I-Creatinine iyinhlanganisela yamakhemikhali, esebenza njengemfucuza evela ezinkambisweni zokukhiqiza amandla emisipha. Izinso zihlunga i-creatinine egazini futhi ziyikhiphe ngendlela udoti ngomchamo. Ngakho-ke, ukuhlolwa kwe-creatinine kusiza ukuhlola ukusebenza kahle kwezinso ekuhlungeni udoti ophuma egazini.
Kuyini ukuhlolwa kweCreatinine? Isivivinyo sikala ini?
Ukuhlolwa kwe-creatinine kusho ukuhlolwa kwegazi noma umchamo okulinganisa inani le-creatinine egazini. Isebenza njengesivivinyo sokuhlola ukuhlola ukusebenza kwezinso.
Inhloso yokuhlolwa
Ukuhlolwa kwe-creatinine kwenziwa ngokuqoqa isampula yegazi noma isampula yomchamo. Kokubili ukuhlolwa komchamo negazi kwe-creatinine kunomthelela ekuhloleni ukusebenza kwezinso esigulini. Lokhu kuhlola kungaba a inqubo yokuhlola ejwayelekile noma ingasebenza ukuqapha ukuqhubeka kwesifo sezinso noma inqume ukuthi kungenzeka yini ukukhula kwaso. Ukuhlolwa komchamo we-creatinine kungase futhi kwenziwe njengengxenye yokuhlolwa kwe-creatinine clearance.

Kufanele ngikuthole nini lokhu kuhlolwa?
Umhlinzeki wezempilo noma udokotela angase atuse ukuhlolwa kwegazi le-creatinine noma ukuhlolwa komchamo uma besola ukuthi ukungasebenzi kahle kwezinso kubangela izimpawu ezithile esigulini. Bangase futhi baluleke lolu hlolo ngezinye izinjongo:
- Ukuxilonga ukuqhubeka kwe isifo sezinso noma uhlole ukwelashwa kwayo.
- Ukuhlola isifo sezinso, ikakhulukazi uma isiguli sinesifo sikashukela noma umfutho wegazi ophakeme, okungase kunyuse amathuba okuba nesifo sezinso.
- Ukuqapha umthelela wemithi yokwelapha ekusebenzeni kwezinso.
- Ukulandelela ukusebenza kwezinso ezitshalwe kabusha.
Indlela yokulungiselela ukuhlolwa?
Uma ukuhlolwa kwegazi kwe-creatinine okujwayelekile kunconywa udokotela, lokhu kuhlolwa kwe-creatinine kudinga ukuzila ukudla (ungadli ubusuku bonke). Ukuze kuhlolwe umchamo we-creatinine, isiguli singase selulekwe ukuthi siqoqe umchamo siwugcine amahora angu-24 sisebenzisa iziqukathi ezinikezwe umtholampilo ukuze zihlolwe.
Udokotela angase futhi anikeze imihlahlandlela eyengeziwe yenkathi ethile yokulungiselela ukuhlolwa kwe-creatinine. Ngokwesibonelo, bangase batuse ukuyeka ukusebenzisa izithasiselo ezingase ziphazamise ukulinganiswa okunembile kokukhiqizwa kwe-creatinine nokuhlunga ezinso.
Kwenziwa kanjani?
Endabeni yokuhlolwa kwe-serum creatinine (ukuhlolwa kwe-creatinine yegazi), i-phlebotomist ingase idonse igazi esigulini ngokufaka inaliti emthanjeni osengalweni. Ukuze kuhlolwe i-creatinine yomchamo, isiguli ngokwaso kungase kudingeke ukuba sinikeze isampula yomchamo emtholampilo noma siwulande ekhaya bese siwubuyisela ngemva kwamahora angu-24.
Ukusetshenziswa kwe-Creatinine Test
Ukuhlolwa kwe-creatinine kuyindlela evamile yokuhlola ukuthi izinso zakho zisebenza kahle kangakanani. Isetshenziselwa:
- Impilo Yezinso: Ukuze ubone ukuthi izinso zakho zisebenza kahle yini ngokukala amazinga e-creatinine, udoti ophuma emisipha, egazini lakho.
- Ukuthola Izifo Zezinso: Ukuthola izinkinga ezifana nesifo sezinso esingamahlalakhona noma ukulimala kwezinso okukhulu ngokuhlonza amazinga e-creatinine aphakeme.
- Ukulungisa Imithamo Yemithi: Ukuthola imithamo efanele yemithi ethile, ikakhulukazi leyo esulwe yizinso, ukugwema imiphumela emibi.
