Sedef Hastalığı Belirtileri

Sedef hastalığı, plak adı verilen kaşıntılı ve pullu cilt lekelerine neden olan rahatsız edici bir otoimmün hastalıktır. Çoğunlukla dirseklerde, dizlerde, belde ve baş/kafa derisinde görülür. Kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, semptomların yönetimi için bazı tedaviler uygulanabilir.

Sedef hastalığının belirtilerini, nedenlerini, türlerini, teşhisini ve tedavisini ele alalım. Ayrıca, doktora ne zaman başvurulması gerektiği, risk faktörleri, tıbbi komplikasyonlar ve evde uygulanabilecek çözümler gibi diğer önemli konuları da ele alacağız.

Sedef hastalığının belirtileri

Sedef hastalığı, ciltte plak ve döküntülerden daha fazlasına neden olur. Sedef hastalığı olan kişiler genellikle günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyebilecek ek semptomlar yaşarlar. Olası sedef hastalığı semptomlarının çeşitliliğinin farkında olmak, tıbbi yardım alma ihtiyacını belirlemenize yardımcı olabilir.

Görünür cilt plaklarının ötesinde yaygın sedef hastalığı belirtileri şunlardır:

• Ciltte yoğun rahatsızlık hissi, yanma veya batma hissi gibi kaşıntılar. Kaşıntı, geceleri sizi uykunuzdan edecek kadar şiddetli olabilir.
• Cildin kuru ve çatlamış bölgeleri, hafif bir kaşımayla bile kanamaya neden olabilir. Soğuk mevsimde - kışın, havanın daha kuru olduğu zamanlarda - cilt, ağrılı çatlamalara karşı çok hassas hale gelebilir.
• El ve ayak tırnaklarında çukurlaşma, renk değişikliği, ufalanma ve anormal kalınlaşma. Tırnak sedef hastalığı utanç verici olabilir ve tırnak bakımını zorlaştırabilir.
• Zonklayan, şişen veya sert hissedilen ağrıyan, hassas eklemler. Eklem ağrısı, sedef hastalığı olan kişilerin %30'una kadarını etkiler.

Cildi tahriş eden pulları kaşıma isteği çok fazla olsa da, cilde zarar vermemek ve durumu daha da kötüleştirmemek için kaşımaktan kaçınmak gerekir. 

Şiddetli ağrı, ateş ve şişlik yaşarsanız derhal tıbbi yardım alın; bunlar ciddi bir enfeksiyon belirtisi olabilir. Sadece cilt plaklarına değil, tüm semptomlarınıza dikkat etmek, sedef hastalığını yeterli şekilde yönetmenin ve yaşam kalitenizi korumanın anahtarıdır. En etkili tedavi planını belirlemek için yaşam tarzınızın etkilerini doktorunuzla görüşün.

Sedef Hastalığının Nedenleri

• Sedef hastalığı, bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi ve iltihaplanmaya neden olmasıyla ortaya çıkar. Normalde bağışıklık sistemi bakterilerle savaşır ve enfeksiyonlardan kaçınır. Ancak sedef hastalığında bağışıklık sistemi yanlışlıkla sağlıklı cilt hücrelerine saldırır.
• Bu durum, cilt hücrelerinin büyüme döngüsünü hızlandırarak plak görünümündeki hücrelerin birikmesine neden olur. Hızlanan hücre süreci aynı zamanda dökülme ve pullanmaya da yol açar.
• Ayrıca sedef hastalığının genetik bir yönü olduğu için eğer anne veya babanızdan birinde bu hastalık varsa, sizde de sedef hastalığı görülme olasılığı yüksektir.

Sedef Hastalığı Türleri

Sedef hastalığının farklı türleri vardır ve her birinin kendine özgü belirtileri vardır:

•  Plak psoriazis - En yaygın türü; kuru, kabarık, pullu lekelere neden olur
•  Tırnak sedef hastalığı - Tırnakları etkiler, çukurlara, anormal büyümeye ve renk bozulmasına neden olur
•  Guttat sedef hastalığı - Genç yetişkinleri/çocukları etkiler; küçük, pullu lekelere neden olur
•  Ters sedef hastalığı - Cilt kıvrımlarında görülür; pürüzsüz, iltihaplı yamalar oluşturur
•  Püstüler sedef hastalığı - Avuç içlerinde/ayak tabanlarında veya yaygın olarak irin dolu kabarcıklara neden olur
•  Eritrodermik sedef hastalığı - Geniş alanlarda şiddetli, soyulan döküntülere neden olur

Sedef hastalığı vücudumun hangi bölgesini etkiler?

