kuvvetini ve esnekliğini artıran aktiviteler faydalı olabilir.
  • Stres Yönetimi: Stresin semptomları kötüleştirmesi nedeniyle rahatlama tekniklerini öğrenmek çok önemlidir.
• Cerrahi:
  • Diğer tedavilere yanıt vermeyen ağır vakalarda cerrahi seçenekler mevcuttur. Bunlar arasında, elektriksel uyarıların sorunlu sinir sinyallerini kesintiye uğrattığı derin beyin stimülasyonu ve etkilenen kaslara kasılma sinyalleri taşıyan belirli sinirlerin kesilmesini içeren seçici denervasyon yer alır.

Servikal Distoni Risk Faktörleri

Servikal distoni herkesi etkileyebilir, ancak bazı faktörler bu rahatsızlığın gelişme olasılığını artırabilir, bunlar arasında şunlar yer alır:

• Yaş: Her yaşta ortaya çıkabilmesine rağmen, rahatsızlık en sık 30 yaşından sonra başlar. En yüksek risk grubu 30-60 yaş arasıdır.
• Cinsiyet: Kadınlar bu duruma erkeklerden daha yatkındır.
• Bazı İlaçlar: Dopamin antagonistleri veya antipsikotik kullanan kişilerde servikal distoni gelişme riski daha yüksek olabilir.
• Beyin Yaralanması: Beyin yaralanması geçiren kişiler bu rahatsızlığı geliştirmeye daha yatkındır.

Servikal Distoninin Komplikasyonları

Servikal distoni, kişinin günlük yaşamını ve genel refahını etkileyen çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. 

• Aşırı aktif kaslarda şiddetli ağrı ve kas rahatsızlığı
• Saç taramak veya diş fırçalamak gibi basit aktiviteler bile titreme, spazm ve boyun hareketlerinin kısıtlanması nedeniyle zorlayıcı hale gelebilir. 
• Sinir köklerinin sıkışması sonucu kol, el, baş ve omuzda güçsüzlük, karıncalanma, uyuşma veya his kaybı meydana gelebilir.
• Konuşma, yutma ve fiziksel koordinasyon da etkilenebilir, bu da potansiyel olarak iş performansını ve yaşam kalitesini etkileyebilir.
• Tedavi edilmediği takdirde servikal distoni yüz, çene, kollar ve gövde gibi yakın bölgelere yayılabilir. 
• Servikal distoni, servikal omurga gibi ikincil sorunlara yol açabilir artrit ve servikal stenoz (boyundaki omuriliğin daralması).
• Bazı durumlarda, omurga kanalındaki alanı daraltan kemik çıkıntıları gelişebilir. Bu durum, kollarda, ellerde, bacaklarda veya ayaklarda karıncalanma, uyuşma ve güçsüzlüğe neden olarak hareket kabiliyetini ve konforu daha da olumsuz etkileyebilir.

Doktor Ne Zaman Görülür?

• Kişiler boyunlarında kas spazmları veya gerginlik fark ettiklerinde mutlaka bir doktora başvurmalıdırlar. 
• Servikal distoni semptomları günlük aktiviteleri etkiliyorsa
• İnsanlar tedavinin yan etkilerini veya kötüleşen semptomları yaşarlarsa
• Kişiler kollarında, ellerinde, bacaklarında veya ayaklarında karıncalanma, uyuşma veya güçsüzlük yaşarlarsa

Önleme

Önlenmesi henüz mümkün olmasa da, erken teşhis ve tedavi semptomları kontrol altına almaya ve yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olabilir. Boyun bölgesindeki istemsiz kas kasılmalarına dikkat edilmelidir, çünkü bunlar servikal distoninin başlangıcını gösterebilir. Durum genellikle yavaş yavaş başlar ve semptomlar zamanla bir platoya ulaşır.

Servikal distoni belirtileri ortaya çıkarsa bir doktora danışmak çok önemlidir. Erken müdahale, semptomları etkili bir şekilde yönetmeye ve kas kasılmalarının yakındaki bölgelere yayılması veya kemik çıkıntısı oluşumu gibi olası komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir.

