Ulimi Oluvuvukalayo

Ulimi oluvuvukele lungaphatha kabi futhi lungaba nomthelela ekuphefumuleni noma ekugwinyeni. Ukuvuvukala kungavela ezingxenyeni ezingaphandle noma zangaphakathi zolimi noma kuzo zombili izindawo ngesikhathi esisodwa. Ukuqonda izimbangela, izimpawu, ukuxilongwa, nokwelashwa kolimi oluvuvukele kubalulekile ekulawuleni isimo. Sizohlinzeka ngolwazi oluningiliziwe mayelana nolimi oluvuvukele kanye nemininingwane eyengeziwe ekuphathweni kwalo. 

Izimbangela Zokuvuvuka Kolimi

Ukuvuvukala kolimi kungase kube ngenxa yezizathu eziningi. Nazi izimbangela ezimbalwa zokuvuvukala kolimi:

• Ukungezwani Nomzimba: Ukudla, imithi, nokunye ukungezwani komzimba nakho kungabangela ukuvuvukala ngaphakathi kolimi ngokushesha. Ezinye izinto ezivamile ezingezwani nokudla amantongomane, i-shellfish, amaqanda, nemithi ethile.
• Amagciwane: Ukuvuvukala kolimi kungase kubangelwe izifo eziwuhlobo lwamagciwane, amagciwane noma isikhunta. I-oral thrush wuhlobo lwe-fungal infection oludala ukuvuvukala.
• I-Sjogren's Syndrome: Isifo sika-Sjogren sibhubhisa izindlala zamathe, sibangele umlomo owomile nokucasuka kolimi.
• Ukulimala noma Ukuhlukumezeka: Ukuluma ulimi lwakho, ukulushisa ngokudla okushisayo noma isiphuzo, njll., kungaholela ekuvuvukeni kwendawo.
• Ukuntuleka Kokudla Okunempilo: Ukuntuleka kwezakhi ezibalulekile ezifana vitamin B12, i-folic acid, nensimbi kungase kubangele ukuvuvukala nokuvuvukala kolimi.
• Izimo Zezokwelapha: I-Hypothyroidism, i-sarcoidosis, nomdlavuza yizimo zezokwelapha ezibangela ukuvuvuka kolimi.
• Imithi: Eminye imithi, ikakhulukazi esetshenziselwa ukwelapha okuphezulu ukushaya kwegazi, zaziwa ngokubangela ukuvuvukala ngaphakathi kolimi.

Izimpawu Zokuvuvuka Kolimi

Izimpawu eziza nokuvuvukala kolimi zingase zehluke kuye ngembangela. Lezi yizimpawu ezivamile zokuvuvukala kolimi:

• Uphawu olujwayelekile kakhulu lolimi oluvuvukele ubuhlungu, ikakhulukazi uma ukuvuvukala kubangelwa ukungezwani komzimba noma ukulimala. 
• Ubunzima bokuphefumula noma ukugwinya
• Umuzwa oshisayo onobomvu ongavala lonke ulimi noma ingxenye yawo kuphela.
• Shintsha ekuboneni ukunambitheka.
• Umlomo omile 
• Ukubukeka okubushelelezi ebusweni bolimi.

Sifo

Ukuxilongwa kolimi oluvuvukele kuhlanganisa lokhu okulandelayo:

• Ukubukeza Umlando Wezokwelapha: Imininingwane mayelana nomlando wakho wezokwelapha izobuzwa, okuhlanganisa nemininingwane mayelana nokungezwani komzimba womuntu, noma yikuphi ukulimala kwakamuva, noma izimo zezokwelapha ezikhona.
• Ukuhlolwa Komzimba: Kuzoba nokuhlolwa kolimi nomgodi womlomo ukuze kutholwe izinga kanye nendawo yokuvuvukala.
• Ukuhlolwa Kokungezwani Nomzimba: Uma kunezinsolo zokuthi ungezwani nomzimba, ukuhlolwa kwe-allergies kungenziwa ukuze kutholakale i-allergen.
• Ukuhlolwa Kwegazi: Ukuhlolwa kwegazi kungase kunikeze ubufakazi bezifo eziwumsuka, ukuntuleka komsoco, noma izimo zezokwelapha ezibangela ukuvuvukala.
• Ukufanekisa: Ukuhlolwa kwesithombe, okuhlanganisa ama-X ray noma ngisho nezikena ze-MRI, kungase kudingeke ngezinye izikhathi ukuze kukhishwe izimila nezinkinga zesakhiwo.