Sedef hastalığı döküntüsü cildinizin herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. En sık şu bölgelerde görülür:

• Dirsekler ve dizler
• Yüzünüz ve ağzınızın içi
• Kafa derisi
• Tırnaklar ve ayak tırnakları
• üreme organları
• Geri alçak
• Avuç içi ve ayaklar

Çoğu insanda sedef hastalığı cildin sadece küçük bir bölgesini etkiler. Daha şiddetli vakalarda, lekeler birleşerek vücudun geniş bir bölümünü kaplayabilir.

Tanı

Doktor, vücudun cildinde karakteristik, kabarık ve plak şeklinde lezyonlar olup olmadığını görsel olarak inceleyerek teşhis koyacaktır.

• Doktorunuz ayrıca döküntülerin ne zaman ortaya çıktığı ve ailenizde sedef hastalığı olup olmadığı gibi semptom geçmişinizi de soracaktır.
• Evde uyguladığınız tedavi yöntemlerini doktorunuza bildirin. 
• Ayrıca, belirtilerinizin ve semptomlarınızın zaman içinde nasıl geliştiğine dair ayrıntıları da açıkça vermelisiniz; bu, doğru tanıyı kolaylaştırabilir. 
• Bazen plakların görünümü sedef hastalığına işaret eder, ancak doktorunuz özellikle belirtiler olağandışı görünüyorsa biyopsi ile doğrulamak isteyebilir. 
• Biyopsi sırasında plaktan küçük bir deri dokusu örneği alınır ve mikroskop altında incelenir, böylece doktor diğer olası deri rahatsızlıklarını eleyebilir. 
• Doktorunuzla açık olmanız, sedef hastalığınızın doğru teşhisini koymalarına ve uygun tedaviye başlanmasına yardımcı olur.

Tedavi

Sedef hastalığı tedavisinin amacı, semptomları azaltmak ve cilt hücrelerinin aşırı üretimini yavaşlatmaktır. Tedavi planları, yaş, genel sağlık durumu ve semptomların şiddeti gibi faktörlere göre özel olarak belirlenir.

Hafif vakalar şunlara iyi yanıt verebilir:

• Kuru ve kaşıntılı cildi azaltmak için nemlendiriciler
• Etkilenen bölgelere uygulanan tıbbi kremler ve şampuanlar
• Bir doktor gözetiminde dikkatlice kontrol edilen UV ışığına maruz kalma

Daha şiddetli sedef hastalığı şunları gerektirebilir:

• D vitamini, retinoidler veya steroidler içeren reçeteli merhemler
• Cilt hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak ve bağışıklık sisteminin aşırı aktif tepkisini bastırmak için oral ilaçlar
• Aşırı aktif bağışıklık tepkilerini hedef alan ilaçların enjeksiyonları

Orta ila şiddetli sedef hastalığında, birden fazla tedaviyi birleştirmek genellikle en iyi sonuçları verir. Yan etkileri en aza indirirken, kişisel durumunuz için en etkili tedavi planını bulmak için doktorunuzla yakın bir şekilde çalışın. Semptomlarınızı ve tedavilerin ne kadar etkili olduğunu takip etmek, planınızı ayarlamanıza yardımcı olabilir.

İlaçlar

Hafif sedef hastalığının belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilecek bazı reçetesiz ilaçlar şunlardır:

• Kömür Katranı: Özellikle kafa derisi, avuç içleri ve ayak tabanlarındaki kaşıntıyı yatıştırmaya ve lezyonları azaltmaya yardımcı olabilir.
• Hidrokortizonlu Kremler: Bunlar iltihabı azaltmaya ve kaşıntılı cildi yatıştırmaya yardımcı olabilir.
• Salisilik Asit: Genellikle kafa derisi sedef hastalığı için kullanılır, şişliği azaltmaya ve pulları gidermeye yardımcı olabilir.
• Kaşıntı Önleyici Ürünler: Kalamin, hidrokortizon, kafur veya mentol içeren ürünler kaşıntıyı hafifletmede faydalı olabilir.

Topikal Tedaviler

Doktor, doğrudan cilde uygulanan topikal tedavileri önerebilir. Bunlar, özellikle psoriatik artrit (PsA) olmayan kişilerde, hafif ila orta şiddetteki semptomların tedavisinde genellikle ilk tercihtir.