- Ngaphambi Kokuhlinzwa noma Izinqubo: Ukuhlola ukuthi izinso zakho zingakwazi yini ukuphatha imithi noma ama-ejenti wokuqhathanisa asetshenziswa ezinkambisweni zezokwelapha.
- Ukuhlola Ukuphelelwa Amanzi Nezinkinga Zemisipha: Ukubona ukuthi ukuphelelwa amanzi emzimbeni noma ukuphazamiseka kwemisipha kuthinta amazinga akho e-creatinine.
- Ukulinganisa Izinga Lokuhlunga Kwezinso: Ukulinganisa ukuthi lungakanani uketshezi lwesihlungi sezinso zakho, olwaziwa ngokuthi i-glomerular filtration rate (GFR), okuyinkomba eyinhloko yokusebenza kwezinso.
Yini ongayilindela ngesikhathi sokuhlolwa kwegazi kwe-creatinine?
Ngesikhathi sokuhlolwa kwegazi kwe-creatinine, ungalindela okulandelayo:
- Ukulungiselela: Ngokuvamile, akukho ukulungiselela okukhethekile okudingekayo. Kodwa-ke, kuwumqondo omuhle ukwazisa umhlinzeki wakho wezempilo nganoma yimiphi imithi, izithasiselo, noma amakhambi owasebenzisayo, njengoba angase athinte imiphumela yokuhlolwa.
- I-Blood Draw: Ukuhlolwa kuhilela ukudonsa igazi okulula. Uchwepheshe wezempilo uzohlanza indawo, ngokuvamile ingaphakathi lendololwane yakho, ngesibulala-magciwane. Bazobe sebesebenzisa inaliti ukudonsa igazi elincane epayipini.
- Ukungakhululeki Kwesikhashana: Ungase uzwe ingcosana noma uhlaba lapho inaliti ishuthekwa, kodwa ukungakhululeki ngokuvamile kuncane. Uma unovalo ngezinaliti, yazisa umhlinzeki wezempilo kusengaphambili.
- Ukunakekelwa Kwangemva Kokudweba: Ngemva kokukhishwa kwegazi, kuzofakwa ibhola likakotini noma ibhandishi endaweni yokubhoboza. Ungase ucelwe ukuthi ufake ingcindezi ukuze unciphise ukopha futhi unciphise ingozi yokulimaza.
- Ukuqalisa kabusha Imisebenzi Ejwayelekile: Ezimweni eziningi, ungaphinda uqalise imisebenzi yakho evamile ngokushesha ngemva kokudonsa igazi. Kuyancomeka ukugwema ukuphakamisa izinto ezisindayo noma ukujima okukhandlayo kwengalo ebisetshenziselwa ukukhipha igazi isikhathi esifushane.
- Imiyalelo Yokulandelela: Umhlinzeki wakho wokunakekelwa kwezempilo angase anikeze imiyalelo ethile uma kukhona ukunakekelwa ngemva kokuhlolwa noma uma kudingeka ukuhlolwa okwengeziwe.
- Imiphumela: Isampula yegazi lithunyelwa elabhorethri ukuze lihlaziywe. Imiphumela ivamise ukutholakala ezinsukwini ezimbalwa, futhi umhlinzeki wakho wokunakekelwa kwezempilo uzoxoxa nawe ngalokho okutholile.
Liyini ibanga elijwayelekile lokuhlola i-Creatinine?
Izinga le-creatinine elikhona emzimbeni ngokuvamile liyahlukahluka phakathi kwabesifazane nabesilisa. Ukwengeza, izici ezifana nesisindo somzimba womuntu nesisindo somzimba zingathonya leli zinga. Ngokuvamile, izinga le-creatinine ekuhlolweni kwe-creatinine lingase liwele phakathi kwebanga lika-0.7 kuya ku-1.3 mg/dL kwabesilisa kanye no-0.6 kuya ku-1.1 mg/dL kwabesifazane.
|
IF. Cha.
|
Ibanga (ku-mg/dL)
|
Isimo
|
|
1.
|
<0.6
|
ongaphakeme
|
|
2.
|
0.7 - 1.2
|
Normal
|
|
3.
|
> 1.3
|
High
|
Amabanga ajwayelekile angahluka phakathi kwama-laboratories ahlukene. Amapharamitha obubanzi obujwayelekile ahlinzekwa ngokujwayelekile embikweni wokuhlolwa, lapho kuqhathaniswa khona imiphumela yesiguli. Udokotela ukuhlomele kangcono ukutolika imiphumela.
