Endometriozis

Endometriozis, dünya çapında milyonlarca kadını etkilemesine rağmen gizem ve yanlış anlaşılmalarla dolu bir rahatsızlıktır. Sayısız bireyin sağlığı ve refahında önemli bir rol oynadığı için bu rahatsızlığı bilmenin önemi göz ardı edilemez. Endometriozisin ne olduğuna, semptomlarına ve etkilerine ışık tutarak, daha etkili tedavilere ve nihayetinde etkilenenler için daha iyi bir yaşam kalitesine giden yolu açabiliriz. 

Endometriozis nedir? 

Endometriozis, kronik bir jinekolojik rahatsızlıktır. Endometrioziste, rahim iç zarına (endometriyum) benzeyen doku, rahim dışında büyür. Yerinden çıkan endometriyal doku, kadının yumurtalıklarında, fallop tüplerinde, diğer organlarında ve nadir durumlarda karın dışında bile bulunabilir. 

Endometriozis Belirtileri

Endometriozisin yaygın belirtileri şunlardır: 

• Pelvik ağrısı, özellikle adet dönemlerinde 
• Ağır veya düzensiz kanama 
• Adet döngüsü sırasında şiddetli karın krampları 
• Ağrılı ilişki 
• Kısırlık veya hamile kalmada zorluk 
• Yorgunluk, mide bulantısı ve sindirim sorunları 

Endometriozis Evreleri 

Bu durum, endometriyal doku implantlarının boyutuna, konumuna ve derinliğine göre dört evreye ayrılır. Çoğu doktor, evreyi belirlemek için Amerikan Üreme Tıbbı Derneği (ASRM) ölçeğini kullanır: 

• Evre I: Birkaç küçük implant, yara veya lezyon ve çok az veya hiç yara dokusu olmayan minimal endometriozis 
• Evre II: Daha fazla, daha derin implantlar ve bir miktar yara dokusu olan hafif endometriozis 
• Evre III: Çok sayıda derin implant bulunan orta dereceli endometriozis, bir veya her iki yumurtalıkta küçük kistler ve kalın skar dokusu bantları bulunabilir. 
• Evre IV: Yaygın derin implantlar, kalın yapışıklıklar ve büyük kistlerin bulunduğu şiddetli endometriozis bir veya her iki yumurtalıkta bulunabilir. 

Endometriozis Neden Olur? 

Endometriozisin kesin nedeni henüz bilinmemektedir. Ancak araştırmacılar, hastalığın gelişimine katkıda bulunabilecek birkaç potansiyel faktörü incelemiştir: 

• Retrograd Adet Kanaması: Adet döneminde, rahim iç zarından dökülen dokunun bir kısmı fallop tüplerinden geriye doğru akarak pelvik boşluğa ulaşabilir. Bu endometriyal hücreler daha sonra pelvik bölgedeki yumurtalıklara veya fallop tüplerine yerleşip büyüyebilir. 
• Genetik Faktörler: Endometriozis genellikle nesilden nesile aktarılır. 
• Bağışıklık Sistemi Bozukluğu: Bağışıklık sisteminin arızalı olması, rahim dışında büyüyen endometriyal dokuyu tanıyamayıp yok edememesine neden olabilir. 
• Hormonal Dengesizlikler: Östrojen hormonunun, hem rahim içinde hem de dışında endometriyal doku büyümesini desteklediği görülmektedir. 
• Cerrahi Komplikasyonlar: Sezaryen veya histerektomi gibi karın veya pelvik cerrahiler sırasında endometrial doku yanlışlıkla hareket edebilir veya vücudun diğer bölgelerine yerleşebilir. 
• Diğer Potansiyel Faktörler: 
  • adet döngüleri her yirmi sekiz günden daha sık meydana gelen 
  • Yedi günden uzun süren yoğun kanamalı adet dönemleri 
  • Düşük vücut kitle indeksi 
  • Adet kanamasının düzgün gerçekleşmesini engelleyen vajina, serviks veya rahimdeki yapısal sorunlar 
  • Erken yaşta adet görmeye başlamak 
  • Menopoza daha ileri yaşta başlamak 

Endometriozis Tanısı 

Doktorlar semptomları değerlendirir ve endometriozisin varlığını ve yaygınlığını belirler. Bunlara şunlar dahildir: 