• Topikal tedavilerin amaçları şunlardır:
  • Cilt hücrelerinin hızlı büyümesini yavaşlatır
  • Inflamasyonu azaltmak
  • Kaşıntıyı veya rahatsızlığı giderir
• Yaygın topikal tedaviler şunları içerir:
  • Çeşitli güçlerde gelen kortikosteroidler
  • Sentetik D vitamini
  • Sentetik A vitamini formları olan retinoidler
  • Pimekrolimus kremi ve takrolimus merhemi

Sistemik Tedaviler

• Sistemik tedaviler tüm vücutta çalışarak şunları sağlar:
  • Inflamasyonu azaltmak
  • Hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak
  • Alevlenmelerin ne sıklıkla meydana geldiğini azaltın
• Doktorlar bu tedavileri şu kişilere önerebilir:
  • Orta ila şiddetli sedef hastalığını yönetin
  • Yüz, eller veya genital bölge gibi hassas bölgelerdeki semptomları giderin
  • Sedef artriti (PsA) olan kişilerde eklem hasarını önleyin

Bir Doktor Ne Zaman Görülür?

Sedef hastalığınız varsa doktorunuza başvurun:

• Geniş alanları kaplar veya önemli rahatsızlığa neden olur
• Tezgah üstü ilaçlarla iyileşme sağlanmaz
• Aniden kötüleşir

Risk faktörleri

Sedef hastalığının alevlenmesi şu nedenlerle tetiklenebilir:

• stres
• Cilt yaralanmaları, kesikler veya ameliyatlar
• Bazı ilaçlar
• Aşırı hava
• Boğaz enfeksiyonu gibi hastalıklar
• Aile geçmişi

Komplikasyonlar

Sedef hastalığı şu riskleri artırır:

• Stres: Yüksek stres seviyeleri sedef hastalığı alevlenmelerini tetikleyebilir veya kötüleştirebilir. Stres, bağışıklık sisteminizi etkileyerek iltihaplanmanın artmasına ve sedef hastalığı semptomlarının daha şiddetli hale gelmesine neden olabilir. Rahatlama teknikleri, egzersiz veya terapi gibi stresle başa çıkmanın yollarını bulmak, semptomları kontrol altında tutmanıza yardımcı olabilir.
• Cilt Yaralanmaları, Kesikler veya Ameliyatlar: Kesikler, sıyrıklar veya hatta ameliyat gibi ciltteki herhangi bir hasar, sedef hastalığının alevlenmesine yol açabilir. Bunun nedeni, iyileşme sürecinin bağışıklık sistemini tetikleyerek etkilenen bölgede sedef plaklarının oluşmasına neden olabilmesidir. Cildinizi korumak ve herhangi bir yaralanmayı derhal tedavi etmek önemlidir.
• Bazı İlaçlar: Bazı ilaçlar sedef hastalığını tetikleyebilir veya kötüleştirebilir. Bunlar arasında lityum (bipolar bozukluk için kullanılır), sıtma ilaçları ve bazı beta blokerler (yüksek tansiyon için kullanılır) bulunur. Bu veya başka ilaçlar kullanıyorsanız, olası alternatifler veya yan etkileri yönetmenin yolları hakkında doktorunuzla konuşun.
• Aşırı Hava Koşulları: Hem çok soğuk hem de çok sıcak hava sedef hastalığını etkileyebilir. Soğuk ve kuru hava, kuru ve çatlamış cilde yol açarak alevlenmeleri tetikleyebilirken, sıcak ve nemli hava koşulları terleme ve tahrişe neden olabilir. Cildinizi nemlendiriciler ve uygun kıyafetlerle korumak bu etkileri en aza indirmeye yardımcı olabilir.
• Streptokok Boğaz Enfeksiyonu Gibi Hastalıklar: Enfeksiyonlar, özellikle de streptokok boğaz enfeksiyonu, bazı kişilerde sedef hastalığını tetikleyebilir. Vücudunuz bir enfeksiyonla savaşırken, sedef hastalığı semptomlarını kötüleştirebilir veya yeni plakların oluşmasına neden olabilir. Aşıları düzenli yaptırmak ve enfeksiyonları zamanında tedavi etmek bu riski azaltmaya yardımcı olabilir.
• Aile Geçmişi: Sedef hastalığı ailelerde sıklıkla görülür, bu nedenle ailede bu hastalığın bulunması riskinizi artırabilir. Ailenizde sedef hastalığı yaygınsa, sizde de görülme olasılığı daha yüksek olabilir.
• Obezite: Aşırı kilo, vücudunuzdaki iltihabı artırarak sedef hastalığı semptomlarını kötüleştirebilir. Beslenme ve egzersiz yoluyla sağlıklı bir kiloyu korumak, alevlenmeleri yönetmenize ve azaltmanıza yardımcı olabilir.
• Sigara ve Alkol: Sigara ve aşırı alkol tüketimi, sedef hastalığını tetikleyebilir veya semptomları kötüleştirebilir. Sigarayı bırakmak ve alkol alımını sınırlamak genel sağlığınızı iyileştirebilir ve sedef hastalığının alevlenmelerini azaltabilir.

