Hiatal Fıtık

Hiatal herni, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen yaygın bir rahatsızlıktır. Bu durum, hafif rahatsızlık hissinden şiddetli ağrıya kadar çok sayıda belirtiye neden olabilir ve bazı durumlarda ameliyat gerektirebilir. Hiatal hernilerin belirtilerini ve olası komplikasyonlarını anlamak, bu durumdan etkilenenler için çok önemlidir. 

Bu makale, hiatal herniyi derinlemesine inceleyerek türlerini, semptomlarını ve nedenlerini ele almaktadır. Büyük hiatal herniler için ilaçlar ve cerrahi müdahaleler de dahil olmak üzere çeşitli tedavi seçeneklerini ele almaktadır. 

Hiatal Herni Nedir? 

Hiatal herni, midenin veya diğer karın organlarının bir kısmının diyafram açıklığından (diyafram, göğüs ve karın boşluğunu ayıran kastır) yukarı doğru itilmesiyle oluşur. Özofagus hiatus adı verilen bu açıklık, genellikle özofagusun mideye geçmesine ve bağlanmasına olanak tanır. Ancak bu hiatus genişlediğinde veya zayıfladığında, midenin bir kısmının göğse doğru çıkıntı yapmasına ve bunun sonucunda çok sayıda semptom ve komplikasyona neden olabilir. 

Hiatal Herni Türleri 

Hiatal herniler, her biri kendine özgü özelliklere sahip dört farklı türdedir: 

• Tip 1: Kayan hiatal herni olarak da adlandırılan, en yaygın hiatal herni türü olup tüm vakaların yaklaşık %95'ini oluşturur. Bu formda, özofagusun mideye bağlandığı gastroözofageal bileşke, genişleyen hiatustan yukarı doğru kayar ve ardından aralıklı olarak aşağı doğru geri döner. 
• Tip 2: Yuvarlanan hiatal herni olarak da bilinen bu tipte, midenin üst kısmı yemek borusunun yanındaki hiatustan yukarı doğru itilir ve yemek borusunun yanında bir şişkinlik oluşur. 
• Tip 3: Bu tipte, zaman zaman gastroözofageal bileşkenin hiatustan kayması söz konusudur, bu arada midenin başka bir kısmı da onun yanında çıkıntı yapar. 
• Tip 4: Bu tip, hiatus hernisinin en nadir ve en karmaşık türüdür. Hiatus, iki farklı organın içinden fıtıklaşmasına izin verecek kadar geniş olduğunda ortaya çıkar. 

Hiatal herni tip 2, 3 ve 4'e topluca paraözofageal herniler denir, yani yemek borusunun yanında oluşurlar. 

Hiatal Herni Belirtileri 

Hiatal herni hastalığının belirtilerinin çoğu gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) ile ilişkilidir ve şunları içerebilir: 

• Mide ekşimesi veya özellikle yemek yedikten sonra göğüste yanma hissi 
• Anjin ile karıştırılabilen, kardiyak olmayan göğüs ağrısı. 
• Hazımsızlık veya yemekten hemen sonra tokluk hissi ve buna eşlik eden yanma tarzında karın ağrısı. 
• Yutma güçlüğü veya yutkunma sırasında boğazda yumru hissi. 
• Konuşurken boğaz ağrısı ve ses kısıklığı 

Hiatal Herninin Nedenleri ve Risk Faktörleri 

Hiatal herni hastalığının kesin nedeni henüz tam olarak bilinmemekle birlikte, oluşumunda çeşitli faktörlerin rol oynadığı bilinmektedir. 

Bazı bireyler alışılmadık derecede büyük bir hiatusla doğarken, bazıları ise yıllarca süren günlük stres ve zorlanmanın neden olduğu kümülatif hasar nedeniyle hiatal herni geliştirebilir. Karın basıncını artıran ve hiatal herniye katkıda bulunan faktörler şunlardır: 

• kronik öksürük veya hapşırma 
• Kalıcı kabızlık 
• Liposuction (VKİ 30'dan büyük) 
• Sık sık kusma 
• Yoğun egzersiz 
• Ağırlık kaldırma 
• Gebelik ve doğum (karın boşluğuna önemli bir baskı yaptıkları için) 
• Üst karın bölgesinde yaralanma veya travma, örneğin bir kaza sırasında emniyet kemerinin zorlanması. Yaş ilerledikçe bu durum 50 yaş üstü bireylerde daha sık görülür, bunun nedeni muhtemelen insanların yaşlandıkça kas ve dokularının doğal olarak zayıflamasıdır. 