• Pelvik Muayene: Doktorunuz, alışılmadık değişiklikleri, ağrılı noktaları veya düzensiz büyümeleri kontrol etmek için bir veya iki eldivenli parmağıyla pelvisinizdeki bölgeleri yoklar. 
• Ultrason: Endometriozisle ilişkili olan ve endometrioma adı verilen kistlerin saptanmasında yardımcı olabilir. 
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): MR, endometriozis büyümelerinin yeri ve boyutu hakkında değerli bilgiler sağlayabilir. 
• Laparoskopi: Doktorunuz, tıbbi geçmişinizi ve tam bir fiziksel ve pelvik muayenenizi öğrendikten sonra laparoskopi yapacaktır. 

Endometriozis Tedavisi 

Endometriozisin tedavisi genellikle ilaç ve cerrahi müdahale gibi yaklaşımların bir kombinasyonunu içerir. 

• Ağrı Yönetimi: Endometriozis kaynaklı ağrıyı yönetmek için doktorlar şunları önerebilir: 
  • Ağrılı adet sancılarını hafifletmeye yardımcı olan steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) 
  • Kas gevşeticiler, pelvik ve mesane kaslarındaki kramp ve ağrıyı azaltır. Antidepresanlar, endometriozis kaynaklı sinir tahrişi de dahil olmak üzere kronik ağrısı olan kişiler için faydalı olabilir. 
  • Antikonvülsan ilaçlar, kadınların endometriozis kaynaklı ağrılarını yönetmelerine yardımcı olabilir. 
• Hormon Tedavisi: 
  • Hormon tedavileri, endometriyal dokunun büyümesini yavaşlatmayı ve yeni doku oluşumunu engellemeyi amaçlar. Ancak, gebe kalmaya çalışan kadınlar için uygun değildir. 
• Ameliyat: Tıbbi tedavinin fayda sağlamadığı durumlarda doktorlar cerrahi müdahaleleri önerebilirler. 
  • Konservatif Cerrahi: Bu yaklaşım, endometriozis dokusunun çıkarılmasını, ancak rahim ve yumurtalıkların korunmasını içerir, bu da doğurganlığı artırma ve ağrıyı azaltma potansiyeline sahiptir. 
  • Histerektomi: Şiddetli vakalarda, diğer tedavi yöntemleri işe yaramadığında son çare olarak yumurtalıkların alınmasıyla birlikte veya tek başına histerektomi (rahim alınması) düşünülebilir. 
• Girişimsel Terapiler: 
  • Sinir Blokajı: Bu tanı ve tedavi prosedürü, geçici ağrıyı hafifletmek için belirli sinirlerin yakınına anestezik enjekte edilmesini içerir. 
  • Kas Enjeksiyonları: Endometriozis, lokal anestezi veya kortikosteroid enjeksiyonlarıyla tedavi edilebilen kas spazmlarına ve tetik noktalara neden olabilir. 
• Tamamlayıcı Terapiler: 
  • Bazı kadınlar tamamlayıcı terapiler sayesinde rahatlama buluyor fizik Tedavi, davranış terapisi ve akupunktur. 

Komplikasyonlar 

Endometriozis tedavi edilmediği takdirde çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Olası komplikasyonlardan bazıları şunlardır: 

• Doğurganlık sorunları veya hamile kalmada zorluk 
• Endometriozis dokusunun organlara yapışması
• Endometrioma olarak da bilinen yumurtalık kistleri oluşabilir. Yumurtalıklardaki bu sıvı dolu kistler, özellikle endometriozis dokusu yumurtalıkların üzerinde veya yakınındaysa, bazen büyük ve ağrılı hale gelebilir.
• Endometriozis, aşağıdaki riskleri artırır: yumurtalık kanseri 
• Mesane ve bağırsak komplikasyonları 
• Endometriozisli bireyler, özellikle adet dönemlerinde yorgunluk, kabızlık, şişkinlik veya mide bulantısı yaşayabilirler. 
• Ek olarak, endometriozisle ilişkili kronik ağrı ve zorluklar, depresyon ve anksiyete gibi ruh sağlığı sorunlarına yol açabilir.

Doktor Ne Zaman Görülür? 