Önleme

Sedef hastalığının alevlenme riskini azaltmaya yardımcı olabilecek birkaç strateji vardır, bunlar arasında şunlar yer alır:

• Belirtileri tetikleyen yiyecekleri belirleme ve bunlardan kaçınma
• Sağlıklı bir kiloyu korumak
• Cildin iyi nemlendirilmesi
• Kış aylarında güneşli iklimlerde vakit geçirmek
• Yoga, egzersiz ve meditasyon gibi uygulamalarla stresi yönetmek
• Sigara içmekten kaçının ve alkol alımını sınırlayın
• Kaşıntıyı yatıştırmak için topikal ev ilaçları kullanma

Anti-inflamatuar bir diyet uygulamak, semptomları yönetmek ve komplikasyon riskini azaltmak için de faydalı olabilir.

Sedef Hastalığını Tedavi Etmek İçin Evde Uygulanabilecek Çözümler

Evde deneyebileceğiniz doğal çözümler şunlardır:

• Yağlar, Epsom tuzları veya yulaf ezmesi ile nemlendirici banyolar
• Aloe Vera kremleri
• Balık, keten tohumu ve ceviz gibi Omega-3 içeren besinler
• Zerdeçal/kurkumin takviyeleri
• Oregon üzüm kremaları
• Nemlendiriciler
• Stres azaltma teknikleri
• günlük nemlendirici

Sedef hastalığı olan kişiler için diyet önerisi

Sedef hastalığınız varsa, sağlıklı beslenmek semptomlarınızı yönetmenize yardımcı olabilir. İşte bazı beslenme ipuçları:

• Daha Fazla Meyve ve Sebze Tüketin: Bu besinler iltihabı azaltmaya yardımcı olabilecek vitaminler, mineraller ve antioksidanlar açısından zengindir.
• Tam Tahılları Tercih Edin: Rafine tahıllar yerine esmer pirinç, yulaf ezmesi ve tam buğday ekmeği gibi tam tahılları tercih edin. Sindirim sisteminizin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilirler.
• Sağlıklı Yağlar Tüketin: Yağlı balıklar (somon gibi), keten tohumu ve ceviz gibi omega-3 yağ asitleri kaynaklarını tüketin. Bu yağlar iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir.
• Bol Su İçin: Cildinizin nemli kalması ve vücudunuzun toksinleri atmasına yardımcı olmak için bol su için.
• Kırmızı Et ve İşlenmiş Gıdaları Sınırlayın: Kırmızı et, işlenmiş gıdalar ve şekerli atıştırmalıkları azaltmaya çalışın, çünkü bunlar iltihabı artırabilir.
• Alevlenmeleri Tetikleyen Yiyeceklerden Kaçının: Bazı kişiler süt ürünleri veya glüten gibi belirli yiyeceklerin semptomlarını kötüleştirebileceğini fark eder. Vücudunuza dikkat edin ve alevlenmeleri tetikleyen yiyeceklerden kaçınmayı düşünün.
• Orta Derecede Alkol Tüketimi: Alkolü ölçülü tüketmek veya hiç tüketmemek, alevlenmeleri azaltmaya yardımcı olabilir; çünkü alkol bazen sedef hastalığı belirtilerini tetikleyebilir.

Sedef Hastalığıyla Yaşamak

• Sedef hastalığını etkili bir şekilde yönetmek için:
  • İlaç talimatlarını izleyin.
  • Özellikle duş veya banyodan sonra düzenli olarak nemlendirici uygulayın.
  • Sert sabunları kullanmaktan kaçının.
  • Saç derinizde pullanma varsa medikal şampuan kullanın.
• Genel olarak sağlıklı kalmak için:
  • Kalp hastalığı, depresyon ve diyabet gibi ilgili rahatsızlıklara yakalanma riskinizi azaltmanın yollarını sağlık uzmanınızla görüşün.
  • Meditasyon yaparak, egzersiz yaparak veya bir ruh sağlığı uzmanıyla görüşerek stresi azaltın.

Sonuç

Kronik sedef hastalığı, yaşam tarzı değişiklikleri ve tıbbi tedaviyle yönetilebilir. Belirtiler günlük yaşamınızı etkiliyorsa doktorunuza başvurun. Hastalık ve mevcut tedaviler hakkında bilgi sahibi olmak, etkili bir yönetim planı bulmanıza yardımcı olabilir.

