Filmler, web dizileri, animeler ve çizgi filmler ruh sağlığının çeşitli tasvirlerini sunar, ancak popüler kültürde büyük ölçüde keşfedilmemiş bir konu vardır: ruh sağlığı sorunları olan ebeveynler. Uzmanlar, bu olgunun aileler ve kültürler arasında oldukça yaygın olduğunu, ancak nadiren tartışıldığını söylüyor.

Ruh sağlığı alanında faaliyet gösteren bir girişim olan Emoneeds'in kurucu ortağı ve psikiyatrist Dr. Gorav Gupta, "Altta yatan faktörler, ruh sağlığı konularıyla ilgili anlayış eksikliğinden, yardım almaya ilişkin mevcut damgalanmaya kadar uzanabilir" diyor.

Çoğu durumda ebeveynler, çocukların birincil bakım kaynağıdır. Uzmanlar, katı, şefkatli, boşanmış veya mutlu bir evlilikleri olsa da, ruh sağlıklarının bu sıfatlarla tanımlanmadığını söylüyor. Katı ama zihinsel olarak sağlam veya şefkatli ama sorunlarla mücadele ediyor olabilirler. Haydarabad, Banjara Hills'deki CARE Hastaneleri'nde psikiyatri danışmanı olan Dr. Mazher Ali, "Bakım sorumluluklarını diğer yaşam sorumluluklarıyla dengelemek zor olabilir" diyor.

Ruh sağlığı girişimi Lissun'da danışman psikolog olarak çalışan Shaireen Ali'ye göre, çocukluklarında istismar veya evlilik içi şiddet deneyimi olan ebeveynler, çocuklarına yönelik istismardan birincil derecede sorumlu. "Ebeveynlerde psikopatoloji geçmişi, çocuklarda depresyon ve diğer ruh sağlığı sorunlarının görülme sıklığını artıran bir risk faktörüdür," diyor.

Sage Journals'da yayınlanan ve ebeveyn ruh sağlığının çocuklar üzerindeki uzun vadeli etkisini ölçen bir araştırma, çocukluk döneminde ebeveyn ruh sağlığı sorunları yaşayanlar ile yaşamayanlar arasında önemli farklılıklar olduğunu ortaya koydu. Araştırmada, "Herhangi bir tür ebeveyn ruh sağlığı sorunu yaşayanların üçte birinden fazlası, çocukluk döneminde de ruh sağlığı sorunları yaşadığını bildirirken, yaşamayanlar arasında bu oran %7.77'ydi" denildi.

Hukuk fakültesi son sınıf öğrencisi Lubasha Jain*, ailesinin ruh sağlığı sorunları nedeniyle daha da kötüleşen sorunlarla hâlâ mücadele ettiğini söylüyor. "Kendi terapi seanslarım bile ailemle yaşadığım sorunlarla başa çıkmak zorunda kalmam etrafında dönüyor. Hâlâ duygularımı doğru bir şekilde işleyemiyorum, hatta ifade edemiyorum bile. Kendimi ifade etmekten çok korktuğum için derin kişilerarası bağlantılar kurmakta zorlanıyorum," diyor.

Bir çocuk için, özellikle de yardıma açık değilse, bir ebeveynin mücadelesini anlamak karmaşık olabilir. Gazeteci Shreya Dhonchak*, babasının sorunları hakkında hiçbir zaman açık olmadığı için onunla iletişim kuramadığını hissettiğini söylüyor. "Kendi akıl sağlığı sorunlarımın onu bu duruma ittiğini ve sık sık bundan dolayı suçluluk duyduğumu düşünüyordum," diye itiraf ediyor.

Jain empati kurabiliyor. Ebeveynlerinin acı çektiğini görmekten çok etkilendiğini söylüyor. "Kendimi çaresiz hissediyorum. Haksızlığa uğramış hissediyorum. Onların mutluluğundan ve refahından sorumlu hissediyorum. Bazen kendimi ebeveyn gibi hissediyorum. Bazen de beni çileden çıkarıyor. Onlardan sorumlu olduğum hissinden kurtulmak istiyorum," diyor.

24 yaşındaki ürün tasarımcısı Bhavya Agarwal, daha doğmadan depresyonla mücadele eden annesini anlamakta zorlanıyor. Agarwal, "Hayallere dalıp hayallere dalarak hayatta kalma mücadelesi veriyorum," diyor.

Peki ya ebeveynleriniz bu sorunları fark etmeye, hatta yardım almaya bile yanaşmıyorsa? Dr. Ali, yaşlı nüfusun ruh sağlığına karşı katı tutumları nedeniyle çoğu zaman yeterince teşhis konulamadığını söylüyor.

Muhasebeci Ankita Shahi de, ruhsal sağlık sorunlarının adeta efsane haline geldiği bir nesilden gelen babasıyla benzer sorunlar yaşadığını söylüyor.

Shaireen, aile hekimi veya doktordan sevk almanın yerinde değerlendirme ve teşhise yardımcı olabileceğini söylüyor. Ancak yıllar önce, Shahi'nin babası, doktorunun bir psikiyatriste gitmesini önermesini olumsuz karşılamıştı. 35 yaşındaki Shahi, "Doktorun söyledikleri onu o kadar şok etti ki, 'Aapne mujhe pagal maan liya hai kya?' (Deli olduğumu mu düşünüyorsun?) diye bağırmıştı," diye hatırlıyor.