Isho ukuthini imiphumela yokuhlolwa kwegazi le-creatinine?
Imiphumela evela ekuhlolweni kwegazi kwe-creatinine ingase ibonise amazinga egazi aphezulu noma aphansi e-creatinine, ngalinye linesethi yalo yezimbangela eziyisisekelo.
Amazinga aphezulu e-creatinine ekuhlolweni kwe-creatinine angabonisa:
- Ukuvinjwa kwendlela yomchamo
- Ukuphelelwa amanzi emzimbeni
- Izifo zezinso ezifana nomonakalo, ukutheleleka, ukunciphisa ukugeleza kwegazi, noma ukwehluleka kwezinso
- Izinkinga ezihlobene nokukhulelwa, njengokuquleka noma umfutho wegazi ophakeme ngenxa ye-pre-eclampsia
Izinga le-creatinine eliphansi ekuhlolweni kwe-creatinine lingabonisa izimo ezifana nalezi:
- Ukungondleki
- Ukuncipha kwesisindo somzimba okubangelwa izimo ezihlobene nenzwa noma imisipha.
Imiphumela yokuhlolwa komchamo noma i-creatinine yegazi iyalinganiswa futhi ihunyushwe ngezindlela ezihlukahlukene, okunquma ukuthi izinga le-creatinine liphezulu noma liphansi esigulini. Izindlela zokulinganisa amazinga e-creatinine zihlanganisa okulandelayo:
- Izinga le-serum creatinine: I-Creatinine ihlungwa yizinso ngemva kokuhanjiswa ngegazi njenge-byproduct yezinqubo zamangqamuzana emisipha. Inani le-creatinine elikhona egazini ngemva kokuhlunga kufanele lihlale lizinzile. Izinga le-serum creatinine eliphakeme ngaphezu kwejwayelekile lingabonisa ukungasebenzi kahle kwezinso.
- Isilinganiso sokuhlunga kwe-Glomerular (GFR): I-GFR ibhekisela esilinganisweni igazi elihlungwa ngalo ezinso ngokusebenzisa izakhi ezincane ezibizwa ngokuthi i-glomeruli. Izinga le-GFR eliphansi kunalokho elinconyiwe lingabonisa ukuqhubeka kwesifo sezinso futhi lidinga ukuqapha.
- Ukucaciswa kwe-Creatinine: Ukuhlolwa kwe-creatinine clearance kulinganisa amandla ezinso okuhlunga i-creatinine ukuze ikhishwe ngomchamo. Isampula yomchamo isetshenziselwa ukunquma imvume ye-creatinine. Uma izinga le-creatinine kusampula lingaphansi kwamazinga anconyiwe, lingabonisa ukungasebenzi kahle kwezinso okuthinta ukugeleza kwegazi ezinso.
- Isilinganiso se-albumin/creatinine: Isilinganiso se-albumin/creatinine sikala inani le-albumin elikhona kusampula yomchamo ngokuqhathaniswa nezinga le-creatinine kusampula efanayo. I-albumin iphrotheni etholakala egazini izinso ezinempilo ngokuvamile ezingayihlungi. Uma izinso zingasebenzi kahle, izinga le-albumin/creatinine lingase libe phezulu kunokuvamile.
Imibuzo Evame Ukubuzwa
1. Kufanele lihlolwe nini izinga le-creatinine?
Izimpendulo. Ukuhlolwa kwe-creatinine kuvame ukutuswa udokotela ngokuvamile kanye nokunye ukuhlolwa kwegazi (BUN) noma njengengxenye yephaneli ye-metabolic (CMP).
2. Yiliphi izinga le-creatinine elibonisa ukulimala kwezinso?
Izimpendulo. Ibanga elijwayelekile le-creatinine lingahluka ngokuya ngeminyaka. Ngokuvamile, amazinga e-creatinine angaphezu kuka-2.0 ezinsaneni kanye nangu-5.0 kubantu abadala angase abhekwe njengenkomba yokulimala kwezinso.
3. Iyini imbangela ye-creatinine ephezulu?
Izimpendulo. Amazinga e-Creatinine angaba phezulu okwesikhashana okungaba ngenxa yokuphuza imithi ethile, ukuphelelwa amanzi emzimbeni, noma ukudla okunothe ngamaprotheni. Izinga eliphezulu eliqhubekayo le-creatinine lingaba uphawu lokulimala kwezinso.
Izikhombo:
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/creatinine-test/about/pac-20384646
https://www.mountsinai.org/health-library/tests/creatinine-blood-test