Sonuç

Servikal distoni yönetimi, tıbbi tedavileri yaşam tarzı değişiklikleriyle birleştiren kapsamlı bir yaklaşım gerektirir. Botulinum toksin enjeksiyonlarından stres yönetimi tekniklerine kadar, semptomları hafifletmeye ve yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olacak çeşitli stratejiler mevcuttur. Erken teşhis ve müdahale, tedavi sonuçlarını önemli ölçüde etkiler ve semptomlar ilk ortaya çıktığında tıbbi yardım almanın önemini vurgular. Bu yaklaşım, servikal distonisi olan kişilerin semptomlarla daha iyi başa çıkmalarını ve bu nörolojik rahatsızlığın getirdiği zorluklara rağmen tatmin edici bir yaşam sürmelerini sağlar.

SSS

1. Servikal distoni kendiliğinden geçer mi?

Servikal distoni, bilinen bir tedavisi olmayan, ömür boyu süren bir rahatsızlıktır. Nadir durumlarda, kişiler genellikle geçici olmak üzere kendiliğinden remisyon yaşayabilir. Etkilenen kişilerin %1'inden azında kalıcı remisyon görülür. Bu durum yaşam beklentisini etkilemese de, semptomlar zamanla giderek kötüleşebilir veya durağanlaşabilir.

2. Stres servikal distoniye neden olabilir mi?

Stres servikal distoniye neden olmaz, ancak semptomları şiddetlendirebilir. Psikolojik stresin potansiyel bir tetikleyici faktör olduğu tespit edilmiştir. Bazı hastalar, servikal distoninin başlangıcından birkaç ay önce aşırı stres yaşadıklarını bildirmektedir. Semptomları etkili bir şekilde yönetmek için stres yönetimi tekniklerini öğrenmek çok önemlidir.

3. Servikal distoni durumunda hangi yiyeceklerden kaçınmalıyım?

Servikal distoni için özel bir diyet olmasa da, bazı beslenme değişiklikleri semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir. Aşırı şeker, basit karbonhidrat, kafein ve alkolden kaçınmak, beyin fonksiyonlarını etkileyebilecek kan şekeri dalgalanmalarını önleyebilir. Bazı kişiler glüten ve süt ürünlerini ortadan kaldırarak rahatlama sağlar, ancak bu kişiden kişiye değişir. Meyve, sebze, yağsız et ve çiğ kuruyemişlerle zenginleştirilmiş dengeli bir beslenme genel sağlığa katkıda bulunabilir.

4. Servikal distoninin temel nedeni nedir?

Servikal distoninin kesin nedeni çoğu vakada bilinmemektedir. Araştırmalar, beynin kas hareketlerini kontrol eden kısmı olan bazal gangliyonların düzgün çalışmayabileceğini göstermektedir. Bazı vakalarda genetik bağlantılar vardır ve GNAL, THAP1, CIZ1 ve ANO3 gibi genlerde mutasyonlar tespit edilmiştir. İkincil nedenler arasında psikiyatrik ilaçlara bağlı komplikasyonlar, travmatik beyin hasarı veya Parkinson hastalığı yer alabilir.

5. Servikal distoniyi hangi doktor tedavi eder?

Servikal distoniyi genellikle nörologlar teşhis eder ve tedavi eder. Bu uzmanlar, sinir sistemini etkileyen rahatsızlıklar konusunda uzmandır. Tedavi genellikle multidisipliner bir yaklaşım içerir; egzersiz ve ağrı yönetimi için fizyoterapistlerin yanı sıra bazı durumlarda derin beyin stimülasyonu gibi cerrahi prosedürleri de içerebilir.

Dr. Prof. Umesh T

MBBS, MD (Genel Tıp), DM (Nöroloji), DNB (Nöroloji)
CARE Hastaneleri, Banjara Hills, Haydarabad

Randevu almak için arayın:

+ 91 40-68106529

4