Shahi, artık bununla yaşamayı öğrendiğini söylüyor. "Bununla ruhsal olarak başa çıkmaya çalışıyorum. Ya da kendime alan açarak. Ama çoğunlukla, onu tetikleyebileceğini bildiğim şeyleri yapmıyorum," diyor Shahi.

Jain'e göre, ebeveynlerini insanlaştırmak yardımcı oldu. "Çocukken ebeveynlerimizi insanlaştırmayı ve onlardan mükemmel olmalarını beklemeyi unutuyoruz. Ve başımıza gelen her şeyden onları sorumlu tutuyoruz. Ancak daha sonra kendi savaşlarını verdiklerini fark ettim. Şimdi fark ettiğim küçük şeyler bunlar. Öğün atlama, sosyalleşmeye çıkmama veya görüşlerini dile getirmeme gibi. İçine kapanmak ve boğulmak. Acıyı normalleştirmek ve utanç korkusuyla yaşamak," diyor.

Nasıl yardımcı olabilirsin?

Bir ebeveynin teşhis edilmemiş ruh sağlığı sorunlarıyla mücadele ettiğinden şüphelenmek zor olabilir. Uzmanlara göre, göz önünde bulundurmanız gereken bazı adımlar şunlardır:

Kendini geliştir
Shahi, babasının hayatının yarısından fazlasında akıl sağlığı sorunları olabileceğini kimsenin düşünmediğini söylüyor. "Babasının böyle biri olduğunu düşünüyorduk," diyor.

Dr. Gupta, öncelikle ebeveyninizin yaşadığından şüphelendiğiniz ruh sağlığı sorunlarının olası belirtilerini ve semptomlarını öğrenerek başlamanız gerektiğini söylüyor. Bu, neler yaşadığını daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.

Açık iletişim
Ailenizle açık ve tartışmasız bir konuşma yapmak için uygun bir zaman bulun. Onların refahı için endişelerinizi dile getirin ve gözlemlerinizi yargılamadan paylaşın. Sizinle konuşurken kendilerini rahat hissetmelerini sağlayın.

Dhonchak'ın babasının yardım alma fikrine daha açık olduğunu, çünkü kızının da yardım aldığını ve bunun kızına fayda sağladığını bildiğini söyledi.

Ebeveyniniz olumlu yaklaşıyorsa, psikiyatrist veya psikolog gibi bir ruh sağlığı uzmanından profesyonel yardım almayı nazikçe önerin. Dr. Ali, "Tedaviye başvurmanın faydalarını vurgulayın ve uygun bir sağlık hizmeti sağlayıcısı bulmalarına yardımcı olmayı teklif edin" diyor.

Sınırlarına saygı gösterin
Ebeveyninizin kendi kararlarını verebilecek bir yetişkin olduğunu unutmamak önemlidir. Yardıma hazır değillerse, onları zorlayamazsınız. Desteğinizi sunarken özerkliklerine saygı gösterin.

Agarwal, annesini bir zamanlar bir psikiyatriste götürmeyi başardığını, ancak tıbbi geçmişinde bir karışıklık nedeniyle doktorun yazdığı ilaçların annesinde yan etkilere yol açtığını anlatıyor. "Terapinin çözüm olmadığı konusunda haklı olduklarını söylediler," diyor.

Shaireen, tutumları değiştirmenin ve ruh sağlığı sorunları için yardım almanın zaman alabileceğini söylüyor. "Süreç boyunca sabırlı ve anlayışlı olun," diyor.

Gerekirse yardım almaktan çekinmeyin
Durumlarının kötüleştiğini veya genel refahları için potansiyel bir tehdit oluşturduğunu fark ederseniz, bir ruh sağlığı uzmanına veya tıp uzmanına başvurmak önemli rehberlik ve destek sağlayabilir.

Kendinize nasıl yardımcı olabilirsiniz?
Teşhis konmuş veya konmamış ruh sağlığı sorunlarıyla karşı karşıya olan ebeveynlere bakmak birkaç önemli strateji gerektirir. Duygusal olarak yorucu olabilir ve zihinsel, duygusal ve fiziksel olarak sağlıklı olmadığınız sürece ebeveynlerinizin ruh sağlığı sorunlarına yardımcı olamazsınız. İşte kendinize de iyi bakmanın bazı yolları:

Kişisel bakım uygulayın
Kendi refahınızı da önceliklendirmeyi unutmayın. Keyif aldığınız aktivitelere katılın ve kendi duygularınızı ve stresinizi yönetmek için destek alın. Eğer işe yarıyorsa, rahatlatıcı yiyeceklerin tadını çıkarın. (Bunlara neden düşkün olduğumuzu anlayın.)

Sınırları belirle
Tükenmişliği önlemek için sınırlar koyun, sınırları net bir şekilde tanımlayın ve ebeveynlerinizi terapi gibi profesyonel yardım almaya teşvik edin.

Kendiniz için terapiyi düşünün
Durumunuzu anlayan arkadaşlarınız, aileniz veya gruplarla bir destek ağı kurun ve hem sizin hem de ebeveynlerinizin yararına olacak şekilde ruh sağlığı uzmanlarından rehberlik almayı düşünün.

Referans Bağlantı

https://indianexpress.com/article/lifestyle/health/parents-with-mental-health-issues-8910786/