SSS

1. Sedef hastalığı vücudumun hangi bölgesini etkiler?

Cevap: Sedef hastalığı her yerde ortaya çıkabilir, ancak çoğunlukla dirsekleri, dizleri, bel bölgesini, kafa derisini, yüzü ve genital bölgeyi etkiler. Hafif vakalarda lokalizedir, ancak şiddetli vakalarda geniş alanları kaplayabilir.

2. Sedef artriti nedir?

Cevap: Sedef hastalığı olanların yaklaşık %30'unda eklem ağrısı, sertlik ve şişmeye neden olan sedef artriti gelişir. Erken tedavi, kalıcı eklem hasarını önlemeye yardımcı olabilir.

3. Sedef hastalığı herkesi etkiler mi? Çok yaygın mıdır?

Cevap: Ülke nüfusunun yaklaşık %3'ünün sedef hastalığından muzdarip olduğu tahmin edilmektedir. Her yaşta ortaya çıkabilir ve her ırktan kadın ve erkeği eşit şekilde etkiler.

4. Sedef hastalığına dokunulduğunda ağrı olur mu?

Cevap: Evet, sedef hastalığı ciltte iltihaplı sinir tahrişine neden olarak ağrıya, yanmaya ve batmaya yol açar. Alevlenmeler stres, hastalık, hava değişiklikleri ve daha birçok nedenden kaynaklanabilir.

5: Sedef hastalığının başlangıç ​​belirtileri nelerdir?

Sedef hastalığının erken belirtileri arasında genellikle gümüş pullarla kaplı kırmızı, iltihaplı cilt lekeleri bulunur. Ayrıca etkilenen bölgelerde ağrılı olabilen kaşıntı, kuruluk veya çatlama da görülebilir.

6: Sedef hastalığı yayılabilir mi?

Sedef hastalığı bulaşıcı değildir, bu nedenle kişiden kişiye yayılmaz. Ancak, özellikle uygun tedavi uygulanmadığında, zamanla durum kötüleşebilir veya vücudun farklı bölgelerine yayılabilir.

7: Sedef hastalığı kimlerde görülür?

Sedef hastalığı herkesi etkileyebilir, ancak yetişkinlerde daha yaygındır. Genellikle ailelerde görülür, bu nedenle sedef hastalığı olan bir aile üyeniz varsa, daha yüksek risk altında olabilirsiniz. Stres, enfeksiyonlar ve bazı ilaçlar gibi faktörler hastalığı tetikleyebilir.

8: Sedef hastalığı tedavi edilebilir mi?

Sedef hastalığının şu anda kesin bir tedavisi yoktur, ancak topikal kremler, ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi tedavilerle yönetilebilir. Bunlar semptomları azaltmaya ve alevlenmeleri önlemeye yardımcı olabilir.

9: D vitamini sedef hastalığına iyi gelir mi?

Evet, D vitamini sedef hastalığı semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Cilt hücrelerinin büyümesini yavaşlatır ve iltihabı azaltabilir. D vitamini içeren topikal kremler kullanmak veya orta derecede güneş ışığına maruz kalmak faydalı olabilir.

10: Sedef hastalığına hangi eksiklik neden olur?

Sedef hastalığına neden olan belirli bir eksiklik olmasa da, düşük D vitamini seviyelerinin semptomların kötüleşmesiyle bağlantılı olduğu gösterilmiştir. Yeterli D vitamini seviyelerini korumak, hastalığın yönetilmesine yardımcı olabilir.

11: Güneş ışığı sedef hastalığına iyi gelir mi?

Orta düzeyde güneş ışığına maruz kalmak, cildin semptomları azaltabilen D vitamini üretmesine yardımcı olduğu için sedef hastalığı için faydalı olabilir. Ancak aşırı güneş ışığı semptomları tetikleyebilir veya kötüleştirebilir, bu nedenle güneş ışığına maruz kalmayı dengelemek önemlidir.

12: Neden aniden sedef hastalığına yakalandım?

Sedef hastalığı, stres, enfeksiyonlar, cilt yaralanmaları veya bazı ilaçlar gibi tetikleyiciler nedeniyle aniden ortaya çıkabilir. Genetik yatkınlığınız varsa, bu faktörler durumu tetikleyebilir.

13: Sedef hastalığı kaç yaşında başlar?

Sedef hastalığı her yaşta başlayabilir, ancak genellikle 15 ila 35 yaşları arasında başlar. Bazı kişilerde ise daha erken veya daha geç yaşlarda ortaya çıkabilir.

CARE Tıbbi Ekibi

110