Aşağıdakilerden herhangi birini fark ederseniz doktorunuza danışın: 

• Günlük aktivitelerinizi aksatan veya reçetesiz satılan ağrı kesicilere yanıt vermeyen dayanılmaz adet sancıları 
• Adet döneminizden önce, sırasında veya sonrasında oluşan kronik pelvik ağrı veya sırtınıza, bacaklarınıza, vajinanıza veya rektumunuza yayılan ağrı
• Aşırı derecede ağır veya uzun süreli adet kanaması veya adet dönemleri arasında kanama 
• Cinsel ilişki, bağırsak hareketleri veya idrara çıkma sırasında ağrı 

Önleme 

Endometriozisi önlemenin kesin bir yolu olmamakla birlikte, bazı yaşam tarzı değişiklikleri riski azaltmaya veya rahatsızlığınız varsa semptomları yönetmeye yardımcı olabilir. 

• Düzenli Egzersiz: Egzersiz, optimum vücut ağırlığını ve düşük vücut yağ yüzdesini korumaya yardımcı olarak dolaşımdaki östrojen miktarını azaltır. Düşük östrojen seviyesi, endometriozisin ilerlemesini yavaşlatabilir. 
• Alkol Tüketimini Sınırlayın: Çok miktarda alkol tüketmek vücuttaki östrojen seviyelerini artırabilir. 
• Orta Düzeyde Kafein Tüketimi: Kafein tüketiminizi sınırlayın veya kafeinsiz içecekleri tercih edin. 

Sonuç

Endometriozis, dünya çapında birçok kadını etkileyen kronik bir rahatsızlıktır. Erken belirtilerin fark edilmesi ve doktorlara danışılması, hastalığın etkili bir şekilde yönetilmesi için zemin hazırlar ve doğurganlık ve genel sağlık üzerindeki uzun vadeli etkilerini azaltabilir. Endometriozis tedavisi konusundaki tartışmalar, sonuçları iyileştirmek için bireysel semptomları ve tedavi yanıtlarını dikkate alan, kişiye özel bir yaklaşımın gerekliliğini vurgulamaktadır. 

SSS

1. Endometriozis genetik midir? 

Endometriozisin genetik bir bileşeni olduğu düşünülmektedir. Araştırmalar, birinci derece akrabalarında (anne, kız kardeş veya kız) endometriozis bulunan kadınların, bu hastalığa yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu göstermiştir. 

2. Endometriozis tedavi edilmezse ne olur?

Tedavi edilmediği takdirde endometriozis zamanla kötüleşebilir ve çeşitli potansiyel komplikasyonlara yol açabilir: 

• Şiddetli acı 
• Üreme organlarında, fallop tüplerinde ve yumurtalıklarda hasar 
• İdrar tutamama ve bağırsak tıkanıklığı gibi komplikasyonlar 
• Bazı kronik hastalıklara ve kronik ağrı durumlarına yakalanma riskinin artması. 

3. Endometriozis kendiliğinden geçebilir mi? 

Endometriozis bazen remisyona girebilir veya hatta kaybolabilir, ancak bu yaygın bir durum değildir. Semptomlar, özellikle de adet döneminde geçici olarak iyileşebilir. gebelik veya menopoz durumunda, bu durum genellikle ağrı ve komplikasyonları yönetmek için tıbbi tedavi gerektirir. 

4. Endometriozis kaç yaşında başlar? 

Endometriozis genellikle üreme çağında, yani adet kanamasının (menarş) başlangıcı ile menopoz arasındaki dönemde gelişir. En sık 25-40 yaş arasındaki kadınlarda teşhis edilir. 

5. Endometriozis çok ciddi bir hastalık mıdır? 

Evet, endometriozis, bir kadının yaşam kalitesini ve genel refahını önemli ölçüde etkileyebilecek ciddi bir rahatsızlık olarak kabul edilir. Hayati tehlike oluşturmasa da, endometriozis tedavi edilmezse güçten düşürücü olabilir ve geniş kapsamlı sonuçlara yol açabilir. Şiddetli endometriozis ağrısına, kronik pelvik rahatsızlığa, kısırlığa, organ hasarına ve bazı kanser türlerinin riskinde artışa neden olabilir. 

Dr. Neha V Bhargava

MS, DNB (obgyn), MNAMS, Fellow (Jinek Onkoloji)
Ganga CARE Hastanesi Limited, Nagpur

Randevu almak için arayın:

+ 91 40-68106529

8