Indlela Yokwelapha Ulimi Oluvuvukele?

Ukuvuvukala kokwelashwa kolimi kuncike kwizimbangela zako:

• I-Allergic Reactions: Ukusetshenziswa ngokushesha kwama-antihistamine noma i-corticosteroids kungasiza ekunciphiseni ukuvuvukala okubangelwa ukungezwani komzimba nezinto ezithile. Ekuphenduleni okukhulu, i-epinephrine ingadingeka.
• Ukutheleleka: Ngokuya ngohlobo, ama-antibiotic afanelekile, ama-antifungal, noma ama-antiviral anqunyelwe ukunakekela ukutheleleka.
• I-Trauma: Ukuphumula, ukucindezela okubandayo okufakwe olimini, nokugcina kude nezinto ezicasulayo kuvumela ukuphulukiswa.
• Ukuntuleka Kokudla Okunomsoco: Izithasiselo noma ukuguqulwa kokudla kunganciphisa ukuvuvukala, kwelaphe ukushoda, futhi kunciphise ukuvuvukala.
• Izimo Zokwelapha Eziyisisekelo: Ukwelapha isimo esiyisisekelo-ngokwesibonelo, isifo se-thyroid noma umdlavuza-kuzovame ukunciphisa ukuvuvukala kolimi.

Imithi Yasekhaya Yokuvuvuka Kolimi

Nakuba kungase kudingeke ukwelashwa ezimweni eziningi, amakhambi amaningana asekhaya angasiza kakhulu ekudambiseni ukungakhululeki okubangelwa ukuvuvuka kolimi. Amakhambi olimi oluvuvukele ami kanje: 

• I-compress ebandayo: I-compress ebandayo noma ukumunca ama-ice chips kungasiza ukunciphisa ukuvuvukala futhi kwehlise ukushaya. 
• I-Gargle yamanzi anosawoti afudumele: Ucwaningo lubonise ukuthi ukugoqa emanzini anosawoti afudumele kunciphisa ukuvuvukala futhi kunezindawo zokwelapha izifo.
• Uju: Uju luyimvelo elwa namagciwane futhi ngaleyo ndlela lungasetshenziswa endaweni olimini oluvuvukele noma luxutshwe emanzini afudumele.
• I-Turmeric: Hlanganisa i-turmeric powder namanzi bese uyifaka phezu kokuvuvukala. I-Turmeric inezindawo zokulwa nokuvuvukala ezizosiza ukunciphisa ukuvuvukala.
• Amafutha Kakhukhunathi: Izimfanelo zikawoyela kakhukhunathi zokulwa nefungal, i-antibacterial, kanye ne-antiviral zingasiza ukuthobisa ulimi olubuhlungu. Usebenzisa ibhola likakotini, gcoba uwoyela ngqo endaweni elimazayo bese uwugcoba ngobumnene. Ngaphandle kwalokho, ungase uwuzulise emlonyeni wakho bese uwukhipha.  

Ukusebenzisa i-mouthwash, i-flossing, nesixubho esithambile ukuze uhlanze amazinyo akho kungakhulula ulimi olubuhlungu futhi kugweme izifo. Ukwengeza, ungathola ukuthi umuthi wokuxubha ngaphandle kwe-sodium lauryl sulphate ukhulula ubuhlungu. Ukugcina inhlanzeko yomlomo kubalulekile ukuvimbela ukuvuvuka kolimi.

Kufanele Ngimbone Nini Udokotela?

