I-Hyperprolactinemia ithinta umuntu oyedwa kwabangu-10, okwenza kube esinye sezifo ezivame kakhulu ze-hormone ye-pituitary gland. Amazinga aphezulu e-prolactin angaholela ezinkingeni zokuzala, ezingavamile imijikelezo yokuya esikhathini, ukwehla kwesifiso socansi, nokunye okukhathazayo ngempilo yokuzala. Izindaba ezinhle ukuthi ngokuxilongwa nokuphathwa okufanele, abantu abaningi abane-hyperprolactinemia bangakwazi ukuphatha izimpawu zabo ngokuphumelelayo futhi babuyisele impilo yabo yokuzala.
I-Hyperprolactinemia yisimo sezokwelapha esibonakala ngamazinga aphezulu kunejwayelekile e-prolactin egazini. Le hormone ikhiqizwa kuphela i-anterior pituitary gland, isitho esilingana nephizi esingaphansi kobuchopho.
Lesi simo sitholwa lapho amazinga eprolactin edlula ububanzi obujwayelekile. Amalabhorethri ezokwelapha ngokuvamile abheka amanani alandelayo njengokujwayelekile:
Umzimba womuntu ugcina ibhalansi ngokucophelela ye-prolactin, i-metabolising i-hormone ngokuyinhloko ngesibindi (75%) nezinso (25%). Ngaphansi kwezimo ezijwayelekile, i-prolactin ine-half-life ye-25 kumaminithi we-50 egazini, enezinga lokukhishwa kwe-200 kuya ku-536 mcg ngosuku ngemitha yesikwele somzimba.
I-Prolactin iyi-hormone ebalulekile ekhiqizwa ngokuyinhloko yi-anterior pituitary gland, ngokukhiqizwa okwengeziwe okwenzeka ezicutshini ezihlukahlukene zomzimba, kuhlanganise nesimiso sezinzwa esiyinhloko, isimiso somzimba sokuzivikela, isibeletho, nezindlala zebele. Le hormone eyinkimbinkimbi ingeyomndeni ofanayo ne-hormone yokukhula kanye ne-placental lactogen, ukwabelana ngesakhiwo samakhemikhali esifanayo.
I-hormone yenza imisebenzi eminingi ebalulekile yezinto eziphilayo emzimbeni:
Ukukhiqizwa nokukhululwa kwe-prolactin kulawulwa ngokucophelela yizici ezimbili eziyinhloko: i-dopamine, evimbela ukukhululwa kwayo, ne-estrogen, eyivuselelayo. Izisusa ezihlukahlukene zingabangela ukukhiqizwa kwe-prolactin, okuhlanganisa ukugqugquzela ingono, ukucindezeleka, kanye nemithi ethile efana ne-antipsychotics.
I-Prolactin isebenza ngokubophezela kuma-receptors athile atholakala kuwo wonke umzimba, kufaka phakathi ama-ovari, isibeletho, amabele, isibindi, nobuchopho. Lawa ma-receptors, aziwa ngokuthi ama-prolactin receptors (PRL-Rs), ahumusha amasignali e-hormone enze izenzo zebhayoloji ngokusebenzisa izindlela ezihlukahlukene zamaselula.
Lokhu okulandelayo yizimpawu ezijwayelekile zamazinga aphezulu eprolactin:
Abesifazane abane-hyperprolactinemia bavame ukubhekana nokungahambi kahle kokuya esikhathini, kuhlanganise nezikhathi ezingavamile noma ukungabikho ngokuphelele kokuya esikhathini (amenorrhea). Bangase futhi babone ukoma kwesitho sangasese sowesifazane, okungaholela ekuphatheni kabi ngesikhathi sobudlelwane obuseduze.
Abesilisa abanamazinga e-prolactin aphakeme ngokuvamile baba nezimpawu ezihlukene. Lokhu kufaka phakathi ukungasebenzi kahle kwe-erectile, ukwehla kwamazinga e-hormone e-testosterone, nokuthuthukiswa kwezicubu zebele ezikhulisiwe, isimo esaziwa ngokuthi i-gynecomastia.
Odokotela bahlukanisa lezi zimbangela zibe izinhlobo ezintathu eziyinhloko: ezomzimba, ze-pathological, nezihlobene nemithi.
Lesi simo sithinta ngokuyinhloko impilo yokuzala ngezindlela eziningana:
Izinkinga ezengeziwe zingase zenzeke lapho i-hyperprolactinemia ivela ngenxa yesimila se-pituitary (prolactinoma). Lokhu kufaka phakathi izinkinga zomphumela omkhulu njenge:
Ukuhlolwa kwegazi kokuqala kusebenza njengesiqalo, kodwa lokhu kuhlolwa akukwazi ukukhomba imbangela eyinhloko yamazinga aphezulu e-prolactin. Odokotela bacabangela izici ezimbalwa lapho betolika imiphumela yokuhlolwa:
Uma ukuhlolwa kwegazi kuqinisekisa i-hyperprolactinemia, odokotela bavame ukutusa i-magnetic resonance imaging (MRI) yobuchopho. Lokhu kuskena okuningiliziwe kusiza ukukhomba izimila ezingase zibe khona ku-pituitary gland, ikakhulukazi i-prolactinomas, engabangela amazinga aphezulu e-prolactin.
Odokotela ngokuvamile batusa izindlela zokwelapha ezilandelayo:
Isiqondiso sezokwelapha esisheshayo siyadingeka kulezi zimo:
Ukuguqulwa okuningana kwendlela yokuphila kungasiza ukugcina amazinga e-prolactin enempilo:
Inhlanganisela yokwelashwa, ukuguqulwa kwendlela yokuphila, nokuqapha okuvamile kusiza iziguli ukuba zithole imiphumela emihle. Ukuhlolwa okuvamile, ukulawula ukucindezeleka okufanele, nokukhetha indlela yokuphila enempilo kudlala indima ebalulekile ekulawuleni amazinga e-prolactin ngempumelelo. Lawa masu, kanye nokuqwashisa okwandayo ngalesi simo, aqhubeka nokuthuthukisa izinga lempilo yabantu abathintekayo ngenxa ye-hyperprolactinemia.
I-Hyperprolactinemia ithinta ngokuyinhloko abantu abangaphansi kweminyaka engama-40, kanti abesifazane babhekana nayo kaningi kunamadoda. Lesi simo asivamile ukwenzeka ezinganeni, nakuba singathinta abantu banoma iyiphi iminyaka noma ubulili.
Lesi simo sithinta ngaphansi kuka-1% wabantu jikelele. Kwabesifazane abanezinkinga zokuzala, ukuvama kukhuphuka kufike ku-5-14% wamacala, ikakhulukazi kulabo abanemijikelezo yokuya esikhathini engavamile.
Nakuba i-hyperprolactinemia ibhekisela emazingeni aphezulu e-prolactin kunoma iyiphi imbangela, i-prolactinoma iyi-tumor enobungozi ekhiqiza i-prolactin eyengeziwe. I-prolactinomas yenza cishe ama-40% azo zonke izimila ze-pituitary ezixilongwayo.
Kunezici eziningana ezingakhuphula amazinga e-prolactin kwabesifazane:
5. Yini okufanele ngiyigweme uma iprolactin yami iphezulu?
Abantu abane-prolactin ephezulu kufanele bagweme:
Yebo, amazinga aphezulu e-prolactin angalashwa angaholela ezinkingeni ezinkulu, kuhlanganise nokungazali, ukulahlekelwa amathambo, nezinkinga zombono uma kubangelwa isimila esikhulu. Ukuqapha njalo kanye nokwelashwa okufanele kusiza ukuvimbela le miphumela emibi.
Nakuba kungekho ukudla okukhethekile okuyehlisa ngokuqondile i-prolactin, a Ukudla okunazo zonke ukusekela impilo yonke ye-hormonal kunenzuzo. Faka ukudla okunothiswe kuvithamini B6 no-vitamin E, okungasiza ukugcina amazinga e-prolactin enempilo.
Ukuhlola kuhilela ukuhlolwa kwegazi okulula kokulinganisa ukugcwala kweprolactin, ngokuvamile okwenziwa ekuseni. Ukuhlolwa okwengeziwe kungase kuhlanganise ukuhlolwa komsebenzi wegilo kanye nokuskena kwe-MRI uma kusolwa isimila.