12 September 2023
Amamuvi, uchungechunge lwewebhu, i-anime nezithombe zopopayi zinezithombe eziningi zempilo yengqondo kodwa kunesici esisodwa esingakahlolwa kakhulu esikweni le-pop - abazali abanezinkinga zempilo yengqondo. Ochwepheshe bathi lesi simo sivamile emindenini namasiko, kodwa kuyaqabukela kukhulunywe ngaso.
"Izici eziyisisekelo zingasukela ekuntulekeni kokuqonda mayelana nezindaba zempilo yengqondo kuya ekucwaseni okukhona okuhambisana nokufuna usizo," kusho uDkt Gorav Gupta, udokotela wezifo zengqondo kanye nomsunguli we-Emoneeds, isiqalo sezempilo yengqondo.
Abazali bawumthombo oyinhloko wokunakekela izingane ezimweni eziningi. Futhi nakuba bengaba lukhuni, bathandane, bahlukanise noma bajabule emshadweni wabo, impilo yabo yengqondo ayichazwa yilezi zichasiso, kusho ochwepheshe. Bangaba nemithetho eqinile kodwa ephilile ngokwengqondo noma babe namachashaza kodwa babhekane nezinkinga. "Ukulinganisa imithwalo yemfanelo yokunakekela kanye nezinye izibopho zokuphila kungaba inselele," kusho uDkt Mazher Ali, onguchwepheshe, udokotela wengqondo e-CARE Hospitals, Banjara Hills, Hyderabad.
NgokukaShaireen Ali, isazi sokusebenza kwengqondo esiqala impilo yengqondo uLissan, abazali abake babhekana nokuhlukunyezwa kwasebuntwaneni noma udlame lwasemshadweni yibona ababhekene nokuhlukumeza izingane zabo. "Umlando we-psychopathology yabazali uyisici esiyingozi sokwanda kwamazinga okucindezeleka nezinye izinkinga zempilo yengqondo ezinganeni," esho.
Ucwaningo olwanyatheliswa kuyi-Sage Journals olukala umthelela wesikhathi eside wempilo yengqondo yabazali ezinganeni lwathola ukuthi kunomehluko ophawulekayo phakathi kwalabo ababenezinkinga zempilo yengqondo yabazali besebancane nalabo abangenayo. “Ngaphezu kwengxenye eyodwa kwezintathu yalabo abahlangabezane nohlobo oluthile lwenkinga yempilo yengqondo yabazali nabo babike ukuthi banezinkinga zempilo yengqondo ebuntwaneni uma kuqhathaniswa namaphesenti angu-7.77 phakathi kwalabo abangazange bakwenze lokho,” kuphawula ucwaningo.
ULubasha Jain*, owenza unyaka wokugcina wezomthetho, uthi usabhekene nezinkinga, ezibhebhethekiswa yizinkinga zempilo yengqondo zabazali bakhe. "Ngisho nezikhathi zami zokwelashwa zigxila ekubhekaneni nezinkinga enginazo nabazali bami. Angikakwazi ukucubungula imizwa ngendlela efanele noma ngisho ukuyiveza. Ngikuthola kunzima ukuxhumana nabantu abajulile ngoba ngesaba kakhulu ukuveza imizwa yami," usho kanje.
Enganeni, ukuqonda ukushikashikeka komzali kungase kube inkimbinkimbi, ikakhulukazi uma ingalwamukeli usizo. UShreya Dhonchak*, intatheli, uthi wayebona sengathi wayengakwazi ukuxhumana noyise ngezinkinga zakhe ngoba wayengakaze aphumele obala ngazo. “Ngangicabanga ukuthi izinkinga zami zempilo yengqondo zazimfake kweyakhe futhi ngokuvamile ngizizwa nginecala ngakho,” evuma.
UJain uyakwazi ukuzwelana naye. Uthi kumzwisa ubuhlungu ukubona abazali bakhe besezinhlungwini. Uthi: “Ngizizwa ngingenakuzisiza.
Umklami womkhiqizo u-Bhavya Agarwal, 24, ukuthola kunzima ukuqonda umama wakhe, owayenenkinga yokudangala ngisho nangaphambi kokuba azalwe. U-Agarwal uthi: “Ukuba nenkohliso nokuphupha emini kuyindlela engiphila ngayo kulezi zinsuku.
Futhi lapho abazali bakho bengase bangakwamukeli ukuqaphela lezi zinkinga, ingasaphathwa eyokuthola usizo? UDkt Ali uthi ezikhathini eziningi, isibalo sabantu asebekhulile sihlala singaxilongwa ngenxa yesimo sabo sengqondo esiqinile ngokumelene nempilo yengqondo.
U-Ankita Shahi, ongumcwaningi mabhuku, wabhekana nezinkinga ezifanayo noyise, athi uphuma esizukulwaneni esasinezinkinga zempilo yengqondo njengenganekwane kuso.
Ukufuna ukudluliselwa kudokotela ojwayelekile noma udokotela kungasiza ekuhloleni khona manjalo kanye nokuxilongwa, kusho u-Shaireen. Kodwa eminyakeni edlule, uyise kaShahi wathatha kabi lapho udokotela wakhe ephakamisa ukuthi aye kudokotela wezengqondo. “Washaqeka kakhulu ngalokho okushiwo udokotela, wamthethisa ethi, 'Aapne mujhe pagal maan liya hai kya?' (Ucabanga ukuthi ngiyahlanya?),” kukhumbula uShahi, oneminyaka engu-35.
UShahi uthi usefunde ukuphila nayo manje. “Ngizama ukubhekana nakho ngokomoya, noma ngokuzinika isikhala. Kodwa ngokuvamile, angizenzi izinto engazi ukuthi zingamqala,” kusho u-Shahi.
NgokukaJain, ukusiza abazali bakhe kuye kwamsiza. "Njengezingane, siyakhohlwa ukwenza abazali bethu ubuntu futhi silindele ukuthi baphelele. Futhi sibabeke icala ngakho konke okungalungile ngathi. Kwaba kamuva lapho ngabona khona ukuthi babelwa izimpi zabo. Yizinto ezincane engiziqaphelayo manje. Njengokweqa ukudla, ukungaphumi ukuyozijabulisa noma ukungayivezi imibono yabo. Ukuvala nokucindezelwa. Ukuhlazeka okujwayelekile nokuhlala nokwesaba.
Kungaba inselele uma usola ukuthi umzali kungenzeka ukuthi unenkinga yempilo yengqondo engakaziwa. Nazi ezinye izinyathelo okufanele uzicabangele, ngokusho kochwepheshe:
Zifundise
UShahi uveza ukuthi isikhathi esingaphezu kwesigamu sempilo kayise, akekho owayecabange ukuthi angaba nezinkinga zempilo yengqondo. Uthi: “Sasicabanga ukuthi ungubani.
Qala ngokufunda ngezimpawu ezingaba khona zezinkinga zempilo yengqondo osola ukuthi umzali wakho unazo, kusho uDkt Gupta. Lokhu kuzokusiza ukuthi uqonde kangcono lokho okungenzeka ukuthi babhekene nakho.
Ukuxhumana okuvulekile
Thola isikhathi esifanele sokuba nengxoxo evulekile nengaphikisani nabazali bakho. Veza ukukhathazeka kwakho ngenhlalakahle yabo futhi wabelane ngokukubonile ngaphandle kokwahlulela. Qiniseka ukuthi bazizwa bekhululekile ukukhuluma nawe.
Uthi uyise kaDhonchak wavuma kakhulu ukuthola usizo ngoba wayazi ukuthi indodakazi yakhe iyaluthola, futhi kwakumshiye engcono.
Uma umzali wakho elalela, sikisela ngomusa ukuba ufune usizo lochwepheshe kuchwepheshe wezempilo yengqondo, njengodokotela wengqondo noma isazi sokusebenza kwengqondo. “Gqamisa izinzuzo zokufuna ukwelashwa bese ucela ukubasiza ekutholeni umhlinzeki wezempilo ofanele,” kusho uDkt Ali.
Hlonipha imingcele yabo
Kubalulekile ukukhumbula ukuthi umzali wakho ungumuntu omdala okwazi ukuzenzela izinqumo. Uma bengakakulungeli ukuthola usizo, awukwazi ukubaphoqa. Hlonipha ukuzimela kwabo ngenkathi usakunikeza ukwesekwa kwakho.
U-Agarwal uhlanganyela ukuthi wake wakwazi ukuyisa umama wakhe ehhovisi likadokotela wengqondo kodwa ngenxa yokungcoliswa okuthile ngomlando wakhe wezokwelapha, imithi ayinikezayo yashiya unina nemiphumela engemihle. “Ngatshelwa ukuthi babeqinisile ngokuthi ukwelashwa akusona isixazululo,” usho kanje.
Ukushintsha isimo sengqondo nokufuna usizo ngezinkinga zempilo yengqondo kungase kuthathe isikhathi, uShaireen uyeluleka. Uthi: “Yiba nesineke futhi uqonde kuyo yonke inqubo.
Ungangabazi ukuthola usizo, uma kunesidingo
Uma kwenzeka uqaphela ukuthi isimo sabo siba sibi kakhulu noma sibeka usongo olukhulu enhlalakahleni yabo iyonke, ukuthatha isinyathelo sokubandakanya uchwepheshe wezempilo yengqondo noma uchwepheshe wezokwelapha angakunikeza isiqondiso nokusekelwa okubalulekile.
Ungazisiza kanjani?
Ukunakekela abazali ababhekene nezinkinga zempilo yengqondo ezingakahlonzwa noma ezitholakele kuhilela amasu amaningana abalulekile. Kungase kukukhandle ngokomzwelo futhi ngaphandle uma uphilile ngokwengqondo, ngokomzwelo nangokomzimba, awukwazi ukusiza abazali bakho ngezinkinga zabo zempilo yengqondo. Ngakho nazi ezinye izindlela zokuzinakekela nawe:
Zijwayeze ukuzinakekela
Khumbula ukubeka phambili nenhlalakahle yakho. Zibandakanye emisebenzini oyijabulelayo futhi ufune ukwesekwa ukuze ulawule imizwa yakho kanye nengcindezi. Zitike ngokudla okunethezeka uma lokho kusiza. Qonda ukuthi kungani sizibandakanya kubo kwasekuqaleni)
Beka imingcele
Beka imingcele ukuze uvimbele ukutubeka, ukuchaza ngokucacile imingcele kuyilapho ukhuthaza abazali bakho ukuba bafune usizo lochwepheshe olunjengokwelapha.
Cabangela ukwelapha ngokwakho
Yakha inethiwekhi yokwesekwa nabangani, umndeni, noma amaqembu aqondayo isimo sakho, futhi ucabangele ukufuna isiqondiso kochwepheshe bezempilo yengqondo ukuze kuzuze wena nabazali bakho.
Isixhumanisi Esiyisethenjwa
https://indianexpress.com/article/lifestyle/health/parents-with-mental-health-issues-8910786/