Hiatal Herninin Komplikasyonları 

Hiatal herniler bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir, örneğin: 

• Özofajit: Kronik asit reflüsü, yemek borusunun iç yüzeyinin iltihaplanması olan ve ağrıya, yutma zorluğuna ve daha ciddi vakalarda ülserlere, kanamaya veya uzun vadede yemek borusunda skar dokusu oluşmasına neden olan özofajite yol açabilir; bu da yutmayı zorlaştırır ve ağrılı hale getirir. 
• Barrett Özofagusu: Barrett özofagusu kanser öncesi olarak kabul edilir ve yemek borusu kanseri riskini artırabilir. 
• Gastrointestinal Tıkanıklık: Bu durumda mide veya başka bir organ, boşlukta sıkışarak tıkanıklığa neden olur. 
• İskemi: Nadiren, sıkıca sıkışmış bir fıtık kendi kan akışını kesebilir, bu da doku ölümüne ve acil tıbbi müdahaleye neden olabilir. 

Tanı 

Hiatal herni tanısı, aşağıdakileri içeren bir dizi tıbbi prosedürü içerir: 

• Gastroskopi: Doktor, gastroskop adı verilen uzun, ince ve esnek bir tüpü hastanın ağzından boğazına doğru yerleştirir. Işık ve video kamera ile donatılmış bu cihaz, harici bir monitöre birden fazla görüntü göndererek yemek borusu ve midenin ayrıntılı bir şekilde incelenmesini sağlar. 
• Baryumlu Röntgen (Baryum Yutma Testi): Bu test sırasında hasta, röntgende net bir şekilde görülen toksik olmayan bir kimyasal çözelti olan baryumlu bir çözelti içer. Baryum sindirim sisteminde hareket ederken, radyologlar hiatal herni belirtileri de dahil olmak üzere herhangi bir anormalliği tespit etmek için bir dizi röntgen çeker. 
• Üst Endoskopi: Bu tanı prosedürü, boğazdan aşağıya bir endoskop sokulmasını ve yemek borusunun, midenin ve ince bağırsağın başlangıcının görüntülenmesini içerir. 
• Özofagus Manometrisi: Özofagustaki kas kasılmalarını ölçer. Bu test, yutma sırasında özofagus kaslarının koordinasyonunu ve kullandığı kuvveti değerlendirir. 

Hiatal Herni Tedavisi 

Hafif semptomları olan birçok kişi için yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar yeterli olabilir. Bunlar arasında şunlar yer alır: 

• Daha küçük yemek 
• Daha sık öğünler 
• Yemekten sonra uzanmaktan kaçınmak 
• Asit reflüsünü tetikleyen yiyecekleri ortadan kaldırmak 
• Reçetesiz satılan antiasitler: Bu ilaçlar, hiatal herniye bağlı gastroözofageal reflü hastalığının (GÖRH) semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. 
• Ameliyat: Fıtık büyükse ve ciddi semptomlara neden oluyorsa doktorlar ameliyat önerir. En yaygın cerrahi işlem laparoskopik Nissen fundoplikasyonudur. Bu minimal invaziv teknik, mide ile yemek borusu arasındaki bariyeri güçlendirmek için midenin üst kısmının yemek borusunun alt kısmı etrafına bantlanmasını içerir. 

Doktor Ne Zaman Görülür? 

Kişiler, endişe verici hiatal herni semptomları yaşarlarsa doktorlarından randevu almalıdır. Bunlar şunları içerebilir: 

• Sık sık mide ekşimesi 
• Yutma güçlüğü, 
• Yemekten hemen sonra tokluk hissi. 
• Göğüs ağrısı 
• Hazımsızlık veya asit reflüsü eşlik ediyorsa açıklanamayan kilo kaybı, sık sık kusma veya kusmuktaki kan 

Önleme 

Hiatal herni vakalarının tamamını önlemek mümkün olmasa da, kişilerin riski azaltmak ve semptomları yönetmek için atabilecekleri birkaç proaktif adım vardır: 

• Sağlıklı bir kiloyu korumak 
• Dengeli beslenme ve düzenli egzersiz 
• Gün boyunca büyük öğünlerden kaçınmak ve daha küçük porsiyonlar halinde, daha sık yemek yemek, midede aşırı baskı oluşmasını önlemeye yardımcı olabilir. Asit reflü riskini azaltmak için yatmadan en az üç saat önce yemek yememeniz önerilir. 
• Yatağın baş kısmını 10-20 santimetre yükseltmek de uyku sırasında mide asidinin boğaza doğru kaçmasını önlemeye yardımcı olabilir. 
• Sigarayı bırakmak ve alkol tüketimini sınırlamak 
• Bel çevresini sıkan giysilerden kaçının 
• Semptomları kötüleştiren yağlı, baharatlı veya asitli yiyecekler gibi tetikleyici yiyecekleri belirlemek ve bunlardan kaçınmak 
• Rahatlama tekniklerini günlük rutinlere entegre etmek, hiatal herni semptomlarını kötüleştirebilen stresi yönetmeye yardımcı olabilir. 

Sonuç 

Hiatal herni, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen yaygın bir rahatsızlıktır. Hiatal herni tedavisi, her bireyin ihtiyaçlarına göre uyarlanmış yaklaşımların bir kombinasyonunu içerir. Bazı kişiler basit yaşam tarzı değişiklikleriyle rahatlama sağlayabilirken, bazılarının semptomlarını gidermek için tıbbi müdahaleye ihtiyacı olabilir. 

SSS 

1. Hiatal herniler ne kadar yaygındır? 

Hiatal herniler, özellikle yaşlı yetişkinler arasında oldukça yaygındır. Özofagus Kanseri Farkındalık Derneği'ne göre, 60 yaşına gelen kişilerin %60'ına kadarında hiatal herni görülmektedir. Yaygınlık yaşla birlikte artmakta ve 50 yaş üstü bireylerin yaklaşık %55-60'ını etkilemektedir. 

2. Hiatal herni ağrısı nasıldır? 

Hiatal herni ağrısı değişkenlik gösterebilir. Bazı kişilerde göğüs ağrısı veya karın rahatsızlığı görülebilir. Ancak en yaygın belirti, göğüste yanma hissi olan mide ekşimesidir. Hiatal hernisi olan birçok kişinin herhangi bir ağrı yaşamadığını belirtmek önemlidir. 
semptomlar. 

3. Hiatal hernide asit reflüsü nasıl oluşur? 

Hiatal herni, alt özofageal sfinkterin (AÖS) işlevini etkileyerek asit reflüye neden olabilir. Midenin bir kısmı diyaframı iterek AÖS'yi zayıflatabilir ve mide asidinin yemek borusuna geri akmasına neden olabilir. Bu durum, gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) semptomlarına yol açabilir. 

4. Hiatal herni ne kadar ciddi bir hastalıktır? 

Çoğu hiatal herni ciddi değildir ve semptom göstermiyorsa tedavi gerektirmez. Ancak, büyük hiatal herniler veya kalıcı semptomlara neden olanlar, özofajit, ülser, Barrett özofagusu veya tıbbi acil durum gerektiren boğulmuş herni (nadiren) gibi komplikasyonlara yol açabilir. 

5. Hiatal herni ameliyatı sonrası iyileşme süreci nasıldır? 

Hiatal herni ameliyatından sonra iyileşme süreci genellikle üç ila dört hafta sürer. Çoğu hasta hastanede en az bir gece geçirir. İyileşme sürecinde hastalar, sıvı gıdalarla başlayıp yumuşak gıdalara doğru ilerleyen özel bir diyet uygularlar. Birkaç hafta boyunca ağır kaldırmaktan ve yorucu aktivitelerden kaçınmaları önerilir. 

6. Hiatal herniyi evde nasıl tedavi edebilirim? 

Hiatal herni semptomlarının evde tedavisi, daha küçük ve daha sık porsiyonlar yemek, yemekten sonra uzanmaktan kaçınmak, yatağın başını yükseltmek ve baharatlı veya yağlı yiyecekler gibi tetikleyici yiyeceklerden kaçınmak gibi yaşam tarzı değişikliklerini içerir. Reçetesiz satılan antiasitler de ara sıra oluşan mide ekşimesine rahatlama sağlayabilir. 

7. Hiatal herni tedavi edilebilir mi? 

Yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar semptomları kontrol altına alabilirken, hiatal herniyi tedavi etmenin tek yolu ameliyattır. Ancak, hiatal hernisi olan herkesin ameliyat olması gerekmez. Birçok kişi, hiatal herni semptomlarını konservatif tedavilerle etkili bir şekilde yönetebilir. 

8. Hiatal herni durumunda hangi yiyeceklerden kaçınmalıyım? 

Hiatal herniyi önlemek için tüketilmesi gereken yiyecekler arasında domates, turunçgiller, çikolata, kafein, alkol, yağlı ve baharatlı yiyecekler gibi asit reflüsünü tetikleyebilecek yiyecekler bulunur. Ayrıca büyük öğünlerden ve yatmadan hemen önce yemek yemekten de kaçınılması önerilir. 

9. Fıtığımı doğal yollarla nasıl küçültebilirim? 

Hiatal herniyi doğal yollarla küçültmek mümkün olmasa da, belirli yaşam tarzı değişiklikleri semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir. Bunlar arasında daha az öğün tüketmek, sağlıklı bir kiloyu korumak, sigarayı bırakmak ve semptomları tetikleyen yiyeceklerden kaçınmak yer alır. Ancak bu yöntemler, herninin boyutunu küçültmez. 

Dr. Prashant Bhowate

CARE Tıbbi Ekibi

7