Izimpawu eziphezulu ze-creatinine zivame ukukhomba Izinkinga zezinso akufanele uzibe. Izinso zakho zingase zingalihlungi igazi ngendlela efanele lapho amazinga e-creatinine eba ngaphezu kuka-1.2 mg/dL emadodeni noma ku-1.0 mg/dL kwabesifazane. Lo mkhiqizo kadoti uhlala egazini lakho emazingeni athile—phakathi kuka-0.7 kuya ku-1.2 mg/dL kwabesilisa abadala kanye no-0.5 kuya ku-1.0 mg/dL kwabesifazane. Ukufundwa kwezingane kuvame ukuhluka phakathi kuka-0.3 no-0.7 mg/dL.
Umzimba wakho uthumela amasignali acacile lapho i-creatinine ikhuphuka. Ungase uzizwe ukhathele, ubone ukuvuvukala emaqakaleni noma ebusweni, udonsa kanzima ukuphefumula, noma uzizwe udidekile. Isicanucanu, ukuhlanza, nobuhlungu besifuba kungakhula njengoba ukusebenza kwezinso zakho kwehla. Lezi zimpawu ziyahlukahluka kuye ngokuthi yini edala amazinga aphezulu, kusukela ekuthelelekeni kwezinso kuya kumfutho wegazi ophakeme noma i-ketoacidosis yesifo sikashukela.
Amazinga aphezulu e-creatinine ahlala isikhathi eside awamane akwenze ungakhululeki—angabonisa izimo ezibucayi njengesifo sezinso noma ukuphazamiseka kwemisipha. Ukwazi lezi zimpawu eziyisixwayiso kukusiza ukuthi ubone ukuthi udinga nini usizo lwezokwelapha, futhi ukutholakala kusenesikhathi ngokuvamile kusho imiphumela engcono. Le bhulogi ihlanganisa yonke into mayelana ne-creatinine ephezulu, kusukela ezimpawu kuya ezinketho zokwelapha nezindlela zokuyivimbela.
Ukwenyuka okufushane kwamazinga e-creatinine kungase kungazibangeli izimpawu eziphawulekayo. Kodwa uma amazinga ehlala ephakeme isikhathi eside, izimpawu ezimbalwa eziyisixwayiso zingavela. Abantu bangase bazibonele:
Amazinga aphezulu e-creatinine ngokuvamile akhomba izinkinga zempilo eziyisisekelo kunokuba kube inkinga ngokwazo. Izingozi eziyinhloko zihlanganisa:
Izinso zakho kancane kancane zilahlekelwa amandla azo okuhlunga lapho amazinga aphezulu e-creatinine ehlala engelashiwe. Imfucuza inqwabelana egazini futhi ingabangela:
Abantu abangasebenzi kahle kwezinso babhekana nezingozi ezinkulu zezinkinga zenhliziyo nemithambo yegazi, i-anemia, kanye nezinkinga zemizwa njengoba ubuthi bukhula ohlelweni lwabo.
Ukuhlolwa kwegazi kukala amazinga e-serum creatinine emzimbeni wakho. Ububanzi obujwayelekile buwela phakathi kuka-0.74 kuya ku-1.35 mg/dL kwabesilisa kanye no-0.59 kuya ku-1.04 mg/dL kwabesifazane. Lezi zinombolo aziyikhulumi yonke indaba yodwa. Udokotela wakho uzobala isilinganiso se-glomerular filtration rate (eGFR) esebenzisa amazinga akho e-creatinine, ubudala, nobulili ukuze uthole isithombe esingcono sokusebenza kwezinso zakho. Ukufundwa kwe-eGFR ngaphansi kwama-60 kukhomba isifo sezinso.
Udokotela wakho angase akucele lokhu kuhlolwa okwengeziwe ukuze uthole isithombe esiphelele:
Ukwelashwa okuphezulu kwe-creatinine kuqondise imbangela enkulu esikhundleni sokwehlisa izinombolo ze-creatinine. Nemithi Elwa Namagciwane ingenza amazinga abe ngokwejwayelekile uma unesifo sezinso. Imithi efanele isiza ukunciphisa i-creatinine ezimeni zomfutho wegazi ophakeme.
Lezi zindlela nazo zisebenza kahle:
Izimo ezimbi kakhulu zingase zidinge i-dialysis ukuze kuhlungwe ubuthi begazi ngokuzenzela. Ukufakelwa izinso kungase kube inketho engcono kakhulu yokwehluleka kwezinso okuthuthukile.
Thola usizo lwezokwelapha ngokushesha uma ubona ukuvuvukala ezandleni zakho, ezinyaweni noma eduze kwamehlo akho, kanye noku:
Abantu abanesifo sikashukela, umfutho wegazi ophakeme, isifo segilo, noma umlando womndeni wezinkinga zezinso kufanele bathole ukuhlolwa kwe-creatinine njalo ngisho nangaphandle kwezimpawu eziphezulu ze-creatinine. Ukuthola izinkinga kusenesikhathi kusiza ukuvikela isifo sezinso ukuthi singabi sibi kakhulu futhi kuholele emiphumeleni engcono.
Umzimba wakho uthumela izimpawu ezicacile lapho amazinga e-creatinine ekhuphuka kakhulu. Abantu abaningi abakuthathi ngokungathi sína ngokwanele ukukhathala noma ukuvuvukala. Lezi zimpawu zingase zibonise izinkinga zezinso ezidinga ukunakwa.
Ukuthola amazinga aphezulu e-creatinine kusenesikhathi kukunikeza isithombe esihle kakhulu empumelelweni yokwelashwa. Udokotela wakho angakhomba ukuthi yini eyidalayo - kusukela esifweni sezinso kuya emiphumeleni yemithi noma ezinye izindaba zezempilo.
Uhlelo lokwelapha luyashintsha ngokusekelwe ezindleleni ezidlalwayo. Ama-tweaks okudla alula angase asebenze, noma ungase udinge izinguquko zemithi noma ukunakekelwa okukhethekile ezimweni ezimbi kakhulu.
Ukuhlolwa impilo kubaluleke kakhulu uma unezici eziyingozi njengesifo sikashukela, umfutho wegazi ophakeme, noma izinkinga zezinso emndenini wakho. Lokhu kuhlola okuvamile kungavikela izinso zakho ngaphambi kokuba kuqale umonakalo ohlala njalo. Ungalindi ukuthi izimpawu zibe zimbi nakakhulu.
Qaphela ukuthi izinso zakho zihlunga udoti egazini lakho ubusuku nemini. Badinga ukunakwa okufanayo okunikeza ezinye izitho ezibalulekile. Ukudla okulinganiselayo, ukufakwa kwamanzi ngendlela efanele, nokuzivocavoca njalo kusiza ukugcina amazinga e-creatinine enempilo. Impilo yakho yezinso ithinta ngqo inhlalakahle yakho iyonke kanye nezinga lempilo.
Themba amathumbu akho uma kukhona okungahambi kahle. Ukwelashwa kuba kudingekile ngokuvuvukala okungachazeki, ukukhathala okungavamile, noma izinguquko ezindleleni zokuchama. Nakuba okunye ukulimala kwezinso kungenakuguqulwa, ukuthatha isinyathelo kusenesikhathi kusiza ukuvimbela izinkinga futhi kugcine izinso zakho zisebenza kangcono. Ukuqapha kwanamuhla kuvikela impilo yakho kusasa.
Ukudla kwakho kudinga izinguquko lapho i-creatinine ikhuphuka. Nciphisa ukudla okunamaprotheni amaningi, ikakhulukazi inyama ebomvu, ngoba kwandisa ukukhiqizwa kwe-creatinine. Gwema inyama egayiwe enesodium ephezulu ne-nitrate. Ishadi lakho lokudla le-creatinine ephezulu kufanele likhawulele ukudla okune-phosphorus okufana nalokhu:
Amazinga e-potassium omzimba wakho adinga ukuqashwa ngokudla okufana nobhanana, amawolintshi, amazambane, utamatisi, nesipinashi.
I-creatinine ephezulu ibonisa ukuthi izinso zakho azikwazi ukuhlunga igazi ngendlela efanele. Lokhu kunqwabelana kukadoti kubangela ukugcinwa koketshezi, ikakhulukazi emzimbeni wakho ongezansi. Izimpawu zihlanganisa ubuthakathaka, ukukhathala, ukudideka, isicanucanu, nobunzima bokuphefumula. Ezinye iziguli ziba nezinkinga zesigqi senhliziyo kanye nobuhlungu besifuba njengoba ukusebenza kwezinso kwazo kuncipha. Lezi zimpawu ziba zimbi kakhulu lapho ubuthi bunqwabelana egazini lakho.
Ukuhlolwa kwegazi kubonisa amazinga aphakeme angaphezu kuka-1.2 mg/dL kwabesilisa noma 1.0 mg/dL kwabesifazane. Udokotela wakho angase acele ukuhlolwa okwengeziwe ukuze ahlole ukusebenza kwezinso ukuhlaziywa komchamo kanye nokubala kwe-GFR. Izimpawu ezingokomzimba zihlanganisa ukuvuvukala ezinyaweni, emaqakaleni noma ebusweni, amajaqamba emisipha, ukudideka kwengqondo, kanye nokushintsha kwendlela yokuchama.
Amazinga e-creatinine angabuyela kokujwayelekile ngokwelapha impande ephezulu yezimbangela ze-creatinine. I-hydration efanele iyasiza uma ukuphelelwa amanzi emzimbeni kubangela i-spike. Ama-antibiotic angase axazulule izifo zezinso. Iziguli ezinesifo sezinso zingadinga imithi, ukulungiswa kokudla, noma, ezimeni ezimbi kakhulu, dialysis noma ukufakelwa kabusha.
Amanzi asiza izinso zakho ukuthi zikhiphe udoti, okuhlanganisa ne-creatinine. Izinga lakho le-creatinine liyakhuphuka ngenxa yokuphelelwa amanzi emzimbeni ngenxa yokuthi izinso zakho zinenkinga yokuhlunga imfucuza. Ukuphuza amanzi engeziwe kungase kunciphise i-creatinine okwesikhashana, kodwa akukwazi ukulungisa izinkinga ezingathi sína zezinso ezibangela ukuphakama njalo.