Ngisho noma amakhambi asekhaya esebenza kahle kakhulu, umuntu kufanele abonane nodokotela ngaphansi kwalezi zimpawu ezilandelayo:

• Ukuvuvukala Okubi: Uma ukuvuvukala okukhulu kuthinta ukuphefumula noma ukugwinya, umuntu kufanele afune usizo kudokotela. 
• Ukuvuvukala Okuphikelelayo: Uma ukuvuvukala kungathuthuki kakhulu ngamakhambi asekhaya, noma uma kuqhubeka ngaphandle kwesikhashana ngaphezu kwezinsuku ezimbalwa, umuntu kufanele abonane nodokotela. 
• Umkhuhlane kanye Ama-Chills: Lezi kungaba izimpawu zokutheleleka okudinga ukunakekelwa kwezempilo.
• Ukuvuvukala okungaqondakali: Uma ungakwazi ukukhomba imbangela ecacile yokuvuvukala, kubalulekile ukuthola iseluleko sezokwelapha ukuze ukhiphe izimo ezimbi kakhulu. 

Isiphetho

Ulimi oluvuvukele lungaphatheki kabi futhi lungabangelwa izici ezihlukahlukene. Ukuhlonza ukuthi yini ebangele ukuvuvuka kolimi kubaluleke kakhulu ekwelapheni okufanele kolimi oluvuvukalayo. Nakuba kunezinhlobo eziningi zamakhambi asekhaya ezinkinga zolimi oluvuvukalayo, asebenzayo, hlala ucela iseluleko sezokwelapha uma izimpawu zinzima noma ziphikelela. Ukwazi izimpawu, izimbangela, kanye nokwelashwa kolimi oluvuvukalayo kuzokusiza ukuthi ubhekane nalesi simo ngokuphumelelayo futhi uqinisekise ukungenelela kwezokwelapha okufika ngesikhathi kule nqubo. Ukuhlala unolwazi futhi umatasa, ukungakhululeki kungancishiswa, futhi impilo yomlomo ingagcinwa.

Imibuzo Evame Ukubuzwa

Q1. Ungalukhipha kanjani ulimi oluvuvukele ekhaya?

Izimpendulo. Ulimi oluvuvukele lungalawuleka ngokufakwa okubandayo, ukugoqa ngamanzi anosawoti afudumele, uju, noma inhlaba, okungama-anti-irritants, kanye nokugcotshwa kwe-turmeric paste, eqeda ukuvuvukala. Futhi, gwema izinto ezingase zikucasule bese uphumuza ulimi lwakho ukuze ululame.

Q2. Ulimi olukhulu lubonisani?

Izimpendulo. Ulimi olukhulu, noma i-macroglossia, lungase lubonise izinkinga ezithile—izimo zofuzo (isb., i-Down syndrome), i-hypothyroidism, izifo, noma ukungezwani komzimba nezinto ezithile. Kungase futhi kubangele ukuhlukumezeka kanye nokuntuleka kokudla okunomsoco. Uchwepheshe wezokunakekelwa kwezempilo kufanele ahlole ukukhuliswa okuqhubekayo ukuze anqume umsuka we-pathology kanye nokwelashwa okufanele.

Q3. Ingabe kufanele ngikhathazeke ngolimi oluvuvukalayo?

Izimpendulo. Ulimi oluvuvukalayo luyinkinga ngoba lungabangelwa ukungezwani komzimba nezinto ezithile, izifo, noma ezinye izimo zezempilo. Uma kwenzeka ukuvuvukala okukhulu, okungapheli, kubalulekile ukufuna usizo lwezokwelapha ngokushesha, ikakhulukazi uma kuhambisana nakho ukuphelelwa umoya noma ubunzima bokugwinya. Ukuxilongwa kusenesikhathi nokwelashwa kubalulekile ukuze kulawulwe imbangela ewumsuka nokuvimbela izinkinga.

UDkt. MA Muqsith Quadri

I-MBBS, MD
CARE Hospitals Outpatient Centre, Banjara Hills, Hyderabad

Ukuze Ubhukhe Isikhathi, shayela:

+ 91 